میگرن؛ علائم و درمان

میگرن سردرد عروقی است كه در اثر انقباض شدید رگ های خونی مغز عارض می شود. 

میگرن  با دو نوع میگرن معمولی و كلاسیك شناخته می شود. میگرن معمولاً به آرامی رخ می دهد و با دردهای تپنده ممكن است مدت 2 تا 72 ساعت به طول بیانجامد. درد بسیار شدید و اغلب در شقیقه یا پشت یك گوش متمركز است كه متناوباً از پشت سر شروع و به یك قسمت كامل سر پخش شود. میگرن معمولی با تهوع، استفراغ، تاری یا اختلال در دید، سوزش و بی حسی در دست ها و پاها همراه بوده و ممكن است تا 18 ساعت ادامه یابد.

میگرن كلاسیك شبیه میگرن معمولی است با علائم شدیدتر كه می تواند شامل اختلال در گفتار، ضعف و ناراحتی در بینایی مانند ستارگان درخشان یا جرقه زدن در چشم احساس شود و یا اشكال هندسی كه از جلو چشم می گذرند.

شایع ترین علائم در میگرن كلاسیك، اختلال در دید است و ممكن است از چند ثانیه تا چند ساعت ادامه یابد و سپس ناپدید شود. میگرن ممكن است برای هر فرد یك بار در هفته و یك یا دو بار در سال اتفاق بیفتد و اغلب به صورت مورثی به افراد دیگر انتقال می یابد.

مهمترین عامل بروز میگرن در زنان ممكن است تغییر یا نوسان در میزان هورمون استروژن باشد كه عموماً در سیكل عادات ماهانه، وقتی مقدار آن پایین می آید سردرد شروع می شود. میگرن معمولاً بین سنین 20 تا 30 سال اتفاق می افتد كه به مرور زمان و با بالا رفتن سن بهبود می یابد.

كودكان نیز دچار میگرن می شوند با این تفاوت كه در آنها درد كانون مشخصی ندارد و پخش می شود. میگرن در كودكان ممكن است به صورت سردرد ظاهر نشود و با علائمی چون قولنج یا گاز معده، دردهای شكمی دوره ای، استفراغ و گیجی همراه باشد.

عوامل متعددی در بروز میگرن در افراد مستعد دخیل هستند از جمله: 

آلرژی  ها، یبوست، استرس ، اختلال كاركرد كبد، بی خوابی مفرط و خواب زیاد، تغییرات احساسی، تغییرات هورمونی، نور شدید، نورهای برق آسا، بی حركتی بدن، تغییر فشار هوا، مشكلات دهان و دندان و لثه.

كم شدن قندخون در میگرن نقش بسزایی دارد. تحقیقات نشان داده است كه میزان قندخون در طول حملات میگرنی در سطح پایین قرارداد كه باعث شدت درد می شود. استعمال دخانیات به سبب داشتن نیكوتین و مونو اكسیدكربن موجود در دود سیگار در ایجاد سردرد مؤثر است.

غذاهای گوناگونی نیز ممكن است به افزایش درد منجر شوند مانند: شكلات، مركبات، نوشابه های الكلی، غذاهای مانده و نمك اندود شده، ترشی ها و مواد مخمر.

گیاهانی كه خواص دارویی دارند می توانند برای مبارزه با این درد مفید باشند. از جمله:

1- عصاره شیرین بیان  كه موجب بالا رفتن انرژی شده و با كمك به از بین رفتن علائم آلرژی، باعث كاهش درد می شود.

هشدار: روزانه و به طور مرتب بیش از 7 روز مصرف نشود. افراد دارای فشارخون  مطلقاً مصرف نكنند.

2- گل گاو زبان  باعث تخفیف درد می شود.

3- مواد مفید دیگر در معالجه میگرن از قبیل بابونه ، نعناكوهی، اكلیل كوهی ، سنبل الطیب ، پوست درخت بید، افسنطین  (در زمان حاملگی و به مدت زیاد مصرف نشود) هستند.

توصیه ها

1- رژیم غذایی را انتخاب كنید كه كم حجم و از نظر كربوهیدرات ها  ساده و با پروتئین  بالا باشد.

2- مغز بادام، شیره بادام، آب تره، شاهی، جعفری، رازیانه، سیر، گیلاس، آناناس تازه را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

3- غذاهای حاوی آمینواسیدتیرامین را كه شامل گوشت های مانده (كهنه ـ نمك اندود شده) انبه، موز، كلم، كنسرو ماهی، مواد لبنی، بادمجان، گوجه فرنگی، سیب زمینی، تمشك، آلو قرمز، مخمرها هستند و همین طور نوشابه های الكلی، شكلات، آسپرین و غذاهای چاشنی دار (ادویه جات) را از رژیم غذایی حذف كنید.

4- از خوردن نمك، غلات، گوشت زیاد، نان، حبوبات، غذاهای چرب و سرخ شده بپرهیزید.

5- غذا را به مقدار كم و با كیفیت بالا مصرف كنید. بین وعده های غذا اگر ضرورت دارد غذای مختصر مغذی برای كمك به تثبیت قندخون استفاده نمایید و هیچ وعده غذایی را حذف نكنید.

6- با دندان پزشك خود برای معالجه هرگونه مشكل دهان و دندان ، لثه، عفونت یا هر مسئله دیگر مشورت كنید.

7- نوشیدن قهوه را برای معالجه میگرن امتحان كنید. هنگام بروز هر علامت برای شروع حمله میگرنی 1 یا 2 فنجان قهوه غلیظ نوشیده، سپس به یك اتاق تاریك بروید و در سكوت مطلق استراحت كنید. برای این كه این نوع معالجه مؤثر واقع شود هیچگاه موادی كه حاوی كافئین است مصرف نكنید.اگر دارویی برای این كار مصرف می كنید حتماً با تجویز دكتر باشد.

8- از كشیدن سیگار و نشستن در محیط آلوده به دود سیگار جداً خودداری كنید.

ملاحظات

1- استفاده مكرر از مسكن های موجود ممكن است احتمال حملات میگرن را افزایش دهد.

2- طبق مطالعات گزارش شده وقتی غذاهای آلرژی زا از برنامه غذایی مبتلایان به میگرن حذف شد، 93 درصد آنها تسكین یافتند.

3- دردهای میگرنی در زنان ممكن است به علت تغییرات هورمونی در طول سیكل عادت ماهانه باشد و بعد از اتمام دوره معمولاً به تدریج كاهش می یابد.

4ـ سرد شدن دست ها و كم شدن درجه حرارت قبل از حمله میگرنی علامت هشدار انقباض رگ های خونی و شروع درد است.

بالا بردن درجه حرارت دست ها می تواند از سردرد جلوگیری كرده و حمله را متوقف سازد. یك حمام آب داغ هم می تواند مفید باشد.

5ـ موسیقی می تواند كمك مؤثری در كاهش درد میگرنی باشد.

6ـ بسیاری از مبتلایان به میگرن به این نتیجه رسیدند كه به طور مرتب و دائمی از مسكن های موجود استفاده كنند. ابتدا درد به دارو جواب می دهد ولی پس از مدتی دوباره برمی گردد و شخص را وادار به مصرف بیشتر دارو می كند.

هرچه مقدار دارو بیشتر می شود درد شدیدتر می گردد. اگر فكر می كنید سردرد شما نیاز به دارو دارد حتماً با تجویز این كار را انجام دهید.

7- طبق یك مطالعه در یكی از دانشگاه های انگلیس بر روی افرادی كه از گل گاوزبان استفاده كردند مشخص شد كه آنها به طور متوسط 24درصد كمتر از افرادی كه از این گیاه استفاده نكردند دچار حملات میگرنی شدند و استفراغ آنها نیز- بدون هیچ گونه عوارض جانبی- كاهش پیدا كرد.

8ـ دارویی كه به طور معمول توسط پزشكان تجویز می شود آرگوتامین است كه می تواند اعتیادآور باشد و نباید بیشتر از 2 روز در هفته مصرف شود. داروی دیگر سوماتریپ تان (IMITREN) كه برای حمله های میگرنی شدید استفاده می شود كه باعث بالا بردن سروتونین در مغز می شود. طبق مطالعات كلینیكی 82 درصد افرادی كه از این دارو استفاده می كنند در طول 2 ساعت وضعیت بهتری پیدا می كنند. این دارو به صورت تزریقی مصرف شده و دارای عوارض جانبی گیجی، خواب آلودگی، بی قراری و نگرانی است كه برای همه افراد مناسب نیست زیرا باعث انقباض شریانی می شود. افرادی كه ناراحتی های قلبی دارند باید از مصرف این دارو خودداری كنند و همین طور ممكن است باعث بالا رفتن فشارخون شود و برای افرادی كه از فشارخون رنج می برند تجویز نمی شود.

9ـ از داروهای دیگری كه گاهی تجویز می شود آمی تریپ تیلین، دیازپام، و پروپرانولول است كه بیشتر برای پیشگیری استفاده می شود تا درمان.

روزنامه ایران

مطالب مرتبط

تازه ترین توصیه های پزشكان در مورد میگرن 

سینوزیت را جدی بگیرید 

سینوزیت چگونه بیماری ای است؟