عوامل انتشار گناه در جامعه

رسول خدا (صلي الله عليه وآله) فرمود: وقتي که آدم گنهکار، مدح و تمجيد شود عرش خدا به لرزه درمي آيد و پروردگار خشم مي کند. (سفينه البحار ،ج2 ،ص528). هر چه گنهکار مدح شود و مقامش بالا برده شود طاغوت در آن جامعه بزرگ شده و توحيد تضعيف مي شود و چون اين حرکت برخلاف نظم دقيق مديريتِ کل هستي است عرش خدا لرزيده و اين با روح توحيد و خداپرستي منافات دارد. در اين صورت توجه خداوند و الطاف او در اين گونه جوامع کمرنگ خواهد شد!! اين يعني بدبختي و هلاکت آن جامعه.

امروزه در جامعه ديده مي شود که توجه نکردن به يک سري از مسائل موجب شده که گناه و فساد در جامعه رواج يافته و به عبارتي قبح آن شکسته شود .

در اين مقاله بر آنيم که به بعضي از اين عواملي که موجب شکسته شدن قبح گناه مي شود اشاره نماييم .

تشويق کردن گنهکار

حضرت علي(عليه السلام) در فرازي از عهدنامه خود به مالک اشتر مي فرمايد: هرگز نبايد شخص نيکوکار و بدکار در نزد تو مساوي باشند زيرا برخورد مساوي با آنها موجب مي شود که نيکوکار در نيکي کردن خود بي ميل شود و بدکار تشويق شود بنابراين با هر کدام مطابق عملکردشان برخورد کن (نهج البلاغه ،نامه 53). و باز فرمود: ستايش و تعريف کردن بيشتر از شايستگي، تملق و چاپلوسي است و کمتر از شايستگي تعريف کردن، حسادت و ضعف است (نهج البلاغه ، حکمت ،347).

رسول خدا (صلي الله عليه وآله) فرمود: وقتي که آدم گنهکار، مدح و تمجيد شود عرش خدا به لرزه درمي آيد و پروردگار خشم مي کند.(سفينه البحار ،ج2 ،ص528) هر چه گنهکار مدح شود و مقامش بالا برده شود طاغوت در آن جامعه بزرگ شده و توحيد تضعيف مي شود و چون اين حرکت برخلاف نظم دقيق مديريتِ کل هستي است عرش خدا لرزيده و اين با روح توحيد و خداپرستي منافات دارد. در اين صورت توجه خداوند و الطاف او در اين گونه جوامع کمرنگ خواهد شد!! اين يعني بدبختي و هلاکت آن جامعه.

در اهميت برخورد با گنهکار امام صادق (عليه السلام) مي فرمايد: خداوند دو فرشته را به سوي مردم شهري فرستاد تا آن شهر را بر سر مردمش زير و رو کنند وقتي آن دو فرشته به آن شهر رسيدند مردي مؤمن را ديدند که در حال دعا و تضرّع و راز و نياز است يکي از آن دو فرشته به سوي خدا بازگشت و عرض کرد خدايا من به سوي آن شهر رفتم ديدم بنده ات تو را مي خواند خداوند فرمود: آنچه را به تو فرمان داده ام اجرا کن زيرا آن مرد هرگز به خاطر من چهره اش را در برابر گنهکار عبوس و گرفته و خشمگين نکرد. (وسائل الشيعه ، ج11، ص 413)

در اين باب خداوند در آيه 63 سوره مائده مي فرمايد: «چرا دانشمندان مسيحي و يهودي آنها را از سخنان زشت و خوردن مال حرام منع نمي کنند؟ چه زشت است عملي که انجام مي دهند». اين آيه مي رساند که سکوت عالم ديني در مقابل گناهاني که در جامعه انجام مي شود و همينطور کج راهه ها و سخنان بي منطق از ديدگاه خداوند، گناه به شمار مي آيد .

بنابراين علماء مسئولند مردم را از لحاظ فکري و عملي هدايت کرده و مراقب آنها باشند در غير اينصورت امر به معروف و نهي از منکر نکرده اند و بگونه اي شريک جرم گناهکاران خواهند بود و در بلاياي عمومي گرفتار خواهند شد!!

حضرت علي (عليه السلام) فرمود: اقوام گذشته به اين دليل هلاک و نابود شدند که مرتکب گناهان مي شدند و دانشمندانشان سکوت مي کردند و نهي از منکر نمي کردند؛ در اين هنگام بلايا و کيفرهاي الهي بر آنها فرود مي آمد پس شما اي مردم امر به معروف و نهي از منکر کنيد تا به سرنوشت آنها دچار نشويد.

نقش مسئولان  

خداوند در آيه 16 سوره اسراء مي فرمايد: «و هنگامي که بخواهيم شهر و دياري را هلاک کنيم اول دستورات خود را براي مترفين آنها (بزرگان و ثروتمندانشان) بيان مي داريم پس وقتي مخالفت کردند و استحقاق مجازات يافتند آنها را شديداً درهم مي کوبيم».

اين آيه نشان مي دهد که سرمنشاء اکثر مفاسد اجتماعي، بزرگان مغرور و از خدا بي خبر آن جامعه هستند که چون تسليم اوامرخدا نشوند و مردم هم از آنها پيروي کنند همه آنها مستحق عذاب مي شوند. بنابراين طبق اين آيه انتخاب مسئولان ديني و خداترس مايه هدايت و سعادت دنيا و آخرت خواهد بود و بالعکس، انتخاب مسئول غيرديني و بي پروا و از خدا بي خبر مايه هلاکت تمام جامعه خواهد بود.

حضرت علي (عليه السلام) در اين باره مي فرمايد: مردم به زمامدارانشان شبيه ترند تا به پدرانشان (بحارالانوار ،ج17، ص129). و خداوند کريم در آيه 100 سوره نحل مي فرمايد: « تسلط شيطان فقط بر کساني خواهد بود که او را به سرپرستي خود انتخاب کرده اند ». بنابراين انتخاب شيطان و شيطان صفت ها مايه گمراهي و هلاکت خواهد بود.

دوست و همنشين بد

دوست بد، زمينه بسيار مهمي براي گناه است؛ تجربه و علم ثابت کرده است که انسان از ناحيه دوست و همنشين به سرعت تحت تأثير قرار مي گيرد بنحوي که دوست و معاشر بد، شخصيت انسان را به نابودي و ويراني مي کشاند. انسانهاي بد، پسر پيامبر خدا حضرت نوح (عليه السلام) را گمراه کردند ولي سگ اصحاب کهف، خوي نيک آدمي پيدا کرد. شاعر مي فرمايد:

تا تواني مي گريز از يار بد          يار بد بدتر بود از مار بد

مار بد، تنها ترا بر جان زند       يار بد بر جان و بر ايمان زند

بنابراين يکي از راههايي که شيطان انسان را گمراه مي کند انتخاب دوست بد است بنحوي که از اين طريق گاهي انسان مؤمن  مرتد مي شود.

خداوند در آيه 27 تا 29 سوره فرقان هشدار مي دهد که مراقب باشيد تا شيطان از اين رهگذر شما را به فساد و انحراف نکشاند. در اين زمينه خداوند مي فرمايد: " به خاطر بياور، روزي را که ظالم دست خود را از شدت حسرت به دندان مي گزد و مي گويد اي کاش با رسول خدا راهي برگزيده بودم . اي واي برمن ! کاش فلاني را دوست خود انتخاب نکرده بودم او مرا از ياد خدا گمراه ساخت بعد از آنکه هدايت شده بودم و شيطان هميشه انسان را از راه راست گمراه مي کند ."

خداوند در آيه 140 سوره نساء مي فرمايد: «با استهزاءکنندگان آيات خدا همنشين نشويد تا به سخن ديگري بپردازند ، زيرا در اين صورت شما هم مثل آنها خواهيد بود».

طبق آيات 42 تا 45 سوره مدّثر وقتي بهشتيان از جهنميان مي پرسند چه چيز شما را جهنمي کرد مي گويند : ما پيوسته با اهل باطل دوست و همصدا بوديم.

آري!انسان مؤمن و زيرک بايد در انتخاب دوست و همسر و مسئول و همکار و شريک و ... کمال دقت و توجه را به خرج دهد تا دين و ايمانش بر باد فنا نرود.

منابع:

سايت اهل بهشت

سايت حوزه

سايت انديشه مطهر