عقد اخوت
چرا پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) با حضرت علی(علیه السلام) عقد اخوت بست؟ منظور حضرت از این کار و ایجاد عقد اخوت میان اشخاصی خاص با هم چه بود؟
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ :
چهارشنبه 1396/11/18
«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ»[1]؛ «فقط مؤمنان با هم برادرند».
پس غیر مؤمن در این خانواده بیگانه است، اگرچه در همین خانواده زاده و بالنده شده باشد.
این اصلی است که قرآن شریف بنا نهاده است. بر اساس این اصل همه مؤمنان در این خانواده بزرگ با هم برادرند.
پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در دو مقطع خاص زمانی - قبل و بعد از هجرت - به منظور حفظ انسجام مسلمانان، تحکیم دوستی و مقابله با مشکلات خاصی که می توانست صف مسلمانان را تهدید نماید، این اصل عمومی دینی را عینیت بخشید؛ پیامبر حدود 8 ماه پس از استقرار در مدینه، بر پیمان برادری میان مسلمانان اقدام نمود[2] و مهاجر و انصار را دو به دو با هم برادر کرد. در آغاز تعداد کسانی که عقد اخوت بستند 45 مهاجر و 45 انصار بود و در اوقات مختلف استمرار یافت.[3]
گروه بسیاری از علمای بزرگ تاریخ و حدیث نوشته اند: مـلاک پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در تعیین برادر برای هر یک از مسلمانان، تناسب خصلت ها، و قرب مراتب ایمانی ایشان بوده است.
آن حضرت کسانی را که مشابه و مماثل یکدیگر تشخیص می داد با هم برادر می کرد، مثلاً عمر را با ابوبکر، طلحه را با زبیر، عثمان را با عبدالرحمن بن عوف و ابوذر را با مقداد پیوند داد. به همین دلیل، امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) را با هیچ یک از مسلمانان برادر نکرد و او را برای خود ذخیره نمود[4] تا این که امیرالمؤمنین آمده عرض کرد:
«می بینم اصحابت را با هم برادر می کنی، ولی برای من برادری انتخاب نکرده ای روحم از کالبد خـارج شـده و کمرم شکسته است اگر بر من خشمگینی حق سرزنش داری».
حضرت در جواب فرمود:
«قسم به خدایی که مرا به حق برانگیخت، من این کار را به تأخیر انداختم، تا تو را برای خود انتخاب کنم».[5]
باید این نکته را در نظر داشت اخوّت و برادری معنوی میان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و علی(علیه السلام) به معنی نزدیک ترین ارتباط میان دو شخص براساس مساوات است؛ بنابراین، تعبیر به «برادرم» حاوی حقیقت بزرگی است و آن این که علی(علیه السلام) هم طراز پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، یا شخصیت او نزدیک به شخصیت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) است.[6]
مسئله اخوت میان پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و علی(علیه السلام) را بسیاری از دانشمندان اهل سنت در آثار خود درج نموده اند؛ از جمله آنان: بلاذری(متوفی 279ق)[7]، ابن عبدالبر (متوفی 463ق)[8]، خطیب بغدادی (متوفی463ق.)[9]، ابن احمد خوارزمی (متوفی 568ق)[10]، ابن عساکر (متوفی 571ق.)[11]، ابن اثیر (متوفی 630ق)[12]، ابن طلحه شافعی (متوفی 652ق)[13]، ابن جوزی (متوفی 654ق.)[14]، نویری (متوفی 733ق)[15]، ابن حجر عسقلانی(متوفی 852.)[16] و صالحی شامی (متوفی 942ق)[17]
پی نوشت:
[1]. حجرات، آیه 10.
[2]. امتاع الاسماع، ج1، ص 69.
[3]. همان؛ بحارالانوار، ج19، ص 130.
[4]. فرائد السمطین، ج 1، ص 116،
[5]. همان، ج 1، ص 112؛ المستدرک علی الصحیحین، ج 3، ص 14.
[6]. مکارم شیرازی، آیات ولایت در قرآن، ص 463.
[7]. انساب الاشراف، ج1، ص 270.
[8]. الاستیعاب، ج3، ص 1099.
[9]. تاریخ بغداد، ج20، ص 89.
[10]. المناقب، ص 140.
[11]. تاریخ مدینه دمشق، ج42، ص 51.
[12]. اسدالغابه، ج 3، ص 588.
[13]. مطالب السوول، ص78.
[14]. تذکرة الخواص، ص 31.
[15]. نهایة الارب، ج20، ص 3.
[16]. الاصابه، ج 4، ص 464.
[17]. سبل الهدی، ج3، ص 364.
منبع : پرسمان دانشجویی
مطالب مرتبط مجموعه : از ولادت تا شهادت
آخرین مطالب سایت