به سراغ من اگر می آیید، نرم و آهسته بیایید!

انواع سالمندآزاری و میزان شیوع آن ها

هرچند در فرهنگ های مختلف تعابیر متفاوتی از سالمند آزاری می شود اما عموما سوءرفتار با سالمندان حوزه های گوناگونی را شامل می شود از جمله: سوءرفتار جسمی، روانی، مالی، عاطفی، جنسی، غفلت و بی توجهی، خودغفلتی، استثمار، ترک و رهاسازی، نادیده گرفتن حقوق شهروندی و سوءرفتار پزشکی. طبق آمارها شایع ترین انواع سالمندآزاری در ایران، سالمندآزاری عاطفی و روانی (به ترتیب 30.7 و 25.4 درصد) است. مصادیق رفتاری سالمندآزاری عاطفی و روانی شامل رفتارهایی چون تحقیر، تهدید، توهین، سرزنش، بی احترامی، نداشتن اجازه ارتباط با دیگران، خشونت کلامی، کنار گذاشتن از تصمیم گیری ها و ... است. پس از سوءرفتارهای عاطفی و روانی، غفلت از سالمندان با 25.1درصد در رتبه سوم قرار دارد و مصادیق رفتاری آن عبارت اند از: نقص و نارسایی در برآورده کردن نیازهای سالمندان مانند غذا، پوشاک، داروها، دسترسی به مراقبت پزشکی، رسیدگی نکردن به بهداشت فردی و به طور کلی بی توجهی به نیازهای سالمند. سالمند آزاری مالی در رتبه چهارم با 19.7 درصد شامل مواردی چون استفاده از پول و اموال سالمند بدون رضایت یا با رضایت اجباری وی، اجازه ندادن به سالمند برای دسترسی به اموال خود، دست بردن در حساب ها، جعل امضا و ... قرار دارد. در رتبه های بعدی به ترتیب سالمندآزاری جسمی (13.1 درصد) و طردشدگی (11.7 درصد) قرار دارند. سالمند آزاری جسمی یا فیزیکی شامل تمام رفتارهایی است که منجر به آسیب جسمی می شود مانند ضربه ها، جراحات، کتک زدن، زندانی کردن، فراهم نکردن امکانات مناسب فیزیکی و محیطی به نحوی که سالمند را به خطر می اندازد. ترک کردن شخص و تنها گذاشتن وی بدون پیگیری بعدی و انجام رفتارهای مراقبتی نیز از مصادیق رفتاری طردشدگی هستند.

تعریف دقیق سالمندآزاری

با تمام این توصیفات و به طور کلی، سالمندآزاری یعنی هرگونه اقدام یا عدم اقدامی که نتیجه اش آسیب به یک فرد سالمند می شود. با هر تعریف و تعبیری سالمندآزاری پدیده ای واقعی و جدی است و نباید آن را انکار کرد. شناخت و حل این معضل بزرگ اجتماعی نیازمند همکاری های چندجانبه بین دولت، سیستم بهداشت و درمان، جامعه، نهادهای مردمی، خانواده ها و تک تک افراد جامعه است. دولت و سیستم بهداشت و درمان با پیشنهاد قوانین عادلانه و منطبق با نیازهای خاص سالمندان، برآورده کردن امکانات بیشتر مراقبتی و ایجاد بسترهای مناسب برای فعال بودن سالمندان در جامعه و کمک های حرفه ای به خانواده های آنان می توانند نقش مهمی در کاهش سوءرفتار با سالمندان داشته باشند.

5 توصیه به خانواده ها

مراقبت از سالمندان، کمی سخت است به خصوص که آن ها به خاطر بالا رفتن سن شان تا حدودی کم طاقت هم شده اند. با این حال، چند توصیه به شما کمک می کند تا رفتار اصولی تری با سالمندتان داشته باشید.
1- نیازهای خاص دوران سالمندی را بشناسید. در زمینه مراقبت از سالمندان مطالعه کنید و آموزش ببینید. از مراکز مراقبتی، درمانی و پزشک سالمندتان بخواهید در این باره به شما آموزش بدهند. بسیاری از سوءرفتارها صرفا از روی ناآگاهی و اطلاع نداشتن از نیازهای روانی-جسمی ویژه سالمند اتفاق می افتد.
2- سالمندی دوره ای است که افراد در آن داستان زندگی خود را یکپارچه و جمع بندی می کنند. صحبت کردن و گوش دادن به خاطرات سالمندان باعث می شود آن ها این دوره را به درستی طی کنند و به لحاظ روانی و عاطفی آسیب کمتری ببینند.
3- مراقبت از یک سالمند به ویژه یک سالمند بیمار و ناتوان کار سخت و طاقت فرسایی است. طبیعی است که شما احساس فشار، اضطراب، افسردگی، خستگی و ناتوانی داشته باشید. هرچقدر شما خسته تر و افسرده تر باشید کیفیت مراقبت شما پایین تر می آید. بنابراین سعی کنید از افرادی که به آنان اعتماد دارید کمک بخواهید. مثلا بخشی از کارها را که نیاز به حضور شخص شما ندارد به آن ها بسپارید و کمی وقت آزاد برای رسیدگی به خودتان ایجاد کنید. با عزیزان تان درد دل و از آن ها حمایت روانی، عاطفی و عملی دریافت کنید و در صورت لزوم حتما به یک روان شناس مراجعه کنید.
4- با افرادی که آن ها هم مسئولیت مراقبت از یک سالمند را دارند، صحبت و از تجربیات یکدیگر استفاده کنید. این کار حمایت اجتماعی دلگرم کننده ای برای شما فراهم می کند.
5- برای سالمندتان حمایت اجتماعی ایجاد کنید. به او کمک کنید در انجمن ها یا جمع های سالمندان حاضر شود، سالمندان منزوی بیشتر در معرض خطر سوءرفتار قرار دارند.

3 توصیه به سالمندان

سالمندی هم مانند بقیه دوره های زندگی، سختی ها و شیرینی هایی دارد. فقط جنبه های منفی اش را نبینید و خودتان هم برای کاهش سالمندآزاری با رعایت چند توصیه، دست به کار شوید.
1- شبکه اجتماعی خود را حفظ کنید. خود را منزوی نکنید. هرچقدر روابط شما بیشتر باشد، احتمال این که در مواقع لزوم بتوانید از دیگران کمک بخواهید بیشتر است. اگر امکان رفت و آمد حضوری ندارید به صورت تلفنی با اقوام و آشنایان خود ارتباط برقرار کنید.
2- تا جایی که می توانید به طور مستقیم و غیرمستقیم به امور مالی خودتان رسیدگی کنید یا از افراد دیگری بخواهید بر امور مالی شما نظارت داشته باشند.
3- اگر از مراقبان خود ناراضی هستید، آن را مسکوت نگذارید و حتما با افرادی که به آن ها اعتماد دارید در این باره صحبت کنید. پزشک شما می تواند یک فرد معتمد در این زمینه باشد.

5 توصیه به افراد دیگرجامعه

قبل از هر چیز، فراموش نکنید که شما هم روزی به این سن خواهید رسید. بنابراین بی تفاوت از نقش خودتان در این ماجرا نگذرید و به این چهار توصیه عمل کنید.
1- اگر اطراف تان سالمندی هست، از او غافل نشوید. سعی کنید با او ارتباط داشته باشید و حتی اگر می توانید دورادور مراقبت وی را زیر نظر بگیرید. دیدارها و مکالمات تلفنی منظمی با سالمند ترتیب دهید.
2- به نشانه ها حساس باشید. آیا داروهایش را مصرف می کند؟ آیا داروها زودتر یا دیرتر از موعد تمام نشده اند؟ آیا وضعیت سالمند رو به بهبودی است؟ آیا مراقبان اجازه ملاقات با سالمند را به همه می دهند؟
3- از سالمند و مراقبان بپرسید که چه کمکی از دست شما بر می آید؟ به مراقبان پیشنهاد بدهید بعضی روزها شما برای چند ساعت مسئولیت مراقبت را به عهده بگیرید و آن ها استراحت و تجدید قوا کنند.
4- اگر اطلاعاتی درباره اصول نگهداری از سالمندان و زمان مطالعه در این باره را دارید، درباره سالمندآزاری به اطرافیان آموزش دهید.
5- با افرادی که آن ها هم مسئولیت مراقبت از یک سالمند را دارند، صحبت و از تجربیات یکدیگر استفاده کنید. این کار حمایت اجتماعی دلگرم کننده ای برای شما فراهم می کند.

---

منبع : خراسان