بیماری‌های کبدی مرتبط با الکل

کبد شما بزرگ‌ترین اندام داخل بدنتان است که به گوارش غذا، ذخیره انرژی و دفع سموم کمک می‌کند.

کبد چرب

بیماری کبد چرب عارضه‌ای است که در آن چربی در کبد تجمع می‌کند و دو نوع دارد:
. کبد چرب غیرالکلی
. کبد چرب الکلی که به آن استئاتوهپاتیت الکلی نیز می‌گویند

بیماری کبد چرب غیرالکلی چیست؟
بیماری کبد چرب غیرالکلی ربطی به مصرف الکل ندارد و دو نوع است:
. کبد چرب ساده که در آن چربی در کبد است اما کم است و التهابی ایجاد نمی‌کند یا به سلول‌های کبد آسیبی نمی‌زند. کبد چرب ساده معمولا آنقدر شدید نمی‌شود که به کبد آسیب بزند یا عوارضی ایجاد کند.
. استئاتوهپاتیت غیرالکلی که در آن التهاب وجود دارد و سلول‌های کبد آسیب دیده‌اند و ضما چربی در کبد وجود دارد. التهاب و آسیب سلول‌های کبد می‌توانند باعث فیبروز یا اسکار کبد شوند. این بیماری می‌تواند منجر به سیروز یا سرطان کبد شود.

بیماری کبد چرب الکلی چیست؟

بیماری کبد چرب الکلی در اثر نوشیدن زیاد الکل ایجاد می‌شود. کبد مقدار زیادی از الکل را تجزیه می‌کند تا بتواند از بدن دفع کند؛ اما این فرایند تجزیهٔ الکل می‌تواند مواد مضری تولید کند. این مواد می‌توانند به سلول‌های کبد آسیب بزنند، التهاب ایجاد کنند و دفاع طبیعی بدن را ضعیف کنند. هر چه بیشتر الکل مصرف شود، بیشتر به کبد آسیب می‌زند. بیماری کبد چرب الکلی، اولین مرحله بیماری کبد مرتبط با الکل می‌باشد. مرحله بعدی این بیماری، هپاتیت الکلی و سیروز کبد است.

هپاتیت مربوط به الکل چیست؟

این مرحله از بیماری کبد با علائمی مانند التهاب یا تورم کبد در اثر مصرف الکل همراه است. التهاب کبد می‌تواند موجب از بین رفتن سلول‌های کبد شده و در نتیجه توانایی عملکرد کبد را مختل کند.
معمولا چندین سال طول می‌کشد تا افراط در نوشیدن الکل منجر به بیماری کبد ناشی از الکل شود. آسیب کبدی که در ابتدا رخ می‌دهد در مراحل خفیف‌تری است که اغلب با توقف مصرف الکل برطرف می‌شود. اما هپاتیت شدید مرتبط با الکل به سرعت در عرض چند هفته یا چند ماه ایجاد شده و می‌تواند منجر به مرگ شود.

سیروز مربوط به الکل چیست؟

سیروز زمانی اتفاق می‌افتد که کبد در اثر الکل دچار آسیب دائمی می‌شود، تا جایی که بافت اسکار جای بافت سالم کبد را می‌گیرد. کبد اگر دچار اسکار شود دیگر نمی‌تواند عملکرد نرمال داشته باشد. این نوع آسیب کبد قابل برگشت نیست.
افرادی که دچار سیروز الکلی می‌شوند بیشتر مستعد ابتلا به سرطان کبد و عوارضی مانند احتباس مایعات در شکم، خون‌ریزی رگ‌های مری و تغییراتی در وضعیت روحی و روانی هستند. همچنین این امکان وجود دارد که سیروز مرتبط با الکل و هپاتیت مربوط به الکل همزمان رخ بدهند.
کبد، مواد سمی مثل الکل را از خون فیلتر و دفع می‌کند. وقتی الکل وارد بدن می‌شود، از معده و روده‌ها عبور می‌کند و در این مسیر جذب خون می‌شود. خون حاوی الکل به کبد منتقل می‌شود.
سلول‌های کبد از آنزیم‌ها برای متابولیز و تجزیه الکل استفاده می‌کنند. فرایند متابولیسم الکل می‌تواند موجب تولید موادی شود که به سلول‌های کبد آسیب وارد می‌کنند. این فرایند می‌تواند منجر به تولید میزان غیرمعمول چربی نیز بشود که در کبد ذخیره می‌شوند. در نهایت، هضم الکل می‌تواند التهاب و فیبروز کبد را به دنبال داشته باشد.
بنابراین اگر کسی زیاد الکل بنوشد، کبد به‌واسطه مواد تولید شده طی متابولیسم الکل، تجمع چربی در کبد و التهاب و فیبروز، آسیب خواهد دید. این آسیب، توانایی عملکرد نرمال کبد را دچار اختلال می‌کند و انواع علائم ظاهر می‌شوند و حتی می‌توانند کشنده باشند.

علائم بیماری کبد مربوط به الکل چیست؟

علائم بسته به شدت آسیب کبد متفاوت‌اند. افرادی که بیماری کبد چرب الکلی دارند معمولا علامتی ندارند اما علائم هپاتیت الکلی و سیروز الکلی شامل موارد زیر می‌شوند:
. زردی پوست و چشم (یرقان)
. بی‌اشتهایی و کاهش وزن
. تهوع
. ضعف عضلانی
. تب
. شکم درد
. خستگی
. تورم شکم در اثر تحمع مایعات (آسیت)
. تورم پاها یا قوزک پا (اِدم)
. ظاهر شدن رگ‌های قرمز خونی روی سطح پوست که شبیه رگ‌های عنکبوتی هستند
. گیجی و پریشانی
. تغییرات در خلق‌وخو
. بی‌خوابی
. استفراغ خونی
. خون در مدفوع
. به راحتی کبود شدن پوست
. خون‌ریزی راحت‌تر از حد نرمال
. در مردها تورم سینه‌ها (ژینکوماستی) یا کوچک شدن بیضه‌ها
. کاهش میل جنسی
. کما

بیماری کبد مربوط به الکل چگونه درمان می‌شود؟

بیماری کبد چرب الکلی شامل تغییراتی در سبک زندگی، مصرف دارو و در موارد شدید پیوند کبد می‌شود. بهترین درمان برای کبد چرب الکلی، ترک الکل است و فرقی نمی‌کند بیماری در چه مرحله‌ای باشد.
ترک الکل: برای کسانی که بیماری کبد چرب الکلی دارند، ترک مصرف الکل یک ضرورت و اغلب تنها راه درمان است. معمولا در این مرحله، آسیب کبد فقط در صورت ترک مصرف الکل، قابل جبران است.
رژیم غذایی: افرادی که بیماری هپاتیت و سیروز الکلی دارند اغلب تغذیه درستی ندارند که می‌تواند عوارض را بدتر کند. بنابراین خیلی مهم است که در هر مرحله‌ای از بیماری کبد هستید، تغذیه سالمی داشته باشید. کسانی که علائم سوء تغذیه دارند لازم است مصرف کالری و پروتئین خود را افزایش دهند و ضمنا مکمل غذایی استفاده کنند.
کورتیکواستروئیدها: بیمارانی که دچار هپاتیت الکلی شدید هستند با کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون تحت درمان قرار می‌گیرند تا التهاب کبدشان کمتر شود.
پیوند کبد: در مورد بیمارانی که دچار هپاتیت الکلی شدید یا سیروز حاد هستند و به دیگر درمان‌ها جواب نمی‌دهند، پیوند کبد ممکن است بهترین درمان باشد.

آینده افرادی که دچار بیماری کبد مربوط به الکل می‌شوند چگونه است؟

وضعیت آینده افرادی که دچار بیماری کبد ناشی از الکل می‌شوند بستگی دارد به شدت آسیب کبد، داشتن یا نداشتن ریسک فاکتورها و عوارض و البته اینکه آیا فرد می‌تواند مصرف الکل را برای همیشه کنار بگذارد یا نه. به طور کلی کسانی که دچار بیماری خفیف کبدی می‌شوند و ریسک فاکتور خاص یا بیماری ندارند و الکل را ترک می‌کنند، نتایج بهتری می‌گیرند و حالشان خوب می‌شود.
اما همچنان ۱۰ تا ۲۰ درصد از افرادی که دچار بیماری کبد چرب الکلی می شوند مدتی بعد به سیروز کبد مبتلا می‌شوند. کسانی که سیروز مربوط به الکل می‌گیرند، معمولا آینده خوبی ندارند زیرا اسکار کبد خوب شدنی نیست و ضمنا عوارض دیگری نیز به‌وجود می‌آید. برای این دسته از بیماران، پیوند کبد اغلب بهترین گزینه است.

---