ادرار سوختگي در کودکان

پوست با سطحي حدود 2 مترمربع، يکي از بزرگ ترين اعضاي بدن است که 16 درصد وزن بدن را تشکيل مي ‌دهد و سد محافظتي بين محيط خارج با عضلات، اعضاي دروني، رگ‌هاي خوني و اعصاب بدن است. ظاهر پوست به طور گسترده‌اي تغيير مي ‌کند و اين تغيير نه تنها ناشي از عواملي همچون افزايش سن است، بلکه نشان دهنده ي نوسانات هيجاني و سلامت جسمي و روحي فرد نيز هست.

با اين همه، اصول مشخصي وجود دارد که با به کار بستن آنها مي‌ توان روند اين تغييرات طبيعي را آهسته کرد و سلامت و زيبايي پوست را حفظ نمود.

مراقبت از پوست كودكان

حتماً شما هم با انواع و اقسام فرآورده‌هايي كه براي پوست كودكان تهيه شده و در اغلب داروخانه‌ها موجود است، برخورد كرده‌ايد؛ مثل كرم مرطوب‌كننده بچه، لوسيون‌هاي پاك‌كننده، لوسيون‌هاي ضدآفتاب، كرم پاي بچه‌ و ... .

پوست شيرخواران، نوزادان و كودكان ساختاري متفاوت از پوست بزرگسالان دارد. اين تفاوت‌ها به‌ طور عمده شامل نازك تر بودن لايه خارجي پوست(اپيدرم)، كمتر بودن ضخامت لايه محافظ شاخي پوست، كمتر بودن فيبرهاي كلاژن و الاستين و در نتيجه كاهش مقاومت و انعطاف‌پذيري پوست، عدم تمايز كامل غدد مولد چربي و عرق پوست و تراكم كمتر فوليكول‌هاي مولد مو است. به دليل اين اختلاف، پوست شيرخواران نسبت به بزرگسالان لطيف تر، نازك تر و در برابر آسيب‌هاي محيطي حساس تر و تحريك‌پذيرتر است. از سوي ديگر چون كودكان و شيرخواران قدرت و اختيار دفع ادرار و مدفوع را ندارند، ناگزير والدين از پوشك يا پارچه(کهنه) و لاستيكي استفاده مي‌ كنند.

تماس مداوم با پوشك مرطوب و آلوده، حساسيت پوست نسبت به آمونياك موجود در ادرار، تجمع باكتري‌هاي موجود در مدفوع، تكرار دفع ادرار و مدفوع به ‌ويژه در كودكاني كه با شير مادر تغذيه مي‌‌ شوند و حساسيت نسبت به مواد شوينده‌ جهت تميزكردن كهنه، موجب مي‌ شوند كه پوست شيرخوار در محل تماس با پوشك يا كهنه و لاستيك دچار قرمزي و التهاب شود كه به اين حالت در اصطلاح "ادرار سوختگي" مي ‌گويند.

ادرار سوختگي به علت عدم توجه و پيشگيري نكردن صحيح، به وفور ديده مي‌ شود و در صورت عدم درمان به موقع مي ‌تواند، عوارض شديدتري مانند عفونت‌هاي قارچي يا باكتريايي را به دنبال داشته باشد.

همچنين حساسيت‌هاي پوستي ناشي از تماس مكرر پوست نوزادان با انواع مواد شوينده و صابون‌ها، علاوه بر ايجاد انواع آلرژي‌ها در نوزادان و شيرخواران، با از بين بردن لايه چربي سطح پوست نوزاد، موجب خشكي پوست، حساسيت، خارش يا اگزماي پوستي مي ‌شود.

اين گونه موارد، استفاده از مواد و فرآورده‌هاي محافظ پوست كودكان را الزامي مي‌ كند.

ادرار سوختگي کودکان

يکي از عوارض پوستي شايع در ميان کودکان ادرار سوختگي است. بعضي از کودکان ممکن است نسبت به آمونياک موجود در ادرارشان واکنش نشان دهند. اين واکنش مي‌ تواند از حالت سرخ‌شدن کشاله ران، پوسته پوسته شدن، تاول‌هاي ريز، حتي حالت زخم شدن توأم با خارش و گاهي سوزش، خود را نشان بدهد. قارچ يا عفونت باکتريايي نيز مي ‌تواند به اين عارضه اضافه شود.

علت

سه مورد اصلي را مي ‌توان در ايجاد ضايعات کشاله ران کودکان عنوان کرد:

1) عامل آمونياکي‌ ادرار

2) عامل تماسي

3) ساير بيماري‌هاي پوستي

محل ادرار سوختگي

در کودکان اين عارضه تا مرز پوشک درگيري ايجاد مي کند. باسن، قسمت پاييني شکم و قسمت داخلي ران اغلب درگير مي‌ شود. اگر عارضه مقداري طول کشيده باشد، پوست در محل ضايعه کمي کلفت خواهد شد.

اگر عوامل ايجادکننده اين عارضه همچنان ادامه داشته باشند، ممکن است ساير قسمت‌هاي بدن نيز گرفتار شوند، يعني مشکل توسعه پيدا کرده و حتي ممکن است قسمت اصلي عارضه نيز زخمي شود.

درمان

چنانکه گفته شد، تماس با ادرار و آمونياک موجود در آن از عواملي است که اين عارضه را ايجاد مي ‌کند، پس:

- بايد تا حد امکان از بستن پوشک و نايلون به محل خودداري کنيد، ولي اگر گاهي استفاده از پوشک لازم باشد، بهتر است از دو تا سه عدد پوشک با هم استفاده کرد تا جذب ادرار بيشتر شده و تماس بدن با ادرار کمتر شود.

- بايد از شستشوي بيش از حد محل با آب و صابون و مواد ضدعفوني کننده خودداري کنيد. پس از شستشو با آب، در صورت لزوم از صابون‌هاي ملايم استفاده شود و سپس محل به طور کامل خشک شود.

- زدن پودر بچه مي ‌تواند کمک‌کننده باشد.

- بهتر است به جاي استفاده از حوله، براي خشک کردن، محل را پس از شستشو با باز گذاشتن و هوا خوردن خشک کنيد.

- بايد از پوشک هايي با بسته بندي و نشان استاندارد استفاده کنيد. بعضي از پوشک‌ها خود حالت آلرژي(حساسيت) ايجاد مي‌ کنند و آلرژي زمينه‌ساز سوختگي ادراري مي ‌شود.

اگر با رعايت کردن موارد گفته شده ضايعه بهبود نيافت، بهتر است به پزشک مراجعه کنيد. زيرا همانطور که گفته شد، ممکن است قارچ يا عفونت باکتريايي به اين عارضه اضافه شود و بيماري‌هاي ديگري مي ‌تواند عامل ايجاد کننده و يا حتي تشديد کننده آن باشند که در اين باره تشخيص افتراقي و درمان آنها با پزشک متخصص است.

دکتر فرهاد موستوفي مآب