کیسه‌ی صفرا و بیماری های آن
کیسه‌ی صفرا و بیماری های آن
کیسه‌ی صفرا روی سطح زیرین لوب چهارم کبد قرار دارد و عمل اصلی آن غلیظ کردن، ذخیره سازی و ترشح صفرای تولید شده توسط کبد است (کیسه صفرا در تصویر بالا با رنگ سبز مشخص شده است). ترکیب اصلی صفرا را کلسترول، بیلی روبین و نمک‌های صفراوی تشکیل می‌دهند.
بیلی روبین از آزاد شدن هموگلوبین در گلبول‌های سرخ منهدم شده به دست می‌آید. این ماده پس از انتقال به کبد، از طریق صفرا دفع می‌شود. نمک‌های صفراوی که به وسیله‌ی سلول‌های کبدی از کلسترول ساخته می‌شوند برای هضم و جذب چربی‌ها، ویتامین‌های محلول در چربی و بعضی از مواد معدنی ضروری می‌باشند. صفرا وارد مجاری صفراوی شده و در نهایت از طریق مجراها وارد کیسه‌ی صفرا می‌شود. در طی عمل هضم با رسیدن غذا به دوازدهه( قسمت فوقانی روده باریک) ، با تحریک کیسه صفرا، صفرا وارد دوازدهه می‌شود.
بیماریهای کیسه‌ی صفرا:
اختلالات سیستم صفراوی هر ساله میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند. بیماریهای شایع مجاری صفراوی عبارت‌اند از:
- سنگ کیسه‌ی صفرا،
- سنگ مجرای اصلی صفراوی،
- التهاب کیسه‌ی صفرا و سایر بیماری‌ها.
(تصویر پایین از قسمت پشت بدن، کیسه صفرا را نشان می دهد).
سنگ کیسه‌ی صفرا:
این بیماری سالانه میلیون‌ها نفر را مبتلا می‌کند در بیشتر موارد بدون علایم ظاهری است. ولی وقتی سنگ از کیسه‌ی صفرا خارج و وارد مجرای صفراوی شود، ایجاد انسداد، درد و قولنج می‌نماید. در صورت انسداد، التهاب کیسه صفرا به‌وجود می‌آید. هم‌چنین رنگ مدفوع روشن می‌شود و در صورت ادامه وضعیت، صفرا به عقب برگشته و موجب زردی و صدمه رسیدن به کبد می‌شود.
بیشتر سنگ‌ها از کلسترول، بیلی روبین و نمک‌های صفراوی تشکیل شده‌اند.
عوامل خطر ایجاد سنگ‌ها عبارت‌اند از:
مونث بودن، بارداری، سن بالا، توزیع چربی در ناحیه شکم، دیابت ، استفاده از داروها (داروهای کاهش دهنده‌ی چربی خون، ضدبارداری)، کاهش سریع وزن و غیره می‌باشد. باکتری‌ها هم می‌توانند در ایجاد سنگ نقش داشته باشند.
راه درمان سنگ کیسه‌ی صفرا، برداشتن کیسه‌ی صفرا به وسیله‌ی جراحی است. به ویژه اگر سنگ‌ها متعدد و بزرگ باشند. روش مخصوصی برای پیش‌گیری از سنگ کیسه‌ی صفرا، در افراد در معرض خطر وجود ندارد. عوامل تغذیه‌ای، چاقی و اجتناب از خوردن زیاد غذا، باید هر چه سریع‌تر برطرف شود. بعد از عمل جراحی و فقدان کیسه صفرا، صفرا مستقیماً از کبد به روده ترشح می‌شود که با گذشت زمان لوله‌های صفراوی گشاد می‌شوند تا بتوانند مشابه کیسه‌ی صفرای اصلی، صفرا را در خود حفظ کنند.
منبع:چکیده‌ای از بخش31 کراوس 2004
فاطمه ناطقی فرد- کارشناس ارشد علوم تغذیه
* مطالب مرتبط:
- رژیم غذایی در سنگ های کیسه صفرا(1)