آیا امام حسین علیه السلام واقعا در کربلا آب نداشتند؟!/ مصاحبه

تبیان به مناسبت فرارسیدن ماه محرم، با جناب دکتر محمدحسین رجبی دوانی،کارشناس تاریخ اسلام،‌ مصاحبه ای اختصاصی در زمینه وقایع و جنایات عاشورا ترتیب داده است. که در روزهای محرم، هر روز یک سوال و پاسخ آن ارائه می گردد. در قسمت اول این مصاحبه، به سوال و شبهه ای که در خصوص تشنگی اهل بیت علیهم السلام در کربلا وارد می کنند، پاسخ داده شده است.

سوال تبیان: یک بحث و سوالی که در مورد واقعه کربلا مطرح است در مورد تشنگی و بسته شدن آب بر روی امام حسین علیه السلام است. گفته می شود: منطقه ای که در کنار آن رود بزرگ فرات بوده، بیابان بودن معنایی برایش ندارد. همچنین، چطور سپاه یزید توانست طول این رودخانه بزرگ را ببندد؟ از شب هفتم محرم که آب بر روی سپاه امام بسته شده است، آیا به طور کامل در تشنگی بودند یا خیر؟

امام علیه السلام با حر قرار گذاشته بود که نه به کوفه برود و نه به مکه بازگردد تا ببینند چه اتفاقی خواهد افتاد، به کربلا که نزدیک شدند پیکی از جانب عبیدالله بن زیاد برای حر رسید که به محض رسیدن این نامه، حسین را در یک منطقه به دور از آب و آبادانی متوقف کن و دیگر نگذار که جلوتر برود. و بر این عدم آب و آبادانی تاکید شده است. لذا امام حسین علیه السلام در کربلا فرود آمدند.

نکته دوم آنکه موقعیت جغرافیایی کربلا در آن زمان با حال حاضر و حتی چند قرن قبل قابل مقایسه نیست. زیرا طوفان های شن و حوادث طبیعی که اتفاق افتاده است و قضیه را به صورت کلی تغییر داده است و دلیل این حرف این است که قبر مطهر حضرت امام حسین علیه السلام و حضرت عباس علیه السلام بسیار پایین تر از این چیزی است که ما می بینیم. این نهر علقمه هم که ما امروزه می بینیم اشتباه فاحش پیش آمده است، این نهر در قرن هفتم توسط ابن علقمی وزیر شیعه مستعصم عباسی آخرین خلیفه بنی عباس کشیده شد برای آب رسانی به شهر کربلا. لذا این که می گویند که حضرت عباس در کنار نهر علقمه به شهادت رسیده است حرف بی ربطی است و این اشتباه از این ناشی شده است که یک دعای علقمه وجود دارد که بعد از زیارت عاشورا خوانده می شود شاید با این اسم اشتباه گرفته شده است و فکر کرده اند که این نهر مربوط به آن قضیه است. بله حضرت عباس در نزدیکی یکی از شعبه های فرات به شهادت رسیده است و ظاهرا آن آب از زیر زمین عبور می کند. اتفاقا ما نقلی داریم در یکی منابع دست اول، که به دستور امام حسین علیه السلام چاهی هم حفر کرده شد و به آب رسیدند اما از ظواهر نقل ها برمی آید که آب قابل شرب نبوده اما برای غسل و سایر استفاده ها مناسب بوده است اگرچه در همین نقل ها داریم که وقتی لشگر عمر سعد از این جریان مطلع شدند به این چاه هجوم آوردند و آن را پر کردند لذا اگر آب از این چاه بوده یا از قبل آبی برای غسل و طهارت داشته اند اما قابل شرب نبوده است زیرا ما در نقل ها داریم که امام حسین در منزلگاه شراب آب بسیار زیادی دستور داد که حمل کنند.

نکته دیگر آنکه بله هفتم محرم فرمان عبیدالله بن زیاد آمد که عمر بن سعد آب شریعه فرات را به روی امام ببندد همانطوری که پدر حسین علیه السلام آب را بر روی خلیفه مظلوم عثمان بست. شریعه اصطلاحا به بخشی از رودخانه گفته می شود که قابل دسترسی است و می شود سواره و یا پیاده به آب دسترسی پیدا کرد اما ممکن است که بعضی جای رودخانه در عمق باشد ولی قابل دسترسی نباشد. همین موضوع را در صفین هم داریم و در آن جنگ امیرالمومنین 90 هزار لشکر دارد ولی گفته شده است که معاویه آب را بر روی حضرت بست. من بررسی کردم و این بررسی نشان می دهد که همه بخش های فرات در زمان صفین قابل دسترسی نبوده و سنگلاخ بوده و فقط یک راه سنگ فرض اهالی صفین درست کرده بودند و این دلیل است که می توانستند آن مسیر را ببندد. کربلا هم در آن سال مشخص نیست که همه آن مسیر فرات قابل دسترسی بوده باشد و داریم که این 500 نفر شریعه را بر روی حضرت بستند و به اضافه آنکه تعداد یاران امام محدود است و تعداد دشمن 30 هزار نفر است لذا هر تحرکی که از آنها قابل رهگیری است و با لشگر امام علی در صفین فرق دارد پس حتی اگر برای یاران امام حسین هم راهی باشد، امکان رفتن برای آنها فراهم نیست مگر رفتن شبانه که یک بار اتفاق افتاده است که مسلم قبل از تاسوعاست و داریم که وقتی ذخیره آب شرب حضرت تمام می شود، حضرت بیست نفر را به فرماندهی حضرت عباس علیه السلام و علی اکبر می فرستد اما تنها راه همان شریعه ای است که 500 نفر، نگهبان دارد لذا عمر بن حجاج در تاریکی می پرسد شما که هستید، آنها می گویند ما یاران حسین هستیم و نمی گذارند که آب به امام حسین علیه السلام برسد و ممانعت بوجود می آید و درگیر می شوند و همین بیست نفر می توانند از آنجا آب بیاورند و آب به امام برسانند البته نقلی ضعیف هم این موضوع را انکار کرده است اما نقل معتبر اولی است. و همین یک مرتبه اتفاق افتاده است و اینکه چرا دوباره اقدام نکردند تاریخ چیزی را نقل نکرده است و شاید به خاطر اتفاق افتادن یک مرتبه ای آن، تعداد محافظان را بیشتر کرده باشند. آنچه که مسلم است روز عاشورا ایشان بدون آب شرب هستند و لذا همان یک روز هم بدون آب سخت است. بجز زنان و کودکان در خیمه، مردان همه مسلح اند، زره پوشیده اند، در تحرک اند اگر کسی یک تجربه داشته باشد این را متوجه می شود که چقدر نیاز به آب است ولو در حد چند قطره که این تشنگی را بتواند برطرف کند و این موضوع چیزی از عظمت آن بزرگواران کم نمی کند که بگوییم حتی حضرت در همان یک روز بدون آب بوده اند.