برای ازدواج هم برنامه می خواهی!
براي ازدواج هم برنامه مي خواهي!
ازدواج آگاهانه و با برنامه، برج مراقبت زندگى است و ضرورت آن، به ويژه در اين دوران كه زندگى بشر از پيچيدگى خاصى برخوردار است، پوشيده نيست. مواردى چون نيل به آرامش و سكون، تأمين نيازهاى جنسى و حيات، بقاى نسل، تكميل شخصيت و تكامل اجتماعى، سلامت و امنيت اجتماعى و تأمين نيازهاى روانى - اجتماعى در شمار مهمترين اهداف ازدواج جاى دارند. رسيدن به همه اين اهداف به تأمل و تفكر و نيل به چنين ازدواجى به برنامه ريزى نيازمند است. اين مقاله به ضرورت ازدواج مىپردازد و سپس 9 مؤلّفه ضرورى جهت برنامه ريزى ازدواج را برمىشمارد.
انسان، اجتماعىترين موجود زمين است و هيچ انسان سالمى نمىتواند بدون ارتباط با ديگران زندگى كند. آدمى تركيبى از جسم و روان است. برخى چنان مىپندارند كه وجودشان به اين جسم خاكى محدود است. در صورتى كه اين جسم، استراحتگاه موقتى روح شمرده مىشود و روان آدمى به مونس و همدم و همراه نياز دارد. اريك فروم ،روان شناس آلمانى، مىگويد: «انسان از لحظهاى كه به دنيا مىآيد تا آن دمى كه از دنيا مىرود، هر كارى كه مىكند براى رفع احساس تنهايى خويش است.»(1)وقتى اين تنهايى بيشتر شود، تكاپوى بشر براى جستوجوى يار و همراه فزونى مىيابد. كاملترين و جامعترين نمود اين جست و جو كه قاعدتاً تمام زندگى فرد را تحت الشعاع قرار مىدهد، ازدواج است.
ضرورت برنامه ريزى در ازدواج
صاحب نظران معتقدند به همان اندازه كه نبايد از ازدواج دچار ترس و توهم شد، به همان اندازه نيز نبايد اين اتفاق مهم و حياتى را ساده پنداشت؛ زيرا ازدواجهاى بدون برنامه و مطالعه كارنامه ي خوبى نداشتهاند. به همين خاطر، براى يك ازدواج موفق بايد برنامه داشت. اين امر به ويژه در دنياى امروز كه از پيچيدگى خاص برخوردار است، اهميت دو چندان پيدا مىكند؛ ازدواج يك سنت ديرينه اجتماعى است؛ اديان الهى از مشوّقان عمده آن بودهاند و حتى آن را ميثاق مقدس خواندهاند. دين مبين اسلام بر اين سنت پاك و ارزشمند كه سعادت جامعه را رقم مىزند و موجب بقاى نسل مىگردد، بسيار تأكيد ورزيده است. پيامبر اكرم (ص) مىفرمايد: «هيچ بنايى نزد خداوند از ازدواج محبوبتر نيست.»(2) اين بنا به برنامه و نوعى مهندسى فكرى و روحى نياز دارد. ازدواج وتشكيل خانواده حركت از «من» به سوى «ما» است. نيازى مقدس و طبيعى است كه از فطرت و آفرينش انسانها سرچشمه مىگيرد و نبايد آن را يك قرار داد متعارف اجتماعى تلقى كرد؛ زيرا اگر اين بنيان مقدس آسيب ببيند، پيامدهايى جبرانناپذير دارد.
مولفه هاي لازم در برنامه ريزي
در برنامه ريزى ازدواج از 9 عامل نام برده مىشود كه در توفيق اين امر مهم تأثير بسيار دارد. اين عوامل عبارت است از:
1. نيت و اراده آگاهانه براى ايجاد خانواده و ساختن زندگى مشترك
نيت تنها يك امر ذهنى نيست. اين پديده مجموعهاى از طراحىهاى ذهنى و عملى است كه سختكوشى و تلاش بهينه و كارآمد بخشى از آن به شمار مىآيد. كسى كه برنامهاى شفاف و روشن براى اين امر مهم داشته باشد، استحكام و بقاى اين پيوند مقدس را رقم زده است. البته اين نكته را هم نبايد فراموش كنيم كه هر گاه انسان به كارى مقدس و ارزشمند به ويژه ازدواج دست بزند، رحمت الهى يارى اش مىدهد.
2. سلامت روح و جسم
انسان سالم به وجود آورنده ي خانواده سالم است و چون اجتماع مجموعه خانوادهها است، وقتى سلامت روان پايه و اساس زندگىهاى مشترك باشد، بالندگى اجتماعى به ارمغان مىآورد. سلامت جسم در مرتبه بعد است. گروهى از مردم دراثر سوانح و جنگها مشكل جسمى پيدا مىكنند؛ ولى مىتوانند زندگى زناشويى بسيار متعالى تشكيل دهند.
3. داشتن منبع درآمد مناسب
بحث تأمين براى يك ازدواج موفق و زندگى پرخير و بركت بسيار ضرورت دارد. مسأله اشتغال و تأمين خانواده نوعى امنيت روانى ايجاد مىكند كه لازمه ي زندگى مشترك است. دانشجويانى كه به ازدواج تمايل دارند، با جد و جهد در كنار درس، حرفهاى مىيابند و مسأله تأمين را تا حدود زيادى حل مىكنند. يارى خانواده دراين زمينه نيز از عوامل آسان كننده ازدواج است. البته در اين مراحل صبر، قناعت، پذيرش وضع موجود، و تلاش براى تأمين هر چه بيشتر ضرورت دارد.
4. سن مناسب
زوج مناسب بايد از جهت جسمى به بلوغ كامل رسيده باشند و از جهت روحى و روانى براى پذيرش مسؤوليت ازدواج آمادگى داشته باشند. امروزه، با عنايت به بحث تحصيل و كار و امكانات، تعريفى خاص از سن مناسب وجود ندارد؛ يعنى با لحاظ كردن بلوغ جسمى و روحى و تطبيق با شرايط زمانه، از جهت تحصيل و اشتغال و تأمين، مىتوان در خصوص ازدواج تصميم گرفت. البته نبايد فراموش كنيم كه بيش از سن تقويمى، سن عقلى ضامن بقاى زندگى مشترك خواهد بود.
5. ثبات عاطفى
داشتن ثبات عاطفى و كنترل عواطف و احساسات در امر ازدواج بسيار تعيين كننده و مهم است. حوصله و بردبارى، صداقت، خلوص، بى آلايشى، مهربانى، گذشت، صميميت ، اعتماد، اطمينان، نظم و انضباط و همكارى، سازگارى، تعهد، سخاوت و حسن تفاهم و بالاخره انعطاف از موارد عمده ي ثبات عاطفى اند. جوانانى كه در آستانه ازدواج و تشكيل خانواده قرار دارند، بايد از حداقل ثبات برخوردار باشند؛ بتوانند خشم و شادى غير طبيعى خود را كنترل كنند؛ با متانت و تأمل به بررسى واقعيتها پردازند و هنگام قضاوت و داورى با عقل و منطق ظاهر شوند.
عقيده بر اين است كه در امر ازدواج بايد «عقل و عاطفه» را به هم پيوند زد تا فرزندى به نام منطق صحيح و تعامل انسانى زاده شود.
6. داشتن منطق و مسؤوليت پذيرى
براى پديد آوردن يك ازدواج موفق هرگز نبايد بنيان آن را بر هوسهاى گذرا استوار كرد. يكى از معيارهاى اساسى در مرحله مقدماتى ازدواج داشتن منطق و احساس مسؤوليت پذيرى است كه در حقيقت علاقه و رغبت براى ايجاد خانواده است و پيش شرط اساسى ازدواج موفق به شمار مىآيد.
7. عشق الهى و تحكيم بنيان خانواده
در فرايند ازدواج مراحلى وجود دارد كه سردار همه آنها عشق و شوق به زندگى با همسر آينده است. اين عشق هر چه به حقيقت و واقعيت و اصالت نزديكتر باشد، خانواده از تداوم و استحكام فزونتر برخوردار مىشود. وفادارى به عشق، وفادارى به همسر را به ارمغان مىآورد كه در آن احساس تكامل و تعلق خاطر و خوشبختى حاصل مىگردد.
بعضى صاحب نظران معتقدند، «عاشق بودن» شيرينتر از «حق داشتن» است. پس اگر در زندگى مشترك همواره بر اين اصرار كنيد كه حق به جانب من است، عشق و گذشت را فراموش خواهيد كرد. كانون خانواده مكانى براى بخشش و خوشبخت كردن طرف مقابل است نه مقابله و به دست آوردن امتياز.
8. قوانين ازدواج
ازدواج داراى وظايف، حقوق و تكاليف است. ضرورت آشنايى جوانان باقوانين و مقرارت ازدواج بر هيچ كس پوشيده نيست. اين مسأله بخشى از برنامه ازدواج است. آشنايى مقدماتى با حقوق و قوانين تشكيل خانواده، در پايدارى ازدواج و شيرينى و لذت زندگى بسيار مؤثر است. از جمله اين حقوق، حقوق قانونى و شرعى، مهريه و حدود و اختيارات زوجين در برابر يكديگر، تقسيم كار، حقوق زن، تعهدات اصلى و فرعى، شروط و تربيت فرزند است.
9. بهداشت، مديريت تحكيم خانواده
از لوازم يك ازدواج موفق و برنامه ريزى شده آشنايى زوجين با بهداشت و تلاش براى حفظ و نگهدارى سلامت خانواده است.كسب اطلاعات در خصوص تنظيم خانواده و توجه به برنامههاى جمعيتى كشور، به عنوان يك خانواده بزرگ، ضرورت دارد.
پى نوشت:
1.جوانان و ازدواج، كيهان نيا، ص 15.
2.فصل الزواج، ناصرى، يادداشت موضوعى.
منبع : مجله پرسمان - با تغيير وتلخيص
مقالات مرتبط :