با اغماض به سريال «نردبام آسمان» نگاه كنيد
با اغماض به سريال «نردبام آسمان» نگاه كنيد
محمدحسين لطيفي:
قصد دارم لحن و گويش جديدي را در سريال‌هاي تاريخي ثبت كنم
محمدحسين لطيفي كه با كارگرداني «نردبام آسمان» ساخت نخستين سريال تاريخي را تجربه كرد، گفت كه با ساخت اين سريال قصد دارد در لحن و گويش سريال‌هاي تاريخي اتفاقي جديد را به ثبت برساند.
اين كارگردان سينما و تلويزيون در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا، رسيدن به لحن و گويش «نردبام آسمان» را از دشوارترين كارهاي خود براي ساخت سريالي تاريخي برشمرد و افزود: من تمام تلاش خود را مي‌كنم كه اين اتفاق نيفتد و اميدوارم با خطاي چند درصدي، بتوانيم به لحني دست يابيم كه درارتباط با مخاطب موفق باشد. گويش و لحني كه زبان حال ما را نشكند و درعين حال محاوره‌اي هم نباشد، بيشترين سختي من دراين كار است.
***
محمدحسين لطيفي در پاسخ به اين پرسش كه آيا براي رسيدن به اين لحن و زبان مشاوره‌هايي صورت گرفته است يا در خلال بازنويسي فيلمنامه به آن رسيده‌است، گفت: رسيدن به اين زبان از ابتدا مدنظر من بوده است، قبل از اينكه وارد اين كار تاريخي شوم.
وي ادامه داد: آن چه مرا همواره در فيلم‌ها و سريال‌هاي تاريخي آزارداده اين است كه در نگارش ديالوگ‌هاي شخصيت‌ها، كارگردانان و نويسندگان به كتاب‌ها و متون ادبي مراجعه مي‌كنند. اين درحالي است كه اگر همين امروز از مقابل دانشگاه تهران كتابي را خريداري كنيم و بخوانيم نوع زبان نوشتاري آن كاملا با زبان محاوره‌اي مردم فرق مي‌كند، بنابراين قاعدتا اگر از روي كتب آن زمان بخواهيم ديالوگ‌هاي آن زمان را بنويسيم، بيننده امروزي با يكسري لغات مواجه مي‌شود كه به هيچ‌وجه درلحن امروزي ما رايج نيست. در چنين شرايطي بيننده احساس مي‌كند اين آدم‌ها از توي گورشان بلند شده‌اند و يكسري روح هستند كه آنها را نمي‌شناسد.
كارگردان «نردبام آسمان» سپس گفت: درچنين سريال‌هايي شخصيت‌ها ساز خودشان را مي‌زنند و ببيننده هم ساز خود را و بيننده به سختي با شخصيت‌ها هم‌ذات پنداري مي‌كند.
محمدحسين لطيفي درعين حال اظهار كرد: البته چند كارگردان هم هستند كه فيلم‌ها و سريال‌هاي تاريخي خوبي مي‌سازند و من كارهايشان را دوست دارم، اما عموما اين‌گونه نيست.
***
كارگردان «نردبام آسمان» در پاسخ به اين پرسش كه آيا در زبان اين سريال تلاش شده كه تفاوت شيوه‌ي گفتاري اقشار مختلف جامعه آن زمان اعم از حاكمان، مردم عادي و دانشمندان لحاظ شود؟ اظهار كرد: سعي شده اين مساله را هم در سريال رعايت كنيم. با اين حال اگر دراين فيلم نكته‌اي از دست من رها شود به‌خاطر اين است كه تجربه‌ي اولم هست ودر عين حال چند مساله را با همزمان با هم سعي مي‌كنم رعايت كنم. بنابراين اين كار كمي، سخت است و از بينندگان مي‌خواهم كه كمي با ديده اغماض به اين كار نگاه كنند.
***
لطيفي به اين پرسش كه آيا فيلمنامه يك بارديگر توسط خود وي بازنويسي شده‌است؟ پاسخ منفي داد و گفت: فيلمنامه دوبار توسط دو نويسنده‌ي خوب كشورمان نوشته شده بود، اما از آن جا كه من قصد نداشتم تاريخ را روايت كنم و آن دوفيلمنامه تنها روايت تاريخي بودند و جذابيت‌هاي يك‌كار دراماتيك را نداشتند يا حداقل من نمي‌توانستم متوجه اين ويژگي‌هاي دراماتيك شوم. اين دوقصه را بنده و آقاي عنقا كنار گذاشتيم.
وي اضافه كرد: البته درآغاز شكل‌گيري قصه، آقاي سعيد رحماني هم دركنار ما بودند؛ پس از آن قصه از ابتدا و اصطلاحا «ب» بسم‌الله طي 10 ماه نوشته شد و چون خود من به‌صورت شبانه‌روزي و مستمر دركنار آقاي عنقا (فيلمنامه‌نويس) بودم، فيلمنامه نياز به بازنويسي نداشت و اگر بازنويسي هم بخواهد خود ايشان براساس نظرات من اعمال كردند.
***
لطيفي، درباره اجرايي كردن جلوه‌هاي تصويري در سريال «نردبام آسمان» گفت: هديش شاملو(طراح جلوه‌هاي تصويري سريال نردبام آسمان) هر لحظه كه نياز دارم در كنار من است؛ قطعا حرفه‌يي‌هاي سينما كاملا مي‌دانند با نوري كه ما مي‌دهيم، آسمان شب با ستاره ثبت نخواهد شد. اين در حالي است كه قصه «نردبام آسمان» درباره يك منجم است و شب من بايد پراز ستاره باشد؛ اين كمترين اتفاقي است كه بايد بيفتد؛ چه برسد به اينكه عظمت دروازه‌هاي شهر سمرقند، كتابخانه اين شهر و غيره نيز بايد ثبت شود.
***
او در پاسخ به اين پرسش كه آيا براي عظمت دادن به تعداد هنروران در اين سريال نيز از جلوه‌هاي تصويري استفاده شده‌است؟ پاسخ مثبت داد و گفت: در بخشي از صحنه‌هايي كه با حضور هنروران تصويربرداري شده‌اند نيز از جلوه‌هاي تصويري استفاده كرديم؛ در اين صحنه‌ها تعداد سياهي لشگرها را تا چهار- پنج برابر زياد كرديم.
لطيفي خاطرنشان كرد: ما همواره فكر مي‌كنيم كه براي خلق صحنه‌هاي عجيب و غريب كه امكان بازسازي آنها نيست، بايد از جلوه‌هاي تصويري استفاده شود و براي كارهاي معمولي كمتر به استفاده از اين تكنيك‌ها بها داده‌ايم. اين درحالي است كه در «نردبام آسمان» ما سعي كرديم به اين روش نزديك شويم تا در كارهاي بدي از ابتدا با كشيدن استوري بوردهاي مشخص، به جايي برسيم كه هزينه‌مان را پايين بياوريم و بازدهي‌مان را چند برابر كنيم.
تنظيم براي تبيان : مسعود عجمي