اشرافیگری ممنوع است

 یکی از مسایلی که حضرت امام ره به آن عنایت ویژه ای داشت مبارزه با اشرافیگری و ترویج تفکر مادی سرمایه داری بود و در صحبتهای خود همیشه نسبت به قشر مستضف یک عنایت و نگاه ویژه ای می نمود. به همین جهت در این مقاله به تبین این موضوع از نگاه حضرت امام ره خواهیم پرداخت.

در راه پیشرفت اشرافیگری ممنوع است

در راه پیشرفت، توقف ممنوع است؛ خودشگفتی ممنوع است؛ غفلت ممنوع است؛ اشرافیگری ممنوع است؛ لذت‌جوئی ممنوع است؛ به فکر جمع کردن زخارف دنیا افتادن، برای مسئولین ممنوع است. با این ممنوعیتهاست که میتوانیم به قله برسیم. ما داریم در دامنه حرکت میکنیم. ما هنوز به قله نرسیده‌ایم؛ با آن فاصله داریم. آن روزی که ملت ایران به قله برسد، دشمنی‌ها تمام خواهد شد. آن روزی که ملت ایران به قله برسد، معارضه‌های خباثت‌آلود به پایان خواهد رسید. ما تا آن روز فاصله داریم. حرکت را باید بی‌وقفه ادامه دهیم.و در این رابطه حضرت امام می فرمودند:

از امور مهمی که این‌جانب نگران آن هستم مسائل حوزه‏ های علمیه خصوصا حوزه‏ های بزرگ مثل حوزه مقدسه قم است. آقایان علمای اعلام و مدرسین محترم که خیر خواهان اسلام و کشورهای اسلامی هستند، توجه عمیق کنند که مبادا تشریفات و توجه به ساختمان‌ های متعدد برای مقاصد سیاسی و اجتماعی اسلام، آنان را از مسئله مهم اصلی حوزه‏ ها که اشتغال به علوم رایج اسلامی و خصوصا فقه و مبادی آن به طریق سنتی است، اغفال کند، و مبادا خدای نخواسته اشتغال به مبادی و مقدمات موجب شود که از غایت اصلی که ابقا و رشد تحقیقات علوم اسلامی، خصوصا فقه به طریقه سلف صالح و بزرگان مشایخ همچون «شیخ الطائفه» [1]و امثاله ـ رضوان اللَّه تعالی علیهم ـ و در متأخرین همچون «صاحب جواهر»[2] و شیخ بزرگوار «انصاری» [3] علیهم رضوان اللَّه تعالی ـ باز دارد. اسلام اگر خدای نخواسته هر چیز از دستش برود ولی فقهش به طریقه موروث از فقهای بزرگ بماند، به راه خود ادامه خواهد داد. ولی اگر همه چیز به دستش آید و خدای نخواسته فقهش به همان طریقه سلف صالح از دستش برود، راه حق را نتواند ادامه داد و به تباهی خواهد کشید، و با آنکه می‏ دانیم مراجع عظام و علمای اعلام و مدرسین عالی‌قدر ـ دامت برکات وجودهم ـ توجه به این امر دارند، لکن خوف آن است که اگر تشریفات و زرق و برق ‌های شبیه به قطب مادیت رواج پیدا کند، در نسل‌ های بعد اثر گذارد و خدای نخواسته آنچه از آن می‏ترسیم به سر حوزه‏ ها بیاید. لازم است آقایانی که در این امور دست دارند و متصدی این مسائل هستند توجه کنند که حد افراط را جلو گیری کنند، و هر چه می‏ کنند در خدمت حوزه‏ های علمی و در خدمت اسلام و علوم اسلامی باشد، و کار ها تعدیل شود و از افراط و تفریط احتراز گردد. [4]

در رابطه با ساده زیستی امام یكی از همراهان ایشان میگوید: در نجف اشرف ، حضرت امام (ره) شبها به اتاقی تشریف می بردند كه قسمتی از آن فرش مناسبی نداشت. روزی به ایشان گفتم: آقا! اجازه دهید یك فرش برای این جا تهیه كنیم. آن جا گلیم است و با این جا جور در نمی آید. حضرت امام فرمودند:«مگر این جا منزل صدراعظم است ؟» گفتم : از منزل صدراعظم هم بالاتر است. این جا منزل امام زمان (عج) است . امام امت (ره) فرمودند: «چه می گویی؟ در منزل امام زمان (عج) هم معلوم نیست چه فرشی افتاده است.

تقویت فرهنگ ساده زیستی

مقام معظم رهبری در رابطه با تقویت فرهنگ ساده زیستی بیان می کنند که : مسئولیت‌پذیری، تزریق مسئولیت‌پذیری و هدیه کردن او به ارواح مردم، به افکار مردم و روحیات مردم، این تقویت فرهنگ است. ایثارگری، وجدان کاری، انضباط، تعاون اجتماعی، سازگاری اجتماعی، پرهیز از اسراف، اصلاح الگوی مصرف، روحیه‌ی قناعت، استحکام در آنچه که تولید میکنیم؛ اینها فرهنگ است. اینها را باید در مردم تقویت کرد. درست‌کاری، زنده نگه داشتن اندیشه‌های امام و انقلاب، روحیه‌ی انسجام و اتحاد اسلامی - آن چیزی که قرآن هم ما را به او امر میکند، تفکرات ما هم به او امر میکند، انقلاب هم ما را به او حمل میکند و امر میکند - با برادران مسلمان، با هم‌میهنان، حالت اتحاد و انسجام داشتن، تعصب متقابل مثبت نسبت به یکدیگر داشتن، که در عرض گستره‌ی امت اسلامی هم همین جور است. اینها فرهنگ است. یکی از آنها هم البته فرهنگ عفاف و فرهنگ ساده‌زیستی است.[5]

قبح اشرافیگری باید حفظ شود

ضعفهای ما خطرهائی است که در سر راه ماست و در این مدت وجود داشته است و باید بعدها جلوی اینها را بگیریم. اولین ضعف ما گرایش به دنیاطلبی بود که گریبان بعضی از ماها را گرفت. بعضی از ما مسئولین دچار دنیاطلبی شدیم، دچار مادیگرائی شدیم؛ برای ما ثروت، تجمل، آرایش، تشریفات و اشرافیگری یواش یواش از قبح افتاد. وقتی ما اینجور شدیم، این سرریز میشود به مردم. میل به اشرافیگری، میل به تجمل، میل به جمع ثروت و استفاده‌ی از ثروت به شکل نامشروع و نامطلوب، به طور طبیعی در خیلی از انسانها هست. وقتی ما خودمان را رها کردیم، ول کردیم، دچار شدیم، این سرریز میشود به مردم؛ در مردم هم این مسئله پیدا میشود.[6]

وظیفه اول، بی‌اعتنایی به زخارف دنیا

اگر امروز خدای ناخواسته در همان رفتار شخصی خودمان چیزی مشاهده بشود که با آنچه مردم درباره‌ی ما گمان می‌برند، منافات داشته باشد، به ایمان مردم ضربه خواهد خورد و در نتیجه پایه خواهد لرزید. این، آن وظیفه‌ی اول است. لذا ما واقعاً موظفیم که بیش از همیشه، جهات الهی و شرعی و آن چیزهایی را که دستگاه روحانیت با آنها شناخته شده است؛ مثل آزادمنشی، بی‌اعتنایی به زخارف دنیا، بی‌اعتنایی به مال و منال و اقتدار مادّی، ارتباط و اتصال به خدا، ورع و پرهیز از محارم، و توجه به علم - که مردم روحانیت را به علم شناخته‌اند - رعایت کنیم. اینها آن وظایف نوع اول است، که وظایف شخصی ماست؛ بایستی به اینها بپردازیم و به آن اهمیت بدهیم.[7]

پی نوشت ها:

[1] شیخ طوسی، ابو جعفر، از عالمان بزرگ شیعه‏

[2] شیخ محمد حسن، صاحب جواهر الکلام؛ یکی از برجسته‌ترین آثار فقهی شیعه که در بردارنده یک دوره فقه استدلالی با مبانی اجتهادی شیعی در تمام ابواب فقه می‏باشد.

[3] شیخ اعظم، مرتضی انصاری، از اصولیین و فقهای نامدار شیعه.

[4] صحیفه امام، ج 17، ص 325ـ326.

[5] امام خامنه ای در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس خبرگان رهبری 1389/06/25

[6] امام خامنه ای در خطبه‌های نماز جمعه تهران 1390/11/14

[7] امام خامنه ای در جمع‌ علما و روحانیون‌ استان‌ لرستان‌ 1370/05/30

فرآوری: جواددلاوری

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

 منبع:

 ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان  

سایت قدیر

سایت شهید آوینی