به نیمه پر لیوان نگاه كنید

این سالمندان تنها !

هنگامی كه درباره سالخوردگی سخن می گوییم یا می شنویم ، معمولاً با واژه هایی مانند از بین رفتن ، خراب شدن ، كاهش ، از دست دادن و ... سروكار داریم . در حالی كه دوره ی سالخوردگی ، از ویژگی های مثبت نیز برخوردار است . در اینجا، با نگرشی مثبت به این ویژگی ها می نگریم :

- هنر و خلاقیتی كه در جوانی فرا گرفته شده است ، با افزایش سن، از بین نمی رود ؛

- با انگیزه و فعالانه زندگی كردن ، سبب می شود كه سلول های مغزی رشد كنند و شبكه بیشتری را تشكیل دهند؛

- بدن از نظر فعالیت جنسی ، در آرامش است ؛

- توانایی سازگاری با شرایط افزایش می یابد و استرس كاهش پیدا می كند ؛

- می توان مسئولیت های بیشتری را برای حفظ تندرستی خود پذیرفت؛

- انسان ، در این دوره از دیدگاه بهتری به خود می نگرد؛

- بالا رفتن اعتماد به نفس و اطمینان خاطر سبب می شود به آنچه كه دیگران درباره  ما می گویند، چندان اهمیت ندهیم ؛

- هر فرد سالخورده ای بهتر از دیگران می داند كه چه چیزی برایش رضایت بخش است ؛

- ظرفیت عشق ورزیدن به دلیل افزایش اشتیاق و از خود گذشتگی ، زیاد می شود؛

- سطوح اضطراب كاهش می یابد؛

- حق شناسی عمیق تر می شود؛

- احساس شوخ طبعی افزایش می یابد.

تغییرات اجتماعی

همراه با افزایش سن ، تغییراتی در جامعه پیرامون ما نیز اتفاق می افتد ، از جمله دوستان قدیمی و خویشان از دست می روند. از دست دادن همسر، خواهر یا برادر، خویشان و دوستان نزدیك سبب می شود كه فرد به انسانی گوشه گیر و منزوی تبدیل گردد. برای جلوگیری از انزوا و گوشه گیری ، بهتر است كه در فعالیت های اجتماعی شركت كنیم. از خانه خارج شویم و از هر فرصتی برای ملاقات با افراد جدید استفاده كنیم ؛ البته دوستان تازه هرگز نمی توانند جایگزین افرادی شوند كه از پیش از به دنیا آمدن نخستین فرزندتان یا پیش از سفید شدن موهایتان می شناخته اید .

زندگی با دوستان وایجاد یك شبكه حمایتی ، می تواند بر تنهایی غلبه كند واحساس انزوا را كم رنگ تر سازد. هر قدر با افراد بیشتری برخورد كنید، شانس بیشتری برای تشكیل پیوندهای تازه خواهید داشت و در سال های آتی نیز دوستان زیادی خواهید داشت.

در زندگی خانوادگی نیز، سالخوردگان ، همانند كودكان به ارتباط نزدیك با اعضای خانواده نیاز دارند. اگر در فاصله طولانی نوه ها و فرزندان خود را ملاقات می كنیم ، بهتر است كه امكان ملاقات با آنها را در فاصله های زمانی كوتاهتر فراهم كنیم ، فرزندانمان را با این كه اكنون خود پدر یا مادر هستند، در آغوش بگیریم ، نوه هایمان را بغل كنیم و ارتباط نزدیك و صمیمانه ای با آنها برقرار كنیم.

تغییرات جسمی در دوره سالخوردگی

در دوره سالخوردگی ، تغییرات جسمی ، ناشی از بیماری نیستند. كاهش دید، كم شدن شنوایی ، كم شدن حساسیت نسبت به گرما، كم شدن حس لامسه و چشایی ، تغییراتی طبیعی هستند.

فعالیت متابولیكی بدن

همراه با افزایش سن ، روند متابولیكی بدن ، كند می شود و میل به غذا خوردن كاهش می یابد . اما فعالیت بدنی و چند دقیقه ورزش در روز مانع از بروز آن خواهد شد. كاهش روند متابولیكی بدن ، متابولیسم داروها را در بدن كـُند یا گاهی متوقف می سازد. به همین دلیل امكان بروز كنش ها یا واكنش های دارویی ، بیشتر از جوانان ، وجود دارد . به علاوه ، هر فرد سالخورده ، به وسیله پزشكان متخصص متعدد، درمان می شود وهریك از آنان دارویی خاص تجویز می كند. توجه به تداخل دارویی را نباید فراموش كرد. هر یك از پزشكان با در نظر گرفتن داروهای مصرفی دیگر، باید مسئولیت برنامه درمانی بیمار را بپذیرند و به طور مرتب آن را بررسی كنند. احتمال بروز تداخل دارو با دارو ، دارو با غذا ،و  دارو با آزمایش های پزشكی وجود دارد.

تغییرات فیزیولوژیكی طبیعی در دوره سالخوردگی

- هر 10 سال ، ظرفیت هوازی بدن ده درصد كاهش می یابد؛

- حداكثر برون ده قلبی كم می شود؛

- عملكرد ریوی كاهش می یابد؛

- توده عضلانی كاهش می یابد؛

- از تعداد فیبرهای عضلانی كاسته می شود؛

- زمان تحریك پذیری و پاسخگویی كم می شود؛

- چربی بدن افزایش می یابد ( در افرادی كه فعالیت بدنی دارند، احتمال بروز خطر كمتر می شود).

نگرش های مثبت دوره سالخوردگی

وجود دیدگاه های مثبت و تحرك و فعالیت ، به موفقیت دردوره سالخوردگی می انجامد. سالخوردگی ، فقط پشت سر گذاشتن روزهای جوانی نیست، بلكه با ورود به این دوره می توان :

- در زندگی، خطر كرد،

- به باورهای خود احترام گذاشت،

- انعطاف پذیر و سازگار بود،

- به فراگیری تازه ها پرداخت و سرگرمی های تازه ای پیدا كرد.،

- از دست دادن عزیزان ناراحت كننده است اما نباید دوره اندوه و غم به مدت طولانی ادامه یابد،

- و نیمه پرلیوان را دید.

اگر نوه ها به دیدن پدربزرگ یا مادربزرگ می آیند، لازم است كه به نكته های ایمنی زیر حتماً توجه كنیم:

داروهایی كه به طورعادی به وسیله بزرگسالان مصرف می شوند، حتی در مقادیر جزیی ، می توانند برای كودكان مرگ آور باشند. قرص فشارخون ، داروی پایین آوردن قندخون و بسیاری از داروهای دیگر، برای كودكان خطرناكند. در سال 2002 تقریباً 30 كودك آمریكایی بر اثر مسمومیت دچار آسیب دیدگی شدند و بالاخره فوت كردند. كنجكاوی كودكان طبیعی است. عادت های افراد سالمند نیز كنار كنجكاوی آنان ، خطرآفرین است. سالمندان به طور معمول ، در روز چند نوع  دارو مصرف می كنند . آنها داروهای خود را در كنار تخت ، روی میز آشپزخانه و... می گذارند.

این محل ها، دسترس كودكان هستند . به علاوه ، ظرف های داروی بدون درپوش محافظ و قرار دادن دارو در جیب لباس یا در یك فنجان نیز خطرناك است .

توصیه های زیر خطر مسمومیت با دارو را برای كودكان كاهش می دهد:

1- همه داروها و ویتامین ها را در ظرفی با در پوش ایمنی نگهداری كنید،

2- داروها، مواد شیمیایی و مواد پاك كننده را در یك كمد قفل دار نگهداری كنید و بسته بودن در آن را مرتب كنترل كنید،

3- داروهای تاریخ گذشته را دور بریزید ؛ قبل از دور انداختن شربت ها، آنها را خالی كنید و شیشه را بشویید. یك كمد مخصوص قرار دادن داروها تهیه كنید،

4- هنگامی كه با تلفن صحبت می كنید یا پاسخگوی زنگ در هستید ، مطمئن باشید كه داروها در دسترس كودكان قرار ندارند ،

5- كودكان علاقه دارند كه از بزرگسالان تقلید كنند. داروهای خود را دور از چشم كودكان میل كنید،

6- مواد شیمیایی و مواد پاك كننده را از مواد غذایی جدا كنید . نباید آنها را در كنار یكدیگر قرار دهید.

7- محصولات شیمیایی را در ظرف مخصوص نگهداری كنید. هرگز مواد شیمیایی را در ظروف مواد غذایی ( مانند بطری ، لیوان ، ظرف بستنی و...) نگهداری نكنید.

8- اگر كودكی دارو یا ماده شیمیایی را بلعیده ، او را به یك مركز درمانی برسانید.

پدر بزرگ ها ، مادر بزرگ ها و نوه هایشان

پدر بزرگ و مادر بزرگ حامی مهمی برای فرزندان و حتی نوه هایشان به شمار می آیند. آنها مشاور امور مالی هستند. حمایت عاطفی فرزندان را نیز بر عهده دارند ، به ویژه وقتی كه مسئولیت نگهداری و گاه  پرورش نوه هایشان را نیز می پذیرند.

امروزه بعضی از كشورها به دلیل افزایش تعداد طلاق ، بارداری در دوران نوجوانی ، ایدز ، مرگ یا ناتوانی والدین ، خشونت والدین ، زندانی شدن والدین، سرپرستی كودكانشان به پدر یا مادر بزرگ یا هر دو سپرده می شود . در حالی كه میانگین سنی این افراد بین 30 تا 70 سالگ است. خود آنها نگرانی های مالی و روحی دارند ، توقف مسئولیت های اجتماعی سبب بروز اندازه ، عصبانیت و گاه آزردگی خاطر آنها می شود. در كنار همه ی این موارد ، آنها باید شوك فرهنگی ناشی از نگهداری نوجوانان ، از نسلی متفاوت را نیز تحمل كنند. علاوه بر این ، تأمین مایحتاج نوه ها ، بار مالی سنگینی را برای پدر و مادربزرگ ها ایجاد می كند. كودكان نیز از عوامل خطرناك ، آزار، اعتیاد پدر و مادر به مواد مخدر یا الكل و یا اندوه ناشی از فقدان پدر و مادر خود  در امان نیستند.

اما نگهداری از نوه ها با وجود مشكلات ذكر شده  می تواند بسیار مثبت و خرسند كننده باشد. آنها می توانند تجربه های خود را در اختیار نوه هایشان بگذارند، دورنمای ذهنی آنها را شكل دهند و سرمشق سالمی برای نوه هایشان با شند.

توصیه می شود كه افراد خانواده از خدمات مشاوره خانواده بهره مند گردند، به ویژه معلمین و كارشناسان كودك و نوجوان نقش مهمی  در راهنمایی پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها برای نگهداری از نوه هایشان ، ایفا می كنند.