گفتمان تفکر برانگيز

تحقيقات نشان مي دهند:

• گفتمان تفکر بر انگيز، دانش آموزان را ترغيب مي کند که به پردازش مطالب درسي بينديشند و به آن ها واکنش نشان دهند، رابطه ي ميان ايده ها يا اطلاعات کليدي و نيز کاربرد آن ها را بشناسند؛ نقادانه به آن فکر کنند؛ و آن را براي حل مسائل، تصميم گيري و ساير کاربردهاي ممکن به کار بگيرند.

• گفتمان تفکر بر انگيز، به نقل قول هاي سريع، که به سؤال هاي متفرقه پاسخ هاي کوتاه مي دهد، محدود نمي شود؛ بلکه ويژگي عمده ي آن پروراندن پايدار و متفکرانه ي ايده ها يا مطالب و موضوعات کليدي است.

• دانش آموزان، با مشارکت در چنين گفتماني، مفاهيم مرتبط با موضوع را در مي يابند و با هم مبادله مي کنند.

• در اين فرايند، ايده هاي خام، يا برداشت هاي نادرست کنار گذاشته مي شوند و آنچه پخته تر و معتبرتر است و در هدف هاي مطالب درسي نهفته مي باشد، گزيده مي شوند.

فضاي کلاس درس

در مرحله ي اول که مطلب جديد معرفي و پرورده مي شود، وقت بيشتري به تعامل بين معلم و دانش آموزان اختصاص مي يابد. معلم پرسش ها را طوري مي چيند که مطلب درسي به طور نظام داري پرورانده مي شود و به دانش آموزان کمک کند تا آن را با معلومات پيشين خود مرتبط سازند و آماده ي شرکت در گفتمان مورد نظر گردند. در اين مرحله مشکل و سطح شناختي، پرسش ها بايد با هدف هاي آموزشي تناسب داشته باشد. شايد برخي پرسش هاي چند گزينه اي يا حافظه اي براي ارزشيابي معلومات پيشين، يا مرور آموخته هاي قبلي، مناسب باشند.

دستيابي به مهم ترين هدف هاي ياددهي، استفاده از پرسش هاي تشريحي را طلب مي کند تا دانش آموزان را تحريک کند آنچه را مي آموزند تحليل کنند، ترکيب کنند، به کار ببرند و مورد ارزشيابي قرار دهند.

در برخي از پرسش ها، بايد پاسخ دقيق از بين مجموعه اي از پاسخ ها – که احتمالاً صحيح هم هستند – انتخاب شود. در برخي ديگر، گفتمان بايد تا آن جا ادامه يابد تا پاسخ دقيق شناخته شود.

از آن جا که هدف از گفتمان، درگير کردن دانش آموزان در پردازش شناخت و ساخت دانش است، پرسش ها بايد خطاب به کل کلاس مطرح شوند تا همه ي آن ها را ترغيب کند به دقت گوش کنند و متفکرانه پاسخ دهند؛ نه اين که دانش آموزان براي پاسخ، انتخاب يا داوطلب شوند.

پس از طرح هر پرسش، معلم بايد مکث کند، به دانش آموزان فرصت دهد که به پردازش پرسش بپردازند و دست کم شروع به تدوين پاسخ نمايند. به ويژه، وقتي پرسش پيچيده تر است، يا لازم است دانش آموزان در سطح بالاتري به تفکر بپردازند.

ويژگي گفتمان تفکر برانگيز، بررسي پايدار چند موضوع محدود، اما مرتبط به هم است.

در اين ويژگي، دانش آموزان فراخوانده مي شوند تا توضيحات را بپرورانند، پيش بيني کنند، درباره ي رويکردهاي متفاوت مسائل بحث کنند، يا معاني و کاربردهاي ديگر موضوع را مورد توجه قرار دهند.

معلم به دانش آموزان تأکيد مي کند تفکرات خود را روشن بيان کنند و براي آن ها دليل بياورند، نه اين که بدون تأمل هر ادعايي را بپذيرند.

معلم، دانش آموزان را ترغيب مي کند که علاوه بر دريافت بازخوردهاي متفاوت، پاسخ هاي خود را توضيح دهند، يا در مورد پاسخ هاي دوستان خودنظر دهند.

بسيار اتفاق مي افتد گفتماني که در اين قالب شروع شده است، به نوعي تبادل نظر و گردش آرا تبديل مي گردد، به طوري که هم معلم و هم دانش آموزان، به جد، درگير موضوع مي شوند.