گردشگری رفیق خوب اقتصاد

با شنیدن عباراتی مثل تخت جمشید شما به یاد چه چیزی می افتید؟ برای آنها که دستی در اقتصاد دارند این جاذبه های گردشگری معرف زیرشاخه مهمی از اقتصاد است تحت عنوان اقتصاد گردشگری. هر کشوری که چنین جاذبه  هایی را دارا باشد با هر ترفندی گردشگرانی را از کشورهای دیگر به داخل مرزهایش می کشاند.

گردشگری به‌عنوان مهمترین صنعت اشتغالزا در دنیا و دومین صنعت پس از نفت از نظر گردش مالی نیازمند توسعه زیرساخت‌ها است. آنچه مسلم است، امروزه صنعت گردشگری یا توریسم، به یک صنعت پررونق برای کشورهایی که دارای جاذبه‌های سیاحتی هستند، تبدیل شده است و به گواه آمار سازمان جهانی جهانگردی سالانه بیش از 600 میلیون نفر از نقاط دیدنی کشورهای مختلف بازدید میکنند.

در حال حاضر صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین سازمان یا نهادی است که نیروی انسانی به کار می‌گیرد و در بسیاری از کشورها به عنوان بزرگترین کارفرما مطرح است به‌طور مثال در کشوری مثل اسپانیا ارزش صنعت توریسم و اشتغال ناشی از آن همان ارزشی را دارد که نفت برای عربستان.

به همین دلیل مردم و مسئولان این کشور با سرعت تمام پیش می‌روند تا بتوانند از این صنعت بهره کافی را ببرند. امری که در کشورهای شرق آسیا مانند چین، مالزی، سنگاپور تایلند و... نیز در حال گسترش است.

این موضوع نقش مهمی را در ارزیابی‌های اقتصادی و برنامه‌ریزی‌های مربوط به آن ایفا نموده و پیوسته یکی از فاکتورهای مهم در سنجش توسعه یافتگی یا عدم توسعه یافتگی یک کشور محسوب می‌گردد.

گونه‌های گردشگری:

گردشگری گونه‌های گوناگونی نیز دارد

گردشگری تفریحی: رایج ترین نوع جهانگردی

گردشگری درمانی: برای بهره‌گیری از آبهای گرم معدنی یا برای بهره‌گیری از امکانات تشخیصی و درمانی کشورهای دارای این ظرفیت

گردشگری مذهبی: زیارت و حج و سفرهای دینی بودائیان و هندویان و غیره

گردشگری بازاری: سفر گردشی به منظور جانبی خرید و فروش کالا

گردشگری همایشی: برای شرکت در همایش‌ها و بازدید از مناطق

گردشگری الکترونیک: همان e-Tourism که در بر گیرنده اطلاعات و انجام بخش اعظم سفر به صورت مجازی میباشد

بومگردی (اکوتوریسم): گردش در طبیعت

گردشگری ورزشی: به منظور انجام ورزشی خاص یا مسابقات بین المللی

اما متاسفانه این صنعت مهم در ایران مغفول مانده است. ایران به دلیل دارا بودن شرایط جغرافیایی خاص و پیشینة تاریخی چند هزار ساله که آن را بنا به آمار سازمان جهای جهانگردی در ردیف 10کشور اول دنیا به لحاظ جاذبه‌های تاریخی، قرار داده است، می‌تواند در بُعد صنعت گردشگری به پیشرفت‌های چشمگیری نایل شود، لکن کشورمان با این وجود، علی رغم قرارگرفتن در ردیف 10 کشور اول دنیا به لحاظ جاذبه‌های گردشگری، رتبه 91 را در خصوص جذب جهانگرد و رتبه 96 را در خصوص درآمد حاصل از جهانگردی دارا می‌باشد ؛ بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده در جهان ، آمار گردشگران جهانی سالانه 800 میلیون نفر است که سهم ایران از این تعداد گردشگر تنها دو هزارم درصد است.

این در حالی است که وقتی جهانگردان به کشوری وارد میشوند الزاماً باید هزینه‌هایی را در آن کشور بپردازند مثل هزینه غذا و هزینه محل اقامت و هتل و مهمانخانه، هزینه تفریحات، هزینه حمل و نقل، هزینه گشتها، تورها، و همچنین پولی که بابت خرید سوغاتی و کالای بومی کشور میزبان میپردازند و هزینه ورود به موزه یا مکان دیدنی این هزینه‌ها از طریق ارزی که وارد کشور میزبان میکنند باعث رونق اقتصادی کشور میزبان میشوند و به همین خاطر به جهانگردان، صادرات نامرئی هم میگویند.

 جوان بودن جمعیت ایران از جملۀ عواملی است که رواج گردشگری را باعث می شود. بنابراین تقاضا برای آن تقاضای مقطعی نیست. با توسعه فعالیتهای جهانگردی زمینه برای ایجاد اشتغال فراهم میشود و این امر برای کشورهایی که با جمعیت جوان و متقاضی روبه رو هستند بسیار مفید است. لازم به ذکر است که از هر ده نفر گردشگر که وارد کشور میزبان میشوند، یک فرصت شغلی ایجاد میگردد.

یک راه حل بهبود اوضاع شاید وارد شدن بخش خصوصی در بخش گردشگری باشد چرا که دخالت دولت می تواند مشکلاتی را ایجاد کند:

اولین مسئله عدم سرمایه گذاری بخش خصوصی در هتل سازی است. دولت مالیاتهای سنگینی به هنگام ساخت و ساز می گیرد. شخصاً چندین هتل نیمه ساخته را به خاطر دارم که گفته می شد به دلیل تقاضای مالیات بالا برای ساخت، نیمه کاره رها شده بود. اگر دولت این مالیاتها را کاهش دهد می تواند کمک بزرگی به گسترش این بخش بکند.

مسئلۀ مهمتر که هم انگیزۀ ساخت هتل را کم می کند و هم استفاده از هتلهای موجود را با مشکل مواجه می کند، دخالت دولت در تعیین قیمت برای هتلها است. تا جائیکه من اطلاع دارم، قیمت هتلها توسط دولت دیکته می شود. این قیمت بر مبنای درجۀ هتل تعیین می شود و در تمام طول سال ثابت است (اگر اشتباه می کنم تصحیح کنید.) در حالیکه تقاضای هتل در زمانهای مختلف بسیار متفاوت است. هتل داری در واقع به معنای استفادۀ حداکثر از این نوسانات است. هتل داران با پیشنهاد قیمتهای متفاوت به گروههای درآمدی مختلف و نیز در زمانهای مختلف از سال و حتی هفته می توانند گسترۀ بزرگی از مشتریان را پوشش دهند. آزادی قیمت گذاری همچنین امکان رقابت قیمتی برای کسب مشتری را فراهم می کند که باعث کاهش قیمت و افزایش کیفیت خدمات می شود.

از دیرباز مهمان نوازی ویژگی شناخته شده مردم کشور ماست و هر گردشگری که به ایران وارد می شود با یک ختطره خوب از استقبال و همراهی دوستانه مردمی به کشور خود باز میپردد. جز این نیست که در کنار جاذبه های گردشگری فراوان در کنار این سرمایه اجتماعی عظیم فرصت بی نظیری ر برای توسعه گردشگری ایجاد می کند. امید است که به زودی شاهد شکوفایی این صنعت باشیم

ریحانه حمیدی فر

بخش اقتصاد

همشهری

خبرگزاری موج

مجله اقتصادی