رویآوری به بازار تولید راه صحیح ثروتمند شدن
دلار بخریم یا طلا پاسخ معصومین به چند سوال اقتصادی
یکی از استراتژیهای غلط اقتصادی این است که به جای رویآوری به بازار کار و تولید و اشتغالزایی، سرمایههای خود را در یک بیتحرکی و بیخاصیتی دردناکی در قالب خرید و ذخیره دلار و طلا قرار دهیم.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ :
سه شنبه 1397/09/20
ضرورت توجه به جهاد اقتصادی
در تبیین و دسته بندی جهاد توجه به این نکته لازم است که در فرهنگ اسلامی جهاد تنها به جهاد نظامی خلاصه نمیشود؛ چراکه در جامعه مدرن امروزی جنگ بین کشورها شکل و شمایل نرمتری به خود گرفته و در قالبهای فرهنگی و اقتصادی نمود و بروز پیدا کرده است، در واقع این سوگیری برای آنان کم هزینهتر بوده و آنان را سریعتر به اهداف استکباریشان نزدیک می کند، با توجه به مطالب یاد شده وظیفه انسان مسلمان و اخلاق مدار روشن می شود که در برابر حمله فرهنگی و اقتصادی دشمن میبایست جهاد او رنگ فرهنگی و اقتصادی[1] بگیرد و مسیر تسلط و استیلای کفر را بر جامعه اسلامی ببندد.[2]سه ضلع طلایی در توسعه و جهاد اقتصادی
برای موفقیت در عرصه جهاد اقتصادی میبایست سه بعد اقتصاد یعنی تولید، توزیع و مصرف توجه آگاهانه و جدی صورت گیرد و بایستها و الزامات اخلاقی و نظری مرتبط با هر یک از این سه حوزه مورد ارزیابی علمی و آگاهانه قرار گیرد؛ ولی با توجه به این که این متن مجال پرداختن به همه ابعاد این سه حوزه را ندارد تنها به شاخص تولید خواهیم پرداخت.جایگاه و اهمیت تولید در جهاد اقتصادی
توسعه اقتصادی در هر کشوری از جهت مادی در درجه اول در گرو ظرفیت و توان تولیدی آن کشور است. خدای متعال در آیاتی از قرآن کریم، انسان ها را به کار و تلاش و بهره گیری صحیح از امکانات دنیوی، و یا به عبارتی تولید دعوت کرده که خود می تواند اهمیت این مطلب را روشنتر کند: «هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فيها؛[هود/61]اوست كه شما را از زمين آفريد، و آبادى آن را به شما واگذاشت» تعبير «استَعْمَرَكُم» و استعمار، در اصل به معناى واگذارى آبادى و سازندگى زمين به ديگران است؛ يعنى خدا وسايل سازندگى و آبادانى زمين را در اختيار انسان گذارده است.[3]«سخت ترین چیزی که شخص بعد از خود بر جای می گذارد مال راکد است». راوی سؤال می کند: پس با آن چه کار کند؟ امام می فرماید: «آن را در ساختن بنایی، بستانی و یا خانه ای سرمایه گذاری کند.»[4]
دلار بخریم یا طلا؟ امام صادق (ع)پاسخ می دهند
در اوضاع بد اقتصادی و در زمانی که در تحریم و حمله ناجوانمردانه اقتصادی قرار گرفتیم بعضی افراد، سنگر دفاع و جهاد را رها کرده به جای اینکه به خط دشمن حمله کنند، از آب گلآلود ماهی میگیرند، به خودیها گل میزنند و حمله میکنند، استراتژی غلط این افراد هم این بوده که به جای رویآوری به بازار کار و تولید و اشتغالزایی، سرمایههای خود را در یک بیتحرکی و بیخاصیتی دردناکی در قالب احتکار و خرید دلار و طلا قرار دادند، این رویکرد غلط یعنی فاصله گرفتن از تولید و بدست آوردن ثروت از یک راه غیر انسانی و ناصحیح، نزدیک به چهارده قرن پیش توسط امامان معصوم(ع) مورد نهی قرار گرفته و مردم را به سوی بازار تولید دعوت کرده اند: «سخت ترین چیزی که شخص بعد از خود بر جای می گذارد مال راکد است». زراره سؤال می کند: پس با آن چه کار کند؟ امام صادق (ع) میفرماید: «آن را در ساختن بنایی، بستانی و یا خانه ای سرمایه گذاری کند.»[4]بیان امام(ع) ساده، صریح، روشن و شفاف است، به جای انباشت ثروت آن رادر بازار تولید ثروت سرمایهگذاری کنیم، تولید در جهت سازندگی.
امامان معصوم(ع)پیشگامان سرمایهگذاری و اشتغال زایی
بعضی افراد به هوای اینکه قیمت طلا و ارزشان بالا خواهد کشید و از این مسیر ثروتمند خواهند شد، پول و سرمایه خود را راکد نگه داشته و هیچ گونه فعالیت اقتصادی و سرمایهگذاری در راستای تولید را با آن برنامهریزی و مدیریت نمیکنند، این در حالی است که اگر نقدینگی جامعه سمت و سوی بازار تولید و اشتغالزایی را در پیش گیرد، علاوه بر اینکه در برطرف شدن مشکلات بیکاری سهیم خواهند شد، مسیر صحیحی در افزایش ثروت انتخاب خواهند کرد. با نگاه اجمالی در سیره اهل بیت(ع)به وضوح خواهیم دید که ایشان نقدینگی موجود را به سوی، محرویت زدایی، اشتغال زایی و تولید، هدایت می کنند:با نگاه اجمالی در سیره اهل بیت(ع)به وضوح خواهیم دید که ایشان نقدینگی موجود را به سوی، محرویت زدایی، اشتغال زایی و تولید، هدایت می کنند
از محمّد بن عذافر از پدرش: امام صادق (ع) به پدرم 1700 دينار داد و او را فرمود: «با آن بازرگانى كن». سپس فرمود: «بدان كه مرا به سود آن رغبتى نيست، هر چند كه سود، خواستنى است. اما من دوست مىدارم كه خداوند بزرگِ بشكوه مرا در حالى بيند كه به بهرههاى آفريده او روى مىآورم». پدرم گفت: با آن مال صد دينار براى وى سود كسب كردم. سپس به ديدار وى رفتم و به او گفتم: با آن، برايت صد دينار سود كسب كردم. او از اين خبر بسيار خرسند شد و مرا فرمود: «آن را در سرمايه من قرار ده!».[5]
درسی از امام صادق(ع) به دولت تدبیر و امید
سیره امام صادق(ع) این درس را می دهد که برای جذب نقدینگی و پولهای سرگردان مردم برنامهریزی کنند، و با ساز و کار مناسب آن را جذب فعالیتهای اقتصادی و تولیدی کنند، تا مردم به اسراف و خریدهای زاید و غیر ضروری که خود ایجاد تورم و گرانی میکند روی نیاورند و هم سیستم اقتصادی و تولیدی و چرخ اقتصاد بر سرمایه ایرانی متکی باشد و تولید کنندگان ناچار نباشند برای جذب سرمایه با خارج نشینان و شرکت های خارجی قرار داد ببندند.[6]بایسته های نظام تولید و عرضه
1-تولید کالاهای ضروری و مورد نیاز جامعه
نظام تولید باید به فکر کالایی باشد که جامعه به آن نیاز دارد، نه کالایی که اولویت نداشته و اقبال از سوی بازار به آن وجود ندارد؛ در واقع تولیدکنندگان میبایست که نیازسنجی هدفمند و هوشمندانه را در مدیریت تولید خود لحاظ کنند. موضوعی که در روایات اسلامی هم به آن اشاره شده است.[7]
2-رعایت کیفیت در تولید
تولید کنندگان گرامی می بایست در تولیدات خود از هر گونه کم کاری و غش در معامله و بی کیفیتی برحذر باشند؛ چرا که موضوع علاوه بر این که ویروس خطرناک تولید به شمار می آید، آنان را در بازار رقابت حذف خواهد کرد: سفارش نبی اکرم(ص) در این خصوص کارگشای تولید کنندگان است. «وَ لَكِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ عَبْداً إِذَا عَمِلَ عَمَلًا أَحْكَمَه؛[8] خدا دوست دارد هر كه عمل نمايد و محكمش نمايد.»
3-تولید بر پایه علم و تخصص(توسعه شرکت های دانش بنیان)
زمانی بازار تولید ایران و جامعه اسلامی روی موفقیت را به روی خود خواهد دید که مبتنی بر علم، دانش و تخصص باشد، علم به باید و نباید های حقوقی و فقهی، در عرصه کشوری و برون مرزی، علم به نیاز و سلیقه ی مصرف کننده، علم به استاندارهای لازم و اولویت های تولیدی و فن آوری و تکنولژی.[9]
«هر پيشه ورى بايد از سه ويژگى برخوردار باشد تا با آن بتواند كسب روزى نمايد: دانش آن كار را به كمال بداند؛ در آن پيشه امانتدارى پيش گيرد؛ و به زيردستانش محبت ورزد.»
4-به کار گیری نیروی متخصص و ماهر
در منابع روایی توجه خاصی به مهارت آموزی صنعت گران شده، در منابع روایی نقل شده است: «هر پيشه ورى بايد از سه ويژگى برخوردار باشد تا با آن بتواند كسب روزى نمايد: دانش آن كار را به كمال بداند؛ در آن پيشه امانتدارى پيش گيرد؛ و به زيردستانش محبت ورزد.»[10]
5-عمل به تعهدادت در برابر نیروی کار و توجه به حقوق کارگران:[11]
6-عمل به تعهدادت در برابر ارباب رجوع
یکی از معایب و آسیبهای تولید، سهلانگاری و عدم صداقت و پایبند نبودن به تعهدات تولیدی است. در روایتی از پیامبر نقل شده است: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص «وَيْلٌ لِتُجَّارِ أُمَّتِي مِنْ لَا وَ اللَّهِ وَ بَلَى وَ اللَّهِ وَ وَيْلٌ لِصُنَّاعِ أُمَّتِي مِنَ الْيَوْمِ وَ غَدٍ» ؛[12]رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: واى بر تجّار امّت من از قسمهاى ناروائى كه مىخورند، و واى بر صنعتكاران امّت من كه امروز و فردا مىكنند و مردم را سر مىدوانند.
پینوشت:
[1]. در آیات قرآن کریم جهاد با مال مقدم بر جهاد با نفس ذکر شده است، که این خود می تواند گویای اهمیت جهاد اقتصادی باشد. «الْمُجاهِدُونَ في سَبيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِم»(نساء:95)
[2]. نساء، آیه 141. «وَ لَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكافِرينَ عَلَى الْمُؤْمِنينَ سَبيلاً؛ و خداوند هرگز كافران را بر مؤمنان تسلّطى نداده است.»
[3].سوره هود- آیه 61/ تفسير قرآن مهر، ج9، ص: 256.
[4]. الكافي (ط - الإسلامية) ؛ ج5 ؛ ص91. عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ مَا يُخَلِّفُ الرَّجُلُ شَيْئاً أَشَدَّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَالِ الصَّامِتِ كَيْفَ يَصْنَعُ بِهِ قَالَ يَجْعَلُهُ فِي الْحَائِطِ يَعْنِي فِي الْبُسْتَانِ أَوِ الدَّارِ
[5].همان: ص76 ، ح14. عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُذَافِرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ : أَعْطَى أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَبِي أَلْفاً وَ سَبْعَمِائَةِ دِينَارٍ فَقَالَ لَهُ اتَّجِرْ بِهَا ثُمَّ قَالَ أَمَا إِنَّهُ لَيْسَ لِي رَغْبَةٌ فِي رِبْحِهَا وَ إِنْ كَانَ الرِّبْحُ مَرْغُوباً فِيهِ وَ لَكِنِّي أَحْبَبْتُ أَنْ يَرَانِيَ اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ مُتَعَرِّضاً لِفَوَائِدِهِ»
[6]. عزت ملی در پرتو تولید ملی، از منظر قرآن و حدیث، علی اکبر تقی زاده، انتشارات استان قدس رضوی، ص82.
[7]. تحف العقول ؛ النص ؛ ص335. «وَ أَنْوَاعِ صُنُوفِ الْآلَاتِ الَّتِي يَحْتَاجُ إِلَيْهَا الْعِبَادُ الَّتِي مِنْهَا مَنَافِعُهُمْ وَ بِهَا قِوَامُهُمْ وَ فِيهَا بُلْغَةُ جَمِيعِ حَوَائِجِهِم»
[8]. الأمالي( للصدوق) ؛ النص ؛ ص385.
[9]. ر.ک: به مکارم اخلاق، حدیث از پیامبر(ص)، ص458.
[10]. تحف العقول، النص، ص: 322.
[11]. عوالي اللئالي العزيزية في الأحاديث الدينية، ج3، ص: 253
[12]. من لا يحضره الفقيه، ج3، ص: 160،ح3584 وَ
مطالب مرتبط مجموعه : فلسفه و كلام
آخرین مطالب سایت