زخم در دستگاه گوارش

در یک فرد سالم، طی عمل هضم، غذا از مری به معده می رود. معده برای هضم غذا، اسید و آنزیم پپسین را تولید می کند. بعد از معده، غذا وارد ابتدای روده کوچک (دئودنوم) می شود. در آنجا عمل هضم و جذب مواد غذایی کامل می شود.

بیماری که دارای زخم در دستگاه گوارش است، در هنگام غذا خوردن درد دارد، زیرا غذا باید مسافت دهان تا روده را طی کند. به علاوه باید اسید و آنزیم ساخته شده در معده را نیز تحمل کند.

زخم معده را "زخم گاستریک "(gastric ulcer) نیز می نامند. زخم در روده کوچک را به نام "زخم دئودنال" می خوانند.

زخم معده و زخم دئودنال را معمولا به نام " زخم پپتیک "(peptic ulcer)می شناسند(تصویر بالا).

درد ناشی از زخم معده با خوردن غذا بدتر می شود. در حالی که درد ناشی از زخم دئودنال معمولاً 2 تا 5 ساعت بعد از خوردن غذا و وقتی معده خالی است، بروز می کند و با خوردن غذا بهبود می یابد.

زخم ها خیلی به ندرت در مری یا در اولین قسمت دئودنوم به وجود می آیند.

این زخم ها ممکن است در هر سنی ایجاد شوند. اما در نوجوانان و کودکان خیلی کمتر اتفاق می افتد. زخم دئودنال غالبا در سنین 30 تا 50 سالگی رخ می دهد و بیشتر در مردان این عارضه شایع می باشد.

پزشکان بر این باورند که شیوه ی زندگی (مثل : استرس، استفاده از دخانیات و...) ، تغذیه، وجود باکتری ای به نام "هلیکوباکتر" و عدم تعادل بین اسید معده و آنزیم پپسین در به وجود آمدن این زخم ها تأثیر به سزایی دارند.

اگر زخم معده باعث خونریزی معده یا سوراخ شدن آن شود، نیاز به مراقبت ویژه و درمان فوری دارد(تصویر بالا).

مهم ترین نشانه ی زخم پپتیک، درد یا سوزش از قفسه سینه تا ناف می باشد. این درد غالباً در اول صبح و بعد از خوردن غذا رخ می دهد. این درد بعد از چند دقیقه یا چند ساعت و یا نخوردن غذا از بین می رود.

افرادی که دارای زخم پپتیک می باشند، می توانند هر غذایی را که میل داشتند، بدون هیچ مشکلی مصرف کنند. اما در بعضی از آنها، برخی غذاها موجب سوزش و ناراحتی می شود. این سوزش به علت تولید زیاد اسید و سوزش قلب است.

این افراد باید بدانند که چه غذاهایی موجب ناراحتی آنها نمی گردد. همچنین باید بدانند که چه غذایی تهیه کنند تا علائم ناشی از زخم پپتیکی را از بین ببرد.

تشخیص زخم پپتیک

بیشتر افراد به خاطر وجود باکتری ای به نام "هلیکوباکتر" مبتلا به زخم پپتیکی می شوند. وجود هلیکوباکتر در تشخیص این بیماری بسیار مهم است، زیرا نبودن این باکتری، به معنی خوب شدن زخم می باشد.

آزمایشات خون، تنفس و بافت معده همه برای تشخیص این باکتری حائز اهمیت می باشد.

آزمایش خون: یکی از راه های آسان برای تشخیص می باشد.

آزمایش تنفس: مقدار گار دی اکسید کربن را در هوای بازدم فرد اندازه گیری می کند. به بیمار ماده ای حاوی اوره و کربن می دهند تا بنوشد. باکتری درون بدن، این مواد را می شکند و به جریان خون و ریه ها می فرستد و با بازدم دفع می شود. پزشک با جمع آوری بازدم می تواند به وجود یا عدم وجود هلیکوباکتر پی ببرد.

آزمایش بافت معده: پزشک ممکن است به وسیله آندوسکوپی (دیدن درون دستگاه گوارش بدن) بخواهد به وجود یا عدم وجود هلیکوباکتر پی ببرد(تصویر بالا).