زیره سیاه

زیره گیاهی است علفی و دو ساله، به ارتفاع 60 سانتی متر. ساقه های زیره تو خالی، شیاردار و از قاعده، دارای انشعاباتی است. برگ های این گیاه دارای بریدگی زیاد است، به طوری که به صورت نخ مانند درآمده و به رنگ سبز روشن می باشند.

برگ هایی که در قاعده ی گیاه قرار دارند، دارای دم برگ کوتاه و غلاف مانند هستند. گل های این گیاه، کوچک، سفید و گاهی صورتی، به صورت مجتمع چتر مرکب هستند. میوه های زیره، کشیده و نوک تیز، به طول تا 6 میلی متر و به رنگ قهوه ای و گاهی قهوه ای شکلاتی یا مایل به زرد می باشند. تمام قسمت های گیاه به ویژه میوه ها، دارای بوی خوب و معطر هستند. قسمت مورد استفاده ی زیره، میوه های آن است که به طور مستقیم از آن و یا از اسانس آن، استفاده های بسیار زیاد به عمل می آید.

ترکیبات مهم

زیره ی سیاه حدود 7-3 درصد اسانس دارد. بیش تر اوقات دانه ها را قبل از رسیدن کامل، برداشت می کنند که در این صورت، دارای درصد بالایی اسانس خواهند بود. ماده ی اصلی اسانس، کارون(CARVONE) است که تا 65 درصد اسانس را تشکیل می دهد.

لیمونن، ماده ی مهم دیگر اسانس می باشد که تا 50 درصد اسانس را ممکن است تشیکل دهد. ترکیبات دیگر، شامل 20 -10 درصد روغن ثابت، 20 درصد پروتئین، 20 درصد قندها و مقداری فلاوونویید هستند.

اثرات مهم

مقوی معده ، محرک اشتها، محرک ترشح غدد معده، ضد نفخ، ضد اسپاسم، معرق و ضد قارچ است و در طب عوام، از آن به عنوان شیرافزا استفاده می شود.

یکی از مصارف مهم زیره، به عنوان چاشنی و ادویه در صنایع غذایی است.

طریقه و میزان مصرف