چطور از خانه به عنوان "آینه درون" استفاده کنیم

انگار در بیرون از خانه فرصت برای نقش بازی کردن زیاد است. انسان ها  در خارج از منزل بیشتر در قالب نقش ها فرو می روند و مثلا مجبورند ادای آدم های باحوصله، پرانرژی و مشتاق را دربیاورند اما به خانه که می رسند خستگیِ ایفای همه آن ادا و اطوارها باعث می شود که  بار نقش ها را به زمین بگذارند و در نتیجه مسائل و مشکلاتی که در زندگی دارند با وضوح بیشتری به چشم شان می آید.

در واقع فرد در بیرون از خانه هم همان آدم روزمره و افسرده است که مجبور بوده برای حفظ موقعیت خود در را بین کسانی که با آن ها در ارتباط بوده حفظ کند ماسکی از یک چهره شاد یا پرانرژی را به صورت بزند. حالا همان فرد به خانه رسیده و ضرورتی نمی بیند که همان ماسک را دوباره بر صورتش بزند و تغییر چهره می دهد.

گاهی خود فرد هم از اینکه وقتی به خانه می رسد افسرده حال به نظر می آید، تعجب می کند، انگار که فشار زندگی روزمره و تکراری را در خانه بیشتر حس می کند. برخی از افراد به قدری ناآگاه هستند که تصور می کنند که خانه و آدم هایش تکراری شده اند یعنی همسر، همچنان همان همسر است و فرزند همان فرزند، بنابراین ملال را به خانه نسبت می دهند در حالی که اگر فرد آگاه باشد درمی یابد که در واقع خانه و آدم هایش نیستند که دچار ملال شده اند بلکه خانه فرصتی به فرد می دهد که فرد در آن آینه خود واقعی اش را تماشا کند.

 ممکن است برخی افراد موضوع را به خستگی جسمانی ربط بدهند و گویند که مثلا فرد 10 ساعت در بیرون کار کرده و حالا خسته است. اما خستگی جسمانی با نیم یا یک ساعت استراحت می تواند حل و فصل شود پس چرا آدم های بسیاری هستند که  ساعات حضور در خانه آن ها با هیچ استراحتی زلال نمی شود و جان دوباره نمی گیرد؟

خانه،  مرا به من نشان می دهد

بهتر است از یک زاویه مثبت که البته زاویه واقع بینانه هم است به داستان نگاه کنیم. این یک فرصت خوبی است که ما رابطه مان با خانه را این طور نگاه کنیم که خانه مرا به من نشان می دهد. در واقع اگر من در خانه نقش بازی نمی کنم و خودم هستم پس خانه می تواند به مثابه یک آینه مرا به من نشان بدهد و به من بگوید که نقص های من کجاست. 

فرض کنید من در بیرون از خانه وقتی همکارم سخن می گوید یا وقتی نزد رئیسم رفتم چنان دقیق گوش می دهم که هیچ کلمه ای را از دست نمی دهم اما  وقتی به خانه می رسم و همسرم با من سخن می گوی، و می بینم که اصلا توجهی به او ندارم یعنی اصلا گوش دادن من آن کیفیت بیرون از خانه را ندارد، از این جا معلوم می شود که کیفیت گوش دادن در من نه یک کیفیت درونی و نهادینه شده که یک کیفیت بازیگرانه است.

در واقع من به خاطر منافعی که فی المثل برای خود تعریف کرده ام، وقتی نزد رئیسم هستم گوش دادن فعالانه را بازی می کنم اما به محض این که از اتاق رییس بیرون می آیم و در خانه قرار می گیرم دیگر نیازی نمی بینم که باز به گوش دادن فعالانه ادامه دهم چون کل داستان یک نقش بازی بوده است؛  مثل بازیگری که در لوکیشن فیلمبرداری نقشی را بازی می کند؛ مثلا  نقش یک پزشک را بازی می کند و  متناسب با این نقش، لباس مخصوص پزشکان را هم می پوشد و اصطلاحات آن ها را در قالب دیالوگ بر زبان می آورد اما وقتی فیلمبرداری تعطیل می شود و آن فرد در خانه حضور می یابد نه از آن لباس پزشک خبری است و نه از آن اصطلاحات چون فرد پذیرفته است که یک پزشک واقعی نیست بلکه نقش یک پزشک را در یک پروژه سینمایی یا تلویزیونی بازی می کند.

دوگانگی های رفتاری من در خانه و بیرون خانه کجاست؟

 بنابراین وقتی من در خانه حضور می یابم و می بینم که بسیاری از آن رفتارهای موجه من تغییر می کند در واقع نشان می دهد که آن رفتارها در من درونی نشده است. مثلا من نه به خاطر مراعات اخلاقی که به خاطر جریمه نشدن پشت خط عابر پیاده می ایستم اما متوجه نیستم که منشا رفتار من نه در اخلاق که در جریمه نشدن است و به خاطر این که کنترل کننده های بیرونی در بیرون از خانه زیاد هستند مثلا من می دانم که دوربین های نظارتی،  خیابان ها و چهارراه ها را نظارت می کنند یا در محل کار اگر دچار تخلف شوم دیده خواهم شد بنابراین در بیرون از خانه به فردی منظم و قانون مدار تبدیل می شوم.

حال خانه می تواند به من نشان دهد که منشا این نظم و قانون مداری، درونی است یا نظارت بیرونی؟  اگر من همچنان در خانه هم همان آدم باحوصله و خندان هستم،  اگر در خانه هم همان آدم منظم هستم و مثلا به قول و قرارهایی که به همسرم یا فرزندم داده ام متعهد مانده ام، اگر من در خانه هم مسئولیت پذیری از خود نشان دادم، اگر در خانه هم همان طور غذا خوردم که در اداره می خورم،  معلوم می شود که این رفتارها در من درونی شده است اما اگر دیدم که نه! من در خانه یک طور غذا می خورم و در اداره به گونه ای دیگر، در خانه عبوس و گرفته هستم اما در محل کار این طور نیست، در محل کار باانرژی هستم اما در خانه به یک آدم بی حوصله تبدیل می شوم، در این صورت است که منشأ رفتارهای من واقعی و درونی نیست و خود واقعی من همان شخصیتی است که در خانه از خود نشان می دهم نه آنچه که در خارج از خانه از خود به نمایش می گذارم.

---