همهٔ آنچه موجب می‌شود احساس خستگی رهایتان نکند

همه افراد گاهی احساس خستگی می‌کنند. اما اگر اغلب و زیاد خسته باشید صبح نمی‌توانید از جایتان بلند شوید، به کارتان برسید و فعالیت‌های معمول طی روز را انجام دهید. خستگی باعث می‌شود دلتان بخواهد دراز بکشید یا بخوابید، اما ممکن است بعد از بیدارشدن احساس انرژی و شادابی نکنید.

خستگی معمولاً با علائم دیگری نیز همراه است، مانند:
. افسردگی و بی‌انگیزه بودن برای انجام کارهایی که زمانی دوست داشتید
. مشکل در دقت و تمرکز
. بسیار کم‌انرژی و بی‌انگیزه بودن
. اضطراب و نگرانی و تحریک‌پذیری عصبی
. دردها و ضعف‌های عضلانی

دیگر علائم خستگی:
. خستگی چشم‌ها
. خستگی پاها
. احساس خستگی در تمام بدن
. گرفتگی شانه‌ها
. احساس ناراحتی و بی‌قراری
. کسل بودن
. کم‌طاقت بودن

علت‌های احتمالی

چه چیزهایی باعث خستگی می‌شوند؟
بسیاری از عوارض و بیماری‌ها، داروها و عواملی در سبک زندگی می‌توانند باعث خستگی شوند. خستگی می‌تواند موقتی یا عارضه‌ای مزمن باشد، یعنی ۶ ماه یا بیشتر طول بکشد. شاید شما بتوانید با تغییراتی در رژیم غذایی، داروهای مصرفی، ورزش و یا عادات خواب، خستگی خود را فوراً برطرف کنید. اگر یک عارضه دلیل خستگی شما باشد، پزشک معمولاً می‌تواند این عارضه را درمان یا با کمک شما مدیریت کند. علت‌های خستگی:

عادت‌های سبک زندگی
بعضی از عادت‌ها در سبک زندگی می‌توانند موجب خستگی شوند. این فاکتورها شامل موارد زیرند:
. رژیم غذایی نادرست
. مصرف الکل
. مصرف داروهای مخدر
. استرس
. فرسودگی و دل‌زدگی
. بی‌تحرکی
. جت‌لگ (پرواززدگی)

اختلالات خواب
برخی از اختلالات خواب می‌توانند خستگی و بی‌رمقی مداوم ایجاد کنند:
. بی‌خوابی
. آپنه خواب
. نارکولپسی
. اختلال خواب ناشی از کار شیفتی

داروهای تجویزی
برخی از داروهای تجویزی می‌توانند باعث خستگی شوند:
. بنزودیازپین‌ها
. آرام‌بخش‌های خواب‌آور
. آنتی‌سایکوتیک‌ها
. ضداضطراب‌ها
. مورفین
. داروهای ضدصرع
. مهارکننده‌های بتا

دیگر داروها و درمان‌ها
بعضی از داروها و درمان‌ها نیز می‌توانند ایجاد خستگی کنند:
. داروهای بدون نسخه شامل آنتی‌هیستامین‌ها
. پیوند مغز استخوان
. شیمی‌درمانی

چه بیماری‌هایی باعث خستگی می‌شوند؟

خستگی می‌تواند نشانه‌ای از طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و اختلالات یا کمبودهای مواد مغذی باشد. صدها عارضه و بیماری می‌توانند باعث احساس خستگی در فرد شوند که برخی از معمول‌ترین آنها شامل موارد زیرند:

عفونت‌ها
بسیاری از عفونت‌ها می‌توانند خستگی ایجاد کنند:
. مونونوکلئوز
 . HIV
. کووید ۱۹
. آنفلوانزا
. پنومونی
. بیماری لایم

مشکلات قلبی و ریوی
خستگی یکی از علامت‌های رایج بیماری‌های قلبی و عروقی و ریوی می‌باشد، مانند:
. بیماری قلبی
. سندرم تاکی‌کاردی ارتوستاتیک وضعیتی (POTS)
. بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
. امفیزما
. نارسایی احتقانی قلب

بیماری‌های اعصاب و روان
خستگی ناشی از بیماری‌های اعصاب و روان باعث می‌شود انجام کارهای روزانه سخت و حتی غیرممکن شوند:
. افسردگی
. اضطراب
. اختلال استرس پس از ضایعه

اختلالات خودایمنی
خستگی می‌تواند نشانه خیلی از بیماری‌های خودایمنی باشد:
. دیابت نوع اول
. لوپوس
. ام اس
. میاستنی گراویس
. آرتریت روماتوئید
. سندرم شوگرن

عدم تعادل هورمون‌ها
مشکلاتی در سیستم غدد درون‌ریز می‌تواند منجر به خستگی و بی‌رمقی شود. کم‌کاری تیروئید یکی از علت‌های شایع خستگی است.

دیگر بیماری‌های مزمن
. سرطان
. سندرم خستگی مزمن
. فیبرومیالژیا
. بیماری کلیوی
. دیابت نوع دوم

کمبودها

آنمی و دیگر کمبودهای مواد مغذی مانند کمبود ویتامین D و یا کمبود ویتامین B12 اغلب عامل خستگی هستند. دهیدراته شدن بدن هم می‌تواند خستگی ایجاد کند؛ زیرا بدن برای عملکردهای خود به آب زیاد نیاز دارد.

مشکلات وزن و اختلالات خوردن

یک سری از مشکلات وزن و اشتها و اختلالات خوردن می‌توانند باعث خستگی و طیفی از علائم شوند:
. آنورکسیا
. بولیمیا
. اضافه‌وزن و چاقی
. کم‌وزنی

مراقبت و درمان

برای تشخیص علت خستگی شما، پزشک سؤال‌هایی در مورد سبک زندگی و داروهایی که مصرف می‌کنید می‌پرسد. ضمناً پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و تست‌ها و آزمایش‌هایی توصیه می‌کند تا سطح فاکتورهای مختلف در خون و ادرارتان را بررسی نماید. ممکن است پزشک دستور تست بارداری نیز بدهد.
برای رفع خستگی، پزشک عارضه یا اختلالی که علت خستگی شماست را تحت درمان می‌گیرد. بسته به وضعیت سلامتی شما، برنامه درمانی‌تان ممکن است شامل ترکیبی از داروها، ورزش و یا تراپی شود. اگر دارویی مصرف می‌کنید که به شما احساس خستگی می‌دهد، با پزشکتان در مورد خطرات و عوارض قطع مصرف دارو صحبت کنید یا از او بخواهید در صورت امکان با داروی دیگری جایگزین کند.

چگونه خودم در خانه می‌توانم به رفع خستگی‌ام کمک کنم؟

اگر علت خستگی شما هیچ عارضه یا دلیل پزشکی نباشد، تغییراتی در سبک زندگی می‌توانند علائم را بهبود بدهند تا احساس خستگی‌تان کمتر شود:
. عادات خواب خود را اصلاح کنید: هر شب ۷ تا ۹ ساعت بخوابید. قبل از خواب کافئین مصرف نکنید، از ابزارهای الکترونیکی استفاده نکنید و سعی کنید ساعت خواب و بیداری منظم داشته باشید.
. از الکل و مواد استفاده نکنید.
. رژیم غذایی سالم داشته باشید: یک رژیم غذایی متعادل و آب فراوان، بدنتان را به‌خوبی تغذیه و آبرسانی می‌کند.
. استرستان را مدیریت کنید: یوگا، ذهن‌آگاهی، مدیتیشن و ورزش منظم می‌تواند به کاهش استرس و کسب انرژی بیشتر کمک بزرگی بکند.
. به پزشک مراجعه کنید: برای بررسی وضعیت خود از جهت هر نوع عفونت، بیماری و یا کمبود مواد مغذی و هر مشکل پزشکی دیگری به پزشک مراجعه کنید. پزشک را در جریان هر دارویی که مصرف می‌کنید قرار دهید.
. به طور منظم ورزش کنید: ورزش منظم ازهرجهت باید جزئی از یک سبک زندگی سالم باشد. شاید ضدونقیض به نظر برسد که وقتی احساس خستگی می‌کنید ورزش کنید؛ اما ورزش و فعالیت بدنی درصورتی‌که به آن عادت کنید به شما انرژی خوبی خواهد داد. اما ورزش زیاد هم از آن‌سو خسته‌تان می‌کند. بهتر است در مورد ورزش مناسب خودتان با پزشک مشورت کنید.
. به وزن سالمی برسید و آن را حفظ کنید: با مشورت پزشک وزن ایده‌آل خود را به دست آورید و به آن برسید و سعی کنید در همان طیف بمانید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

همان‌طور که در ابتدا گفتیم طبیعی است گاهی احساس خستگی کنید و طبیعی است گاهی به دلیل بیماری، خوب نخوابیدن، مسافرت یا تغییراتی در رژیم غذایی یا دارویی‌تان دچار احساس خستگی کوتاه‌مدت شوید. اما اگر اغلب و تمام مدت خسته‌اید و کیفیت زندگی‌تان تحت‌تأثیر قرار گرفته باید به پزشک مراجعه کنید:
. خستگی‌تان بیشتر از چند روز طول کشیده است
. به‌سختی می‌توانید سر کارتان بروید یا کارهای روزمره را انجام دهید
. دلیل مشخصی برای خستگی‌تان پیدا نمی‌کنید (مثلاً اخیراً بیمار بوده باشید)
. ناگهان دچار این مشکل شده‌اید
. بالای ۶۵ سال سن دارید
 . وزن کم کرده‌اید
خستگی می‌تواند علامت یک مشکل جدی هم باشد؛ بنابراین اگر احساس خستگی‌تان با علائم زیر همراه است سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:
. تنگی نفس یا درد در قفسه سینه، بازوها یا بالای کمر
. ضربان قلبی که به طور نامعمول تند یا آهسته است
. تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم
. سردرد یا مشکل بینایی خصوصاً اگر اخیراً ضربه‌ای به سرتان وارد شده
. تهوع، استفراغ یا شکم‌درد
. ضعف عضلانی
. فکر آسیب رساندن به خودتان یا دیگران

در پایان
هر کسی ممکن است گاهی احساس خستگی کند. اما خستگی که باعث شود صبح‌ها نتوانید از خواب بیدار شوید و به کارهایتان برسید حتماً دلیلی دارد. فاکتورهای زیادی می‌توانند منجر به خستگی‌های مکرر شوند، مانند بیماری‌ها، داروها و عاداتی در سبک زندگی. اگر چند روز است که خیلی احساس خستگی می‌کنید و دلیلی برایش نمی‌بینید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند علت اصلی را تشخیص داده و به درمان یا مدیریت آن کمک کند.

---