قرص آکوتان براي رفع جوش

جوش(آکنه) يک مشکل چندعلتي است که معمولاً در سنين جواني بروز مي ‌کند.

جلوي آيينه ايستاده است و به چسب‌هايي که روي جوش‌هايش چسبانده خيره شده است. از لوسيون و کرم گرفته تا پمادهاي خانگي همه را امتحان کرده است ولي اين جوش‌هاي سمج دست از صورتش بر‌نمي‌ دارند. به خصوص حالا که ديگر براي خودش آقايي شده است و دوست دارد چهره‌اش در جامعه بدرخشد، ولي اين جوش‌هاي قرمز نمي ‌گذارند. ناگهان فکرش يک جرقه مي ‌زند: استفاده از قرص "آکوتان" که دوستش آن را استفاده کرده و نتايج خوبي هم گرفته است، ولي مي ‌گويند تجويزش فقط توسط پزشک متخصص پوست انجام مي‌ گيرد.

با "دکتر محمدعلي نيلفروش‌زاده، متخصص پوست و مو" درباره آکوتان به گفتگو نشسته‌ايم تا قبل از مصرف اين قرص‌ها، از عوارض و فوايد آن آگاهي پيدا کنيد.

آقاي دکتر آيا مصرف داروي ايزوترتينوئين(آکوتان) به راستي راه ‌حل مناسبي براي رفع جوش‌هاست؟

بله قطعاً؛ پله آخر درمان جوش‌هاي صورت، مصرف اين دارو مي ‌باشد و براي موارد آکنه شديد کاربرد دارد. واقعيت اين است که آکنه يک مشکل چند علتي است و چندين عامل در بروز آن دخيل هستند. ايزوترتينوئين تنها درماني است که بر عوامل اصلي مؤثر در آکنه اثر مي ‌کند. اين دارو باعث کاهش توليد ماده سبوم (sebum)مي ‌شود و اثر ضد التهابي دارد. سبوم، چربي مترشحه از غدد چربي موجود در پوست است.

آيا تجويز اين دارو مي ‌تواند توسط هر پزشکي صورت بگيرد؟

موارد کاربرد اين دارو متعدد است و علاوه بر کاربرد آن در آکنه‌هاي ندولوکيستيک،‌ در آکنه‌هايي که تمايل به ايجاد اسکار(جاي زخم) دارند و موارد غير از آکنه نيز کاربرد دارد. بنابراين تجويز بايد توسط پزشکي انجام شود که بتواند چنين مواردي را تشخيص دهد. ظاهراً بيمه‌ها هم در مورد تجويز اين دارو دستورالعمل‌هاي خاصي دارند.

در مورد عوارض اين دارو روي قسمت‌هاي مختلف بدن گفته‌هاي ضد و نقيض زياد است، کمي در اين مورد برايمان بگوييد؟

ايزوترتينوئين عوارض متعددي دارد. به خصوص اينکه بسيار تراتوژن (آسيب‌رسان به جنين) است و مصرف آن در دوران بارداري باعث آسيب‌هاي جدي به جنين مي‌ گردد. مصرف آن در دوران بارداري تا 50 درصد منجر به سقط جنين مي ‌شود و در نيمي از موارد باقيمانده هم باعث تولد نوزاد با نقايص قلبي‌عروقي و يا اسکلتي مي گردد. اما باور رايج که مي ‌گويند باعث نازايي يا کاهش ميل جنسي مي‌ شود اشتباه است و چنين عارضه‌اي ندارد، ولي باعث درد عضله و مفصل مي ‌شود که با داروي مسکن حل مي‌ شود.

آثار سوء روي تنفس مثل تنگي‌نفس هم مي ‌دهد؟

خير، عوارض مخاطي از موارد شايع اين دارو است که با خشکي مخاط و خشکي زياد پوست همراه است. حتي گاهي اوقات به بروز درماتيت(التهابات پوستي) و زخم هم مي ‌انجامد که با استفاده از مرطوب کننده‌ها و نرم‌کننده‌هاي لب تا حدودي بهتر مي ‌شود. البته اگر باعث ايجاد زخم شود، بايد از کرم‌هاي حاوي آنتي‌بيوتيک استفاده ‌شود تا زخم عفوني نشود.

شايد خشکي مخاط بيني موجب مي ‌شود که فرد احساس تنگي نفس کند. به طور معمول براي خشکي مخاط بيني و چشم، کرم‌هاي مخصوص مي ‌دهيم که به بهبودي مي ‌انجامد. آثار مضر اين دارو بر احشاي داخلي غير معمول است.

پس چرا يک سري آزمايش‌ها و بررسي‌ها را قبل از تجويز اين دارو توصيه مي‌ کنيد؟

اين دارو بر فعاليت آنزيمي کبد و چربي‌ها اثر مي‌ گذارد، براي همين بايد فاکتورهاي خوني اندازه‌گيري شوند و حتي افراد در معرض خطر مثل ديابتي‌ها و گروهي که سابقه چربي خون بالا دارند، نيزآزمايش‌هاي تکميلي انجام دهند. علاوه بر اين چون به شدت موجب نواقص جنيني مي‌ شود، تست بارداري منفي در شروع درمان الزامي است و حتي شروع درمان را روز اول يا دوم قاعدگي قرار مي ‌دهند. خانم‌ها در سنين بارداري بايد در اين زمينه کاملا تحت مشاوره قرار بگيرند و از خطرات اين دارو براي جنين آگاه شوند. در آمريکا حتي دو تست بارداري منفي قبل از شروع درمان و هر ماه پس از آغاز درمان لازم است و حداقل بايد در طي دوره درمان و يک ماه بعد از آن، از دو روش مطمئن جلوگيري از بارداري استفاده شود.

مصرف اين دارو ممتد است يا مقطعي؟

درمان به مدت چهار تا شش ماه بايد ادامه پيدا کند و برسي ها نشان داده که 3 تا 5 سال پس از درمان، فرد بدون آکنه باقي مي ‌ماند، ولي معمولاً يک بار درمان کافي نيست و عود در برخي موارد ديده مي ‌شود.

بهتر است دوز شروع و دوره مصرف را با پاسخ هر فرد به درمان تنظيم کنيم.

اگر پاسخ به درمان در اشخاص مختلف، متفاوت است، چرا براي همه به طور يکسان از اين دارو استفاده مي‌ شود؟

اين درمان در 70 درصد موارد باعث بهبودي کامل مي‌ شود و 30 درصد باقيمانده يا به درمان طولاني‌تر احتياج دارند و يا اصلاً به درمان پاسخ نمي ‌دهند که علل زيادي از جمله اختلالات هورموني مي ‌تواند باعث آن شود و تا زماني که مشکل اصلي وجود دارد، درمان ايزوترتينوئين کفايت نمي ‌کند.

عوارض زيادي را براي اين دارو ذکر کرديد. به نظر مي ‌رسد بايد از مصرفش ترسيد، درست است؟

پزشک متخصص پس از کنترل آزمايش‌هاي هر فرد، مي تواند عوارض جانبي را تحت کنترل بگيرد. چون آثار مفيد اين دارو نيز قابل چشم‌پوشي نيست، لذا بهتر است طبق نظر پزشک مصرف شود تا با کمترين عوارض، از فوايد آن استفاده کرد.