فرودگاه دريايي

هواپيماهاي اوليه بسيار ظريف و شکننده و فاقد قدرت لازمه بودند. زماني که اوژن الي، هوانورد آمريکايي، در سال 1911 نخستين پرواز موفقيت آميز را از روي عرشه ي ناو نيروي دريايي آمريکا که به سکويي مجهز شده بود، انجام داد، اين هواپيماها هنوز شکلي خطرناک و مخاطره آميز از وسايل حمل و نقل به شمار مي رفتند. دو ماه بعد، اين خلبان جسور، بر عرشه يک کشتي فرود آمد. او در واقع، نخستين خلبان هواپيماي ترابري نظامي بود، اگرچه در آن زمان، ناوهاي هواپيمابر هنوز به وجود نيامده بودند.

در سال 1913، کشتي اچ. ام. اس. هرمس، متعلق به ناوگان دريايي انگلستان، با سه هواپيما و عرشه کوتاهي که براي پرواز چندان مناسب نبود، پيشاهنگ طراحي ناوهاي هواپيمابر شد. يک زيردريايي آلماني در سال 1914 اين کشتي را غرق کرد. اما کشتي جانشين هرمس، که در سال 1919، تکميل شد، يک ناو هواپيمابر واقعي بود. در خلال جنگ جهاني اول، انگليسي ها ناوهاي هواپيمابري به کار گرفتند که هواپيماهايي را حمل مي کرد که قادر به فرود در دريا بودند. در سال هاي بين دو جنگ جهاني، پيشرفتي سريع در طراحي، قابليت ها و تجهيزات ناوهاي هواپيمابر به وجود آمد. کشتي آرک رويال، متعلق به ناوگان دريايي انگلستان، که در سال 1938 به خدمت گرفته شد، جديدترين ويژگي ها در زمان خود را، يک جا جمع آورده بود؛ موانع سيمي براي جلوگيري از ورود هواپيماي تازه فرود آمده، حصارهاي توي براي جلوگيري از تصادم و سقوط، افرادي که با علامت دادن، مسير و ميزان سرعت فرود را به خلبانان اعلام مي کردند و پرتاب کننده هاي منجنيقي براي پرواز هواپيماها از جمله امکانات بودند. در سال 1939، انگلستان، 10 ناو هواپيمابر داشت.

در سال 1941، ژاپن 11 فروند و ايالات متحده 3 فروند از اين ناوها داشتند. در پايان جنگ، نيروي دريايي آمريکا، يکصد ناو هواپيمابر در خدمت داشت. در سال 1940، در تارانتو ايتاليا، 21 فروند هواپيماي اره ماهي، از عرشه ناو هواپيمابر نيروي دريايي انگلستان موسوم به ايلاستريوس، به پرواز درآمده، با حمله به کشتي هاي نيروي دريايي ايتاليا، به 3 فروند از اين کشتي ها، خسارات سنگيني وارد آورده اند. ژاپني ها معتقدند که حمله تارانتو تقليدي از روش حمله آنها به پرل هاربر در 7 دسامبر 1941 بوده است. آنها 360 هواپيماي مجهز به بمب و اژدر را به کار گرفته و موفق به انهدام کامل يا از کار انداختن 8 ناو جنگي، 3 رزم ناو سريع السير و يک کشتي ديگر شدند. اما ناوگان کشتي هاي هواپيمابر نيروي دريايي ايالات متحده که در زمان حمله مصون از خطر مانده بود، هسته مرکزي يک ناوگان جديد در اقيانوس آرام را تشکيل داد.

در ماه مه 1942، نيروي دريايي ايالات متحده در نبرد دريايي کورال عليه ژاپني ها جنگيد. اين نخستين نبرد دريايي که در تمام طول آن، هواپيما به کشتي ها حمله مي کرد. در ژوئن 1942، نبرد ميدوي، عمليات پيچيده هوايي و دريايي ديگري بود. اين نبرد براي ژاپني ها به بهاي از دست دادن 6 فروند از 10 فروند ناو هواپيمابر اوليه تمام شد. پس از 1945، پيشرفت بيشتري در طراحي ناوهاي هواپيمابر حاصل شد. افزودن بالگردها، اين امکان را با ناوهاي هواپيمابر داد تا عليه زيردريايي هاي دشمن وارد عمل شوند و همچنين براي تامين امنيت مناطق ساحلي، تفنگداران دريايي را در مناطق مورد لزوم پياده کند. عرشه هايي زاويه دار، اين امکان را به ناو هواپيمابر آمريکايي انترپرايز با وزني معادل 75700 تن، به پايان رسيد. اين ناو، بزرگ ترين ناو هواپيمابري بود که تا آن زمان ساخته شده بود. اين ناو که با نيروي هسته اي کار مي کرد، قادر به حمل 100 هواپيما و آذوقه مورد نياز براي گشت دريايي معادل 20 بار چرخيدن به دور کره زمين بود.

در سال 1967، انگليسي ها تصميم گرفتند که به مرور هواپيماهاي با بال ثابت را از گردونه خارج کرده و به جاي آنها، هواپيماهاي عمود پرواز هارير را وارد عرصه عمليات نمايند. مزيت اين هواپيما آن بود که داراي مسافت خيزش و فرود کوتاهي بود؛ عرشه شيب دار با زاويه رو به بالا براي هواپيماهاي هارير، خيزش را ساده تر کرد و متعاقب آن، هم ايتاليا و هم اسپانيا، اين گزينه کم هزينه تر، يعني ناو هواپيما بر مجهز به هواپيماهاي هارير را پذيرفتند. در نيمه دوم دهه 1970، اتحاد جماهير شوروي سابق توليد ناوهاي هواپيمابر مجهز به هواپيماهاي عمود پرواز را آغاز کرد. اين هواپيمابر در جنگ کره، در سوئز در سال 1956، در ويتنام، در فالکند، و در خليج فارس طي سال هاي 1991- 1990، مورد استفاده قرار گرفتند.