ارتباط هنر روشنفكرانه با هنر مردمي
ارتباط هنر روشنفكرانه با هنر مردمي
هرچندتعريف مشخص و دقيقي براي نقاشي خودآموخته وجود ندارد، اما به عقيده كارشناسان هنري، ويژگي مهم كار اين گونه هنرمندان، انتقال يك فرهنگ به شكلي ناآگاهانه است.
در واقع اهميت هنرمندان خودآموخته در وجه چندصدايي هنر آنها است كه هنر روشنفكرانه را با هنر مردمي ارتباط مي‌دهند.همچنان كه مي‌دانيم كشورمان ايران، روستاهاي بسياري دارد و طبيعتا بخش مهم هنرمندان خودآموخته در اين روستاها زندگي مي‌كنند، هنرمنداني كه به دليل داشتن خلاقيت و ارائه آثار هنري برجسته لازم است تا كشف و حمايت شوند.
در اين ميان شايد يكي از شناخته‌شده‌ترين نام‌هايي كه در عرصه هنر نقاشي خودآموخته به‌ويژه طي سال‌هاي اخير مطرح شده است، نام مكرمه قنبري نقاش خودآموخته بابلي است.اين بانوي نقاش مازندراني كه به سال 1307 در روستاي دريكنده به دنيا آمد از كودكي به نقش و نگار علاقه داشت و براي اين كار از مواد و مصالحي مانند گچ و گل استفاده مي‌كرد. زماني هم كه نقاشي بر روي كاغذ را به صورت امروزي آغاز كرد، 64 ساله و در سال‌هاي پايان زندگي‌اش بود.
او روايتگر رنگ‌ها و نقش‌آفرين قصه‌هاي فولكلور سرزمين‌هاي سبز است كه حجم سنگيني از احساس جور زمانه را كه به جان خويش داشت، با رنگ‌ها در هم مي‌آميخت و نقش‌هاي به يادماندني بر پرده نقاشي‌هايش تصوير مي‌كرد.
قنبري خواندن و نوشتن نمي‌دانست، نقاشي را خود آموخته بود تا جايي كه تمام ديوارها و در و پنجره‌هاي خانه‌اش را خود رنگ و نقاشي مي‌كرد. مكرمه را مارك‌شاگال (نقاش مشهور قرن بيستم) خوانده‌اند، چرا كه سبك آثارش به نقاشي‌هاي شاگال شباهت دارد.
هرچندتعريف مشخص و دقيقي براي نقاشي خودآموخته وجود ندارد، اما به عقيده كارشناسان هنري، ويژگي مهم كار اين گونه هنرمندان، انتقال يك فرهنگ به شكلي ناآگاهانه است.
مكرمه قنبري هنرمند مازندراني در زمان حياتش نمايشگاه‌هاي بسياري از آثارش برگزار كرد و يك بار هم توانست جايزه ويژه هيات داوران جشنواره فيلم رشد و تنديس جشنواره هنري- ادبي روستا را دريافت كند. ابراهيم مختاري مستندساز سرشناس ايراني فيلمي از زندگي و آثار مكرمه قنبري ساخته كه در چند جشنواره جهاني نيز به نمايش درآمده است.
اين بانوي هنرمند كه نقاشي را از سن 67 سالگي آغاز كرد، به‌دليل سكته مغزي در سن 77 سالگي در بابل درگذشت. از آن پس قرار است هر ساله در ايام تولدش- هفته سوم ارديبهشت‌ماه- جشنواره‌اي با عنوان «هنرمندان خودآموخته» برپا شود.
اما آنچنان كه دست‌اندركاران برپايي اين جشنواره عنوان كرده‌اند، جشنواره مذكور تنها به بزرگداشت مكرمه قنبري اختصاص نخواهد داشت و ابعادي فراتر از اين نيز به خود مي‌گيرد. به عبارت ديگر، قرار است در اين جشنواره، هنرمندان خودآموخته سراسر كشور شناسايي و معرفي شوند.
هرچندتعريف مشخص و دقيقي براي نقاشي خودآموخته وجود ندارد، اما به عقيده كارشناسان هنري، ويژگي مهم كار اين گونه هنرمندان، انتقال يك فرهنگ به شكلي ناآگاهانه است.
طبعا در جريان چنين برنامه‌اي، نمايشگاه‌هاي هنري هنرمندان مذكور برپا مي‌شوند و سخنراني‌هاي مختلفي از هم از سوي كارشناسان هنري به منظور معرفي هنرمندان و كارگاه‌هاي آموزشي‌شان صورت خواهند پذيرفت؛ البته جشنواره مختص رشته نقاشي نيست، بلكه همه شاخه‌هاي هنري مد نظر برگزاركنندگان است.
به اعتقاد كارشناسان هنر، هنرمندان خودآموخته دغدغه‌هاي وجودي و مسائل زيبايي‌شناسي خاص خود را دارند و در قالب هنرهاي گوناگون، مسائل پيرامون‌شان را به تصوير مي‌كشند.
قنبري خواندن و نوشتن نمي‌دانست، نقاشي را خود آموخته بود تا جايي كه تمام ديوارها و در و پنجره‌هاي خانه‌اش را خود رنگ و نقاشي مي‌كرد. مكرمه را مارك‌شاگال (نقاش مشهور قرن بيستم) خوانده‌اند، چرا كه سبك آثارش به نقاشي‌هاي شاگال شباهت دارد.
اين آثار در جهان هنرهاي تجسمي، اسنادي است كه واكنش انسان‌هاي حساس را نسبت به مسائل اطراف آنها بيان مي‌كند؛ پس اين شكل از هنر نسبت به هنرهاي ديگر كمي ناب‌تر و خالص‌تر به نظر مي‌رسد چرا كه كمتر تحت تاثير هنرمندان ديگر و آموزش‌هاي هنري قرار مي‌گيرند.
در كنار برگزاري جشنواره «همايش يك روزه نقاشان خودآموخته ايران» نيز 15 ارديبهشت‌ماه، در خانه هنرمندان ايران برگزار شد و نمايشگاه آثار هنرمندان به انضمام برنامه‌هاي موسيقي و پرفورمنس (هنر اجرا) نيز 24 ارديبهشت‌ماه در روستاي دريكنده بابل زادگاه مكرمه قنبري برپا مي‌شود.
منبع : همشهري
تنظيم براي تبيان : مسعود عجمي