تقدم و تأخر در حاجتها
حالا دو مطلب دیگر را میخواهم مطرح کنم. اول اینکه انسان که دعا میکند و از خدا طلب میکند، نسبت به اموری که طلب میکند، آیا «تقدم و تأخر» هم باید در نظر گرفته شود یا نه؟ این خودش بحثی است که اول از خدا چه بخواهم؛ با چند مقدمه این سؤال را جواب میدهم.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ :
شنبه 1396/10/30
انواع نیازهای انسان
اولاً اینکه انسان تقاضاهایی را که از غیر میکند، در ربط با مایحتاج و آن چیزهایی است که به آنها احتیاج دارد. یعنی آنچه که مورد نیازش هست را درخواست میکند. من تا نیازمند نباشم، تقاضا نمیکنم. دوم؛ نیازمندیهای انسان و مایحتاجش به طور کلی، بر دو قسم است؛ نیازهای «موقت» و نیازهای «دائم». اگر بخواهیم این را با واقعیت تطبیق کنیم، باید بگوییم نیازهای انسان تقسیم میشود به «مادی» و «معنوی». میتوانیم از آنها به نیازهای «جسمی» و «روحی» هم تعبیر کنیم.ما سه نشئه و سه عالم داریم؛ نشئه دنیا، نشئه برزخ، نشئه قیامت. نیازهای مادی نیازهای موقت است و فقط در این نشئه دنیا مورد نیاز است. مثلاً خانه، ماشین، پول و امثال اینها، همه اموری است که هر طور حساب کنیم، بعد از مرگ به درد نمیخورد. اگر بخواهی این چیزها را با خود به قبر -که همان نشئه برزخ است- ببری، اولاً نشدنی است و ثانیاً به هیچ دردی نمیخورد. پس مایحتاج تو در نشئه برزخ و قیامت این چیزها نیست.
نیازهای مادی، موقت است
لذا اینکه ما میگوییم مایحتاج انسان موقت و دائم است، منظور این است؛ نه اینکه کسی گمان کند احتیاج دنیایی و مادی مورد نظر است. نیاز موقت نسبت به امور مادی است و دائم نسبت به امور معنوی است که مربوط به روح است. احتیاجات و لوازم روح، در هر سه نشئه همراه روح خواهد بود.[1] این احتیاجات برای قالب دنیایی انسان – یعنی جسم او- است و مخصوص اینجا است.تقدم عقلایی «نیازهای معنوی» بر «نیازهای مادّی»
حالا با توجه به این دو مقدمه، از شما سؤال میکنم؛ انسان عاقل در موقع دعا و درخواست از خداوند، اول سراغ نیازهای موقت میرود یا دائم؟ نیروی خودش را کجا مصرف میکند؟ قطعاً سراغ احتیاجات دائم میرود، نه آن حوائج موقت. در دعا از نظر تقدم و تأخر، حوائج دائم بر خواستههای زود گذر و موقت مقدم هستند. بحث من درباره تقدم و تأخر در تقاضا است. یک انسان عاقل که به این نشئهها اعتقاد دارد –دنیا، قبر و قیامت- میداند که آن حاجتها و نیازها تقدم دارد. در این مطلب هیچ شکی نیست که امور دائمیِ معنوی و روحی، مقدم بر امور موقت دنیایی است. لذا این بحث مطرح است که انسان آنچه را که باید در دعاهایش خیلی به آن اهمیت دهد، مایحتاج و نیازهای دائمی او است که در تمام نشئات با او همراه است. آن نیازهای روحانی و معنویاش را باید برطرف کند.البته این اصلاً با این منافات ندارد که انسان نیازهای مادی و موقتش را هم تقاضا کند. یک وقت اشتباه نکنید! من بحثم راجع به «اهمیت» و «تقدم و تأخر» است. من بحث کلی کردهام که کسانی که میخواهند دعا کنند، دائماً مادیات را نخواهند. نه اینکه مادیات را نخواه! حوائج مادیات را هم از خدا بخواه! در روایت دارد که خدا به حضرت موسی (علیهالسلام) فرمود که نمک آشَت را هم از من بخواه! همه چیز را از او بخواه ولی این را بدان که آنچه اهمّ است و باید مقدم شود و نیاز تو به او بیشتر است، امور معنوی و دائمی است که باید در دعاهایت بیشتر مورد نظرت باشد. مایحتاجی را که در تمام نشئات به او احتیاج داری، چه دنیا، چه برزخ، چه قیامت، آن را پیش از هر حاجتی بخواه.
پی نوشت:
[1] چون روح وقتی که به برزخ منتقل میشود، یک قالب مثالی پیدا میکند و با آن قالب به آنجا میرود. مایحتاج آن هم همین طور سرجای خودش در آن نشئه وجود مییابد. نشئه قیامت هم همینطور است. روح وقتی که از نشئه برزخ به قیامت میرود، ممکن است که دوباره قالب عوض کند، اما خودش همان «خودش» است و تنها قالب را عوض کرده است.
مبحث دعا_ ماه مبارک رمضان 1389
منبع : سلسله مباحث اخلاقی آیت الله حاج آقا مجتبی تهرانی(ره)
بیشتر بخوانید :
تکرّر دعا برای دیگران
مطالب مرتبط مجموعه : حكايت
آخرین مطالب سایت