شعارهاى امام حسين(عليه‌السلام) از مدينه تا كربلا
شعارهاى امام حسين(عليه‌السلام)
از مدينه تا كربلا
برخى از كلمات حضرت سيدالشهدا (عليه السلام) چه در فاصله مدينه تا كربلا و چه در روز عاشورا، داراى پيام‌هاى مؤثر و ديدگاه‌هاى الهامبخش براى جهاد و كرامت است. اين سخنان يا در ضمن خطبهها آمده است، يا رجزها و اشعار آن حضرت، و حالت شعارى به خود گرفته است. مىتوان هدف حسينى و انديشهها و روحيههاى عاشورايى را از آنها دريافت و آن فرازهاى فروزان را شعارهاى نهضت عاشورا دانست. برخى از اين شعارها چنين است:
1- "على الاسلام السلام، اذ بليت الامة براع مثل يزيد" (1)؛ اين را در پاسخ مروان در مدينه فرمود، كه از آن حضرت مى‌‌خواست تا با يزيد بيعت كند.
2- "و الله لو لم يكن ملجا و لا ماوى لما بايعت يزيد بن معاوية" (2)؛ در پاسخ برادرش محمد حنفيّه فرمود.
3- "انى لا ارى الموت الا سعادة و الحياة مع الظالمين الا برما" (3)؛ خطاب به يارانش در كربلا .
4- "الناس عبيد الدنيا و الدين لعق على السنتهم يحوطونه مادرت معايشهم فاذا محصوا بالبلاء قل الديانون" (4)؛ در مسير رفتن به كربلا در منزلگاه ذى حسم.
5- "الا ترون ان الحق لا يعمل به و ان الباطل لا يتناهى عنه؟ فليرغب المؤمن في لقاء ربه محقا" (5)؛ در كربلا خطاب به اصحاب خويش فرمود.
6- "خط الموت على ولد آدم مخط القلادة على جيد الفتاة" (6)؛ از سخنرانى امام حسين (عليه‌السلام) در مكه پيش از خروج به سوى كوفه، در ميان جمعى از خانواده، ياران و شيعيان خويش.
7- "من راى سلطانا جائرا مستحلا لحرام الله، ناكثا عهده مخالفا لسنة رسول الله يعملفى عبادالله بالاثم و العدوان فلم يغير عليه بفعل ولا قول كان حقا على الله ان يدخله مدخله" (7)؛ در منزلگاه بيضه، در مسير كوفه، خطاب به سپاه حرّ.
8- "ما الامام، الا العامل بالكتاب و الآخذ بالقسط و الدائن بالحق و الحابس نفسه على ذات الله" (8)؛ امام اين صفات امام راستين را در پاسخ به دعوتنامه‌‌هاى كوفيان نوشت و توسط مسلم بن عقيل به كوفه فرستاد.
9- "سامضى و ما بالموت عار على الفتى اذا ما نوى حقا و جاهد مسلما" (9)؛ شعر از ديگرى است، امّا امام حسين عليه السلام آن را در پاسخ به تهديدهاى حرّ، در مسير كوفه خواند.
10- "رضى الله رضانا اهل البيت، نصبر على بلائه و يوفينا اجر الصابرين" (10)؛ در خطبهايي كه هنگام خروج از مكه ايراد نمود، خطاب به اصحاب و ياران فرمود.
11- در آستانه خروج (11) از مكه به سوى كوفه فرمود و راه خونين و آميخته به شهادت را ترسيم فرمود.
12- "انما خرجت لطلب الاصلاح فى امة جدى" (12)؛ در وصيت‌نامه سيدالشهدا(عليه السلام) به برادرش محمد حنفيه آمده است كه قبل از خروج به سوى مدينه نوشت.
13- "لا اعطيكم بيدى اعطاء الذليل و لا اقر اقرار العبيد [لا افر فرار العبيد]" (13)؛ در سخنرانى صبح عاشورا، خطاب به نيروهاى دشمن فرمود، كه خواستار تسليم شدن آن حضرت بودند.
14- "هيهات منا الذلة، يابى الله ذلك لنا و رسوله والمؤمنون..." (14)؛ (در خطاب به سپاه دشمن فرمود، پس از آن كه خود را سر دو راهى ذلت و شهادت محير ديد.)
15- "فهل هو الا الموت؟ فمرحبا به" (15)؛ (در پاسخ عمر سعد، كه نامهاى به آن حضرت فرستاد و خواستار تسليم شدن بود).
16- "صبرا بنى الكرام، فما الموت الا قنطرة تعبربكم عن البؤس و الضراء الى الجنان الواسعة و النعيم الدائمة" (16)؛ (خطاب به ياران فداكار خويش در صبح عاشورا، پس از آن كه تعدادى از اصحابش شهيد شدند).
(كه روز عاشورا هنگام پيكار با (17) سپاه دشمن به عنوان رجز حماسى مى‌‌خواند و شهادت را بر ننگ تسليم، ترجيح مىداد).
18- "موت فى عز خير من حياة في ذل" (18)؛ كه مرگ سرخ، به از زندگى ننگين است.
19- "ان لم يكن لكم دين و كنتم لا تخافون المعاد فكونوا احرارا فى دنياكم" (19)؛ (در آخرين لحظات پيش از شهادت، وقتى شنيد سپاه كوفه به طرف خيمههاى حرم او حمله كردهاند،خطاب به پيروان ابوسفيان چنان فرمود).
20- "هل من ناصر ينصر ذريته الاطهار؟ " (20)، "هل من ذاب يذب عن حرم رسول الله؟ " (21)؛ (وقتى سيدالشهدا(عليه السلام) اين نصرت‌خواهى و استغاثه را بر زبان آورد كه همه ياران و بستگانش شهيد شده بودند).
از مجموعه اين جملات نورانى و حماسى كه شعارهاى امام حسين (عليه السلام) در نهضتش به شمار مىآيد، تاكيد آن امام، بر مفاهيم و ارزش‌هاى زير به دست مىآيد: نابودى اسلام در شرايط سلطه يزيدى، حرمت بيعت با كسى چون يزيد، شرافت مرگ سرخ بر زندگى ذلت بار، اندك بودن انسان‌هاى راستين در صحنه امتحان، لزوم شهادت‌طلبى در عصر حاكميت باطل، زينت بودن شهادت براى انسان، تكليف مبارزه با سلطه جور و طغيان، اوصاف پيشواى حق، تسليم و رضا در برابر خواسته خداوند، همراهى شهادت‌طلبان در مبارزات حق‌جويانه، حرمت ذلت‌پذيرى براى آزادگان و فرزانگان مؤمن، پل بودن مرگ براى عبور به بهشت برين، آزادگى و جوانمردى، يارى خواهى از همه و هميشه در راه احقاق حق و ...
بقا و جاودانگى عاشورا، در سايه همين تعليمات و آرمان‌هاست كه در كلام آن حضرت جلوهگر است و نهضت‌هاى ضد ستم و ضد استبداد، همواره از اين پيام‌ها و درونمايهها الهام گرفتهاند.
درس آزادى به دنيا داد رفتار حسين بذر همت در جهان افشاند، افكار حسين
گر ندارى دين به عالم، لااقل آزاده باش اين كلام نغز مى‌باشد ز گفتار حسين
مرگ با عزت ز عيش در مذلت بهتر است نغمه‌‌اى مى‌باشد از لعل درّ بار حسين(22)
پي‌نوشت‌ها:
1- موسوعة كلمات الامام الحسين، ص 284.
2- بحارالانوار، ج 44، ص 329/ اعيان الشيعه، ج 1، ص 588.
3- بحارالانوار، ج 44، ص 381.
4- تحف العقول(چاپ جامعه مدرسين)، ص 245، بحارالانوار، ج 75، ص 117.
5- مناقب،ابن شهر آشوب، ج 4، ص 68.
6- لهوف، ص 53، بحارالانوار، ج 44، ص 366.
7- وقعة الطف،ص 172، موسوعة كلمات الامام الحسين، ص 361.
8- بحارالانوار، ج 44، ص 334.
9- همان، ص 378.
10- همان، ص 366، اعيان الشيعه، ج 1، ص 539.
11- همان.
12- مناقب، ابن شهر آشوب، ج 4، ص 89 .
13- مقتل الحسين، مقرم، ص 280.
14- نفس المهموم، ص 131، مقتل خوارزمى، ج 2، ص 7.
15- موسوعة كلمات الامام الحسين، ص 382.
16- نفس المهموم، ص 135، معانى الاخبار، ص 288.
17- مناقب، ابن شهر آشوب، ج 1، ص 68.
18- بحارالانوار، ج 44، ص 192.
19- همان، ج 45، ص 51.
20- ذريعة النجاة، ص 129.
21- بحار الانوار، ج 45، ص 46.
22- حسين پيشواى انسان‌ها، ص70(شعر از فضل الله صلواتى).