کشور مسلمان نشين بورکينافاسو

بورکينافاسو، کشوري حاره اي (گرمسيري) است. اين کشور در 2/35 درجه طول جغرافيايي در شرق و 5/30 درجه در غرب، 15 درجه عرض جغرافيايي در شما و 9 درجه در جنوب واقع شده است.

وسعت بورکينافاسو 274200 کيلومتر مربع مي باشد که از اين نظر، شصت و هفتمين کشور جهان به شمار مي آيد و دور از درياي آزاد مي باشد. بورکينافاسو داراي 3192 کيلومتر مرز است. مالي در شمال و غرب، ساحل عاج در جنوب غربي، غنا و توگو در جنوب، بنين در جنوب شرقي و نيجر در شمال غربي اين کشور واقع گرديده اند.

درباره ورود اسلام به بورکينافاسو، تاريخ دقيق و مشخصي وجود ندارد، ولي آنچه مسلم است، اين که تاريخ مزبور به سال ها پيش از استعمار باز مي گردد. زيرا زماني که استعمارگران وارد اين کشور شدند، از فعاليت مسلمانان و مخالفت رهبران اسلامي عليه استعمار خبر دادند.

آنچه تاکنون در مورد چگونگي ورود اسلام به کشور گفته و نوشته شده است، حاکي از ورود اين دين توسط بازرگانان و مبلغان نيجر، مالي و غنا به شهرهاي جنوب، شمال غربي و شرق کشور مي باشد.

در سال هاي دهه 1920 م، فرمانده اداره امور ولتاي عليا (نام پيشين بورکينافاسو)، در گزارشي به فرمانده مستعمرات غرب آفريقا در داکار، از هسته هاي اسلامي شهرهاي بوبوديولاسو، مسافرت بعضي از مسلمانان به حج و رواج کلاس هاي آموزش قرآن خبر داد.

مذهب به عنوان مؤلفه اي مهم و مؤثر در رفتارهاي اجتماعي مردم مطرح مي باشد. در اين کشور، شاهد يکسري فعاليت هاي اجتماعي هستيم که انگيزه هاي مذهبي دارند. بنابراين، دين و مذهب، نفوذ درخور توجهي در عرصه اجتماعي دارد.

از سوي ديگر، با توجه به نوع حکومت، تصميم ها، رفتارها و سياست هاي دولت مردان در زمينه هاي گوناگون سياسي و اقتصادي، ارتباطي با ملاحظات مذهبي ندارند و دولت مردان حتي الامکان مي کوشند از ورود رهبران مذهبي به مسائل سياسي با انگيزه هاي ديني و مذهبي جلوگيري نمايند.

برخي از تشکيلات مذهبي، از نظر دولت به رسميت شناخته شده اند و در مراسم رسمي از نمايندگان آنها دعوت به عمل مي آيد. اين گروه ها عبارت اند از: تيجانيه، جماعت اسلامي، وهابيون، احمديه.

فرقه تيجانيه، يکي از تشکيلات با نفوذ و داراي پيروان زياد در بورکينافاسو به شمار مي رود. اين فرقه نزديک به هشتاد سال پيش توسط فردي به نام «ابوبکر مايگا» از قبيله مارانشي در بورکينافاسو پايه گذاري شد.

مايگا به مرور به تبليغ و نشر دين اسلام پرداخت و در نتيجه تلاش هاي وي، افرادي به دين مبين اسلام مشرف شدند.

يکي ديگر از رهبران تيجانيه در بورکينافاسو، «شيخ محمد مايگا» بود. وي فرزند بزرگ شيخ ابوبکر بود که به جاي پدر، رهبري جريان تيجانيه رابه عهده گرفت. با تلاش وي، دولت فرقه تيجانيه را به رسميت شناخت.

يکي ديگر از تشکل هاي اسلامي در بورکينافاسوف جنبش وهابيت مي باشد. اين جنبش در سال هاي دهه 1960 م توسط فردي بهنام «محمد کوته»، که به تجارت با بازرگانان سعودي مشغول بود، از طريق شهر بوبو وارد بورکينافاسو شد. وي با برخورداري از حمايت و امکانات مالي عربستان، به جذب پيروان بيش تر در بورکينافاسو پرداخت.

فرقه احمديه، فعاليت خود را در سال 1989 م به طور رسمي در واگادوگو آغاز نمود. رئيس اين فرقه، «شيخ محمد ادريس» و معاون وي، «تاريک محمود» (هر دو پاکستاني الاصل) مي باشند.

مبلغان اين فرقه، در مرکز تربيت مبلغان فرقه احمديه در غنا آموزش و دوره ديده اند.

جماعت اسلامي، يکي از تشکيلات اسلامي و با سابقه در بورکينافاسو مي باشد. اين تشکيلات توسط امامان مساجد و پيرمردان به روش قديمي اداره مي شود.

اين تشکيلات، با وجود قدمت فعاليت، قادر به جذب نيروهاي روشن فکر و جوان نيست. از اين رو، روز به روز از قدرت و نفوذش در کشور کاسته مي شود.

انجمن اسلامي دانشجويان و دانش آموزان، تشکيلاتي نسبتاً جديد، فعال و پر تحرک مي باشد که تلاش خود را با هدف جذب جوانان و تربيت آنها از طريق مدارس و دانشگاه متمرکز نموده است و تاکنون نيز به پيشرفت هاي چشم گيري دست يافته اند.

بيش تر اعضاي اين انجمن، داراي تحصيلات عالي و مشاغلي در وزارت خانه ها و دواير دولتي مي باشند. آنها از نظر بنيان هاي عقيدتي، ضعيف، ولي مشتاق فراگيري و آشنايي با اسلام هستند.

به طور کلي، اعياد و روزهاي تعطيل در بورکينافاسو، به دو مناسبت اسلامي و ملي مي باشد. عيد فطر، عيدقربان و ميلاد پيامبر گرامي اسلام(ص)، از جمله اعياد مذهبي مسلمانان بورکينافاسو به شمار مي رود که در اين روزها، مراسم با شکوهي برگزار مي شود.

در اين ميان، لازم است به جشن ميلاد پيامبر(ص) اشاره نمود که هر ساله با شکوه ويژه اي در ميان مسلمانان در مساجد شهرهاي گوناگون بورکينافاسو برپا مي گردد. روزهاي ياد شده در بورکينافاسو، تعطيل رسمي مي باشد.