رونمایی از مصحف نفیس قرآن منسوب به علی‌بن‌ابیطالب(ع)

به گزارش تبیان در آیین افتتاحیه بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران که عصر امروز، ۲۹ اردیبهشت‌ماه با حضور سیدعباس صلاحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام علی محمدی، نماینده ولی‌فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه، عبدالهادی فقهی‌زاده، معاونت قرآن و عترت ارشاد و دیگر مسئولان کشوری و لشکری و پیشکسوتان قرآنی و قاریان و حافظان، در تالار یاس در جوار مصلای امام خمینی(ره) برگزار شد، از مصحف نفیس قرآن کریم منسوب به حضرت علی(ع) رونمایی شد.
پیش از این رونمایی، سیدعلی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن و طیار آلتی قولاچ، یکی از نسخه‌شناسان برتر دنیا و اهل ترکیه و حمیدرضا مستفید، پژوهشگر قرآنی و از داوران مسابقات بین‌المللی قرآن به بیان نکاتی پرداختند.
سیدعلی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن گفت: یکی از علوم و دانش‌های مطرح در مباحث علوم قرآنی قرائت و کتاب یا به تعبیری آیین نگارش قرآن کریم است و برای شناخت دقیق‌تر بعد مختصات قرائت رایج در قرون اولیه اسلامی و شیوه نگارش یکی از مهمترین منابع که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، قرآن‌ها و مصاحف کهن در کنار منابع روایی و گزارش‌های تاریخی است.
قائم مقام شورای عالی قرآن عنوان کرد: البته تحقیق در این زمینه اطلاعات دقیق‌تری را به ما می‌دهد و خوشبختانه در کتابخانه‌های مختلف قریب به ۲۰۰ نسخه کهن داریم که این تحقیقات می‌تواند افق روشن‌تری را از نگارش و کتابت و قرائت قرآن مقابل ما قرار دهد که براساس این پژوهش‌ها بتوانیم وحدت رویه را درباره کتابت قرآن منشأ باشیم.
وی ادامه داد: اهمیت انتخاب این مصحف شریف که منسوب به امیرالمومنین علی‌(ع) است، یکی همین انتساب مقدس و نورانی است و دومین آن کهن بودن و متعلق بودن به قرون اولیه اسلامی است و همچنین کامل بودن و تقریبا جامع بودن این مصحف نسبت به سایر مصاحف است و این انتخاب با همکاری و کارشناسی آلتی قولاچ صورت گرفت که پژوهش در ارتباط با مصاحف مختلف را در شناسانامه کاری خود دارد که از تجربیات وی استفاده کرده‌ایم.
سرابی همچنین از همکاری آستان قدس رضوی و کتابخانه این آستان و مرکز توسعه فعالیت‌های پژوهشی و آموزش عالی وزارت علوم وتحقیقات و شورای توسعه فرهنگ قرآنی که در انجام این پروژه، کمک کردند، تشکر کرد و خواستار یاری رساندن مسئولان در تداوم این مسیر شد که می‌تواند راهگشا در مسائل قرآنی باشد.
در ادامه طیار آلتی قولاچ، یکی از نسخه‌شناسان برتر دنیا و اهل ترکیه ضمن اظهار خرسندی از حضور در این مراسم، گفت: امروز در خدمت یکی از مصحف‌هایی هستیم که از زمان صحابه به ما رسیده است. مطالعه و بررسی این قبیل مصحف‌ها که از نسل صحابه برای ما مانده است، در نشان دادن مظلومیت و اصالت قرآن کریم برای ما مهم است.
وی ادامه داد: شک نداریم که این مصحف شریف از نسخ خطی عثمان است و برای شناختن بیشتر آن تلاش مضاعفی در این زمینه قطعا لازم و ضروری است. برابر بررسی‌هایی که انجام دادیم، این مصحف در کوفه، مدینه، شام و سوریه کتابت شده است و مطمئن هستیم که در اواسط دهه اول هجری نگارش شده و هر کدام از اینها در مناطق دور جغرافیایی از هم کتابت شده است. کاتبین این مصحف‌ها همدیگر را نمی‌شناختند.
قولاچ بیان کرد: این مصحف‌ها در هر مورد با هم تفاوت دارند؛ نوع کتابت، ابعاد و... و چیزی که هیچ فرقی ندارد متن و محتوای آن است که عین کلامات همه مصحف‌ها عین هم هست. قرآن کریم از راه حفظ به نسل‌های بعدی منتقل شده است. وجود این مصحف به ما نشان می‌دهد که امت اسلامی در این راه تلاش بسیاری داشته است.
این پژوهشگر قرآنی عنوان کرد: از مقامات عالی جمهوری اسلامی ایران که با پشتوانه مالی و معنوی، ما را در این راه کمک کردند سپاسگزارم و انشاءالله که این تلاشی که صورت گرفته، هرچند اولین تلاش بوده، اما آخرین نباشد و همچنان تداوم داشته باشد.
حمیدرضا مستفید، پژوهشگر قرآنی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و از داوران مسابقات بین‌المللی قرآن نیز تصریح کرد: این مصحف شریف منسوب به حضرت امیر(ع) است و در مصحف‌های خطی این نسب، نسبت‌ها دیده می‌شود، اما این نسبت بیشتر تشریفاتی است و اینکه حضرت به دست خود این کتاب را نگارش کرده باشد، نیست، اما در انتها یا در ابتدای مصحف این مطلب نگارش شده که به دست ایشان نگارش شده است.
وی ادامه داد: اینکه گفته شد این مصحف از مصاحف عثمان است، منظور از مصاحفی که در زمان عثمان به کشورهای دیگر فرستاده شده، نیست. تاریخ آن به قرن دوم باز می‌گردد و نشان می‌د‌هد که بیشتر قرائتش در بصره بوده است و قرائتش حفص نیست و این برای ما قابل تأمل است که قرائت حفص که در اکثر جهان اسلام رواج دارد، قرائتی نیست که از ابتدای جهان اسلام در میان مسلمان رواج داشته باشد.
مستفید عنوان کرد: این مصحف شریف شاهدی زنده برای اینست که قرائت‌های آن روز به غیر از حفص بوده است و به قرائت اهل بصره نیز نزدیک‌تر است. ما باید در کشورمان به این قبیل پژوهش‌ها بها دهیم و امروزه مستشرفان در اروپا بر این کار همت کرده‌اند و ما نباید از آن عقب بیفتیم و نیازمند کار پژوهشی و پشتیبانی همه جانبه هستیم.