چگونه کودکان زیر 3 سال را به مسواک‌زدن علاقه‌مند کنیم

یکی از سخت‌ترین آموزش ها به کودکان، مسواک‌زدن و تمیز نگه‌داشتن دهان و دندان است. زیرا کودک عاشق شیرینی و شکلات است و گاهی هر روز این مواد غذایی را مصرف می‌کند، از طرفی هم علاقه‌‍ای به مسواک ندارد و به همین خاطر خرابی دندان و کشیدن دندان‌های شیری، امری رایج در دوران کودکی است.
والدین نیز تصور درستی از آموزش مسواک‌زدن به کودک ندارند و اغلب با زور یا تهدید، دندان‌های کودک را تمیز می‌کنند. این روش یقینا نتیجه مثبتی به همراه ندارد و کودک هرچند تسلیم می‌شود ولی هیچ‌گاه خاطره خوبی از مسواک نخواهد داشت و این جنجال سالیان سال بین او و والدین ادامه خواهد داشت.
در ادامه راه‌کارهایی برای علاقه‌مند کردن کودک به مسواک معرفی می‌شود:

لطفا عصبانی نشوید

همان طور که گفته شد کودک را نباید با زور مجبور به مسواک‌زدن کرد بلکه شما باید زمان مسواک‌زدن را برای او زمان فرح‌بخش و شادی قرار دهید. اجازه دهید تا کودک ببیند شما هنگام مسواک‌زدن چقدر شاد و زیبا می‌شوید.
حتی گاهی با خمیردندانی که برای او تهیه کردید مسواک بزنید تا کودک تصور نکند خمیردندانش بد است. به او نشان دهید که تمیزی دندان باعث نشاط در او می‌شود و سعی کنید پس از مسواک به او محبت بیشتری کنید.
شاید برایتان جالب باشد که برخی دندان‌پزشکان اروپایی معتقدند تا قبل از سه سالگی تمیز کردن کامل دندان کودکان ضرورتی ندارد. در این مدت بهترین کار این است که کم کم او را به مسواک زدن عادت دهید تا در سنین بالاتر تجربه منفی نداشته باشد.(1)
هر چند این به معنای سهل‌انگاری و عدم توجه به بهداشت دهان کودک نیست بلکه صرفا به معنای عدم اجبار و تهدید کودک است.

بازی با مسواک

یکی از کارهایی که باعث می‌شود کودک تجربه خوبی از مسواک‌زدن داشته باشه، استفاده از 2 مسواک برای کودک است. یکی را معمولا برای تمیزی دندان استفاده می‌کند و دیگری را برای بازی. کودک باید مسواک در معرض دیدش باشد، گاهی آن را داخل دهان کند و گاهی با آن بازی کند تا به او عادت کند.
سعی کنید با یکی از عروسک‌هایش «بازی مسواک زدن» کنید. آن عروسک را جلوی کودک بگذارید و به کودک بگویید که دهانش را مسواک بزند. این کار به کودک تجربه خوبی را منتقل می‌کند و او را از لحاظ شناختی و ادراکی رشد می‌دهد.
توجه داشته باشید که مسواک دهان او از مسواک بازی جدا شود تا آلودگی محیط به لثه و دندان‌های کودک آسیب وارد نکند. همچنین هر 5 یا 6 ماه مسواک کودک را عوض کنید.

خلاقیت داشته باشید

راه دیگری که کودک را به مسواک علاقه‌مند می‌کند، استفاده از مسواک‌های متنوع است. مسواک چوبی یا مسواک برقی یا مسواک‌های کودکانه می‌تواند برای کودک جذاب باشد.
خانم لیزا کرت از تجربه خود در این زمینه می‌گوید: «برای دسترسی به نتیجه مطلوب از هر ترفندی استفاده می‌کردم. فرزندم تاک عاشق مسواک برقی مخصوص کودکان بود و به خاطر همین مسواک زدن را دوست داشت. همچنین یکی از دوستانم چیزی شبیه فواره به دستشویی حمام وصل کرده بود که باعث می‌شد کودکش برای آب بازی با آن، از او بخواهد که دندان‌هایش را مسواک بزند.»(2)
همچنین می‌توانید برای او مسواکی شبیه مسواک خودتان تهیه کنید تا حس بزرگ شدن به کودک منتقل شود. این کار باعث می‌شود کودک اصطلاحا همذات پنداری کرده و عمل شما را تقلید کند.

کودک را نترسانید!

گاهی اوقات بگذارید کودکتان دندان‌های شما را مسواک بزند و شما هم دندان‌های او را تمیز کنید. این عمل هم بازی با کودک است و هم رسیدن به هدف اصلی یعنی تمیزی دندان او. نکته مهم این است که همیشه شما نباید دندان‌های کودک را تمیز کنید زیرا باعث تنبلی او می‌شود. بنابراین گاهی از او بخواهید تا خودش دندانش را مسواک کند.
در حین مسواک بازی با کودک، برخی فواید مسواک کردن را به شکل کودکانه برای او توضیح دهید. مثلا: «اگر مسواک بزنی، دندانت قوی میشه و میتونی سیب را محکم گاز بزنی و نصفش کنی... یا فرشته‌ها شب‌ها برای کسی که مسواک بزند جایزه میدن...». همچنین گاهی خودتان هدیه و جایزه‌ای تهیه کنید و به خاطر تمیزی دندان به کودک بدهید.
توجه داشته باشید که ترساندن کودک نه‌تنها تاثیری ندارد بلکه او را از این کار پشیمان می‌کند. هیچگاه به او نگویید: «اگر مسواک نزنی کرم ها دندانت را میخورند» یا جملاتی این‌چنینی.

پی‌نوشت:
1. کلید‌های تربیت کودکان شاد، ترجمه منیژه نادری، ص110
2. همان

---