بازخوانی متفاوت آیاتی که بارها خواندهایم (6)
آیههایی برای این روزهای من
بازخوانی متفاوت آیاتی که بارها خواندهایم (6)
ما دیر رسیدیم؛ وقتی آمدیم که هزار و چهارصد سال از آمدن پیامبر محبوب خدا میگذشت. وقتی رسیدیم که به امید پیدا کردن نشانهای از او، باید همه راههای نرفته را میرفتیم و کتابهای قدیمی را ورق میزدیم. وقتی آمدیم که از مهربانیهایش؛ وصفی مانده بود و از لبخندهایش خاطرهای؛ اما امید آمدن آخرین نشانه هدایت، ذخیره خدا، سرپایمان نگه داشت.
1. قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِیعًا ۖ فَإِمَّا یَأْتِیَنَّکُم مِّنِّی هُدًی فَمَن تَبِعَ هُدَایَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ
گفتیم: «همگی از آن، فرود آیید! هرگاه هدایتی از طرف من برای شما آمد، کسانی که از آن پیروی کنند، نه ترسی بر آنهاست، و نه غمگین شوند». / سوره مبارکه بقره آیه 38
نوبت اول :
این آیه اولین فرمانی است که در تشریع دین، برای آدم و ذریه او صادر شده، دین را در دو جمله خلاصه کرده، که تا روز قیامت چیزی بر آن دو جمله اضافه نمیشود و داستان بهشت و جریان آن طوری بوده، که ایجاب میکرده، خداوند این قضاء را در باره آدم و ذریهاش براند، و این دو جمله را در اولین فرمانش قرار بدهد، خوردن آدم از آن درخت ایجاب کرد، تا قضاء هبوط او، و استقرارش در زمین، و زندگیاش را در آن براند، همان زندگی شقاوت باری که آن روز وقتی او را از آن درخت نهی میکرد، از آن زندگی تحذیرش کرد، و زنهارش داد.
و توبهای که کرد باعث شد قضایی دیگر، و حکمی دوم، در باره او بکند، و او و ذریهاش را بدین وسیله احترام کند، و با هدایت آنان بسوی عبودیت خود، آب از جوی رفته او را بجوی باز گرداند.1
من اما خوب میدانم که این آیه را برای این روزهای من فرستاده ای که باید روبروی کلمههای آیه بنشینم و با دستهایم بشمارم صدها باری را که به این و آن از خوبی گفتم و سر سوزنی خوبی نکردم
نوبت دوم :
ما دیر رسیدیم
وقتی آمدیم که هزار و چهارصد سال از آمدن پیامبر محبوب خدا میگذشت
وقتی رسیدیم که به امید پیدا کردن نشانه ای از او، باید همه راههای نرفته را میرفتیم و کتابهای قدیمی را ورق میزدیم.
وقتی آمدیم که از مهربانیهایش؛ وصفی مانده بود و از لبخندهایش خاطره ای
اما امید آمدن آخرین نشانه هدایت، ذخیره خدا، سرپایمان نگه داشت.
حالا ما هنوز اینجاییم. در جایی به نام زمین و در قرنهایی که نامشان را گذاشتهاند «عصر غیبت»
به اندوه ِ حیرانی و سرگردانی، به ترس از غربت، تردیدهای آخرالزمانی هم اضافه شده است.
آخرین حجت خدا، کی از پس کمرکش کوههای نفس گیر پایین میآید؟
نوبت سوم:
یادم باشد از خدا، فقط او برای زمین مانده است... بقیه الله ...
××××××
2. اتامرون الناس بالبر و تنسون انفسکم وانتم تتلون الکتاب افلا تعقلون
آیا مردم را به نیکی (و ایمان به پیامبری که صفات او آشکارا در تورات آمده) دعوت میکنید، اما خودتان را فراموش مینمایید با اینکه شما کتاب (آسمانی) را میخوانید! آیا نمیاندیشید؟ / سوره مبارکه بقره آیه 44
نوبت اول:
در این آیه خطاب میشود که شما حتماً به حکم فطرت در یافتهاید که مردم را به نیکوکاری و احسان در عبادات و حسن معاشرت با مردم فرمان دهید. و شما از سوی خدا مکلفید که مطابق فطرت (که ناخودآگاه به آن توجّه کرده و دیگران را به آن امر میکنید) عمل نمایید. برای شما جایز نیست که مردمان را به اجرای آنها فرمان دهید و خویشتن آن امور را ترک کنید و با امتثال امر خدا، خودتان را اصلاح ننمایید. شما شایسته فرمان دادن نیستید، مگر اینکه نخست نفس خود را با برپایی نماز و دادن زکات و انجام رکوع با راکعان (به هر معنی که اطلاق شود)، اصلاح کنید، سپس، مردم را به اجرای آنها فرمان دهید. زیرا زشت است مردم را به این مسائل فرمان داده خود را فراموش نمایید. به طور کلّی، در پیشگاه عقل و عرف، این امر ناپسندیده است. 2
نوبت دوم:
کتابهای تفسیر و حدیث و تاریخ را زیر و رو میکنم. خبری از من نیست. تمامشان شأن نزول آیه را ماجرای یهودیان مدینه میدانند؛ من اما خوب میدانم که این آیه را برای این روزهای من فرستاده ای. که باید به جای یهودیان خودم را بنشانم و روبروی کلمه های آیه بنشینم و با دستهایم بشمارم صدها باری را که به این و آن از خوبی گفتم و سر سوزنی خوبی نکردم. که چشمهایم را به روی خودم بستم و چشم دوختم به کرده و ناکرده دیگران. که احسان، برایم حرف شیرینی بود برای گفتن و نه بیشتر. که ختم قرآنها کردم بیآنکه بدانم انگشت اشارهات را در سوره سورهات به سوی من گرفتهای و مخاطب آیههایت من هستم.
نوبت سوم :
یادم باشد تو آیههایت را برای من ِ سال دو هزار و دوازده میلادی فرستادهای.
نویسنده: زهرا نوری لطیف
شبکه تخصصی قرآن تبیان
1. ترجمه المیزان، تألیف علامه طباطبایی
2. ترجمه بیان السعاده فی مقامات العباده