امدادهای غیبی در قرآن

مفهوم شناسی امداد غیبی

" غیب " ؛ یعنی نهان و پشت پرده؛ چیزهایی که از حواس ظاهری ما پنهان است و در پس امور محسوس قرار دارد. در قرآن کریم این واژه گاه تنها به کار رفته است : " الذّین یُؤمِنونَ بِالغَیب ؛ آنان که به غیب ایمان دارند ."1

یا می فرماید : " کلیدهای غیب نزد خداست و جز او کسی از آ نها آگاه نیست ." 2

و خیام گفته است :

اسرار ازل را نه تو دانی و نه من وین خط معمّا نه تو خوانی و نه من

هست از پس پرده گفتگوی من و تو چون پرده برافتد نه تو ، مانی و نه من

امداد

" مدّ وامداد " یعنی به یک چیز از نوع خودش اضافه کنیم تا بدین وسیله وجودش امتداد یابد ، که اگر این اضافه کردن صورت نگیرد ، وجودش قطع میشود . مانند چشمه ی آبی که از منبع زیرزمینی مدد گرفته و هر لحظه بر آن اضافه گردد و در نتیجه جریانش امتداد می یابد . 3

ما بحثی به نام امداد های غیبی داریم :به این معنا که پشت پرده نیز خبر هایی است . یعنی اینطور نیست كه همه عزّتها برای ابزار ظاهری باشد كه اگر او همسرم بود ، اگر خانه ام این بود ، اگر شغل پدرم این بود ، اگر مدرسه ام این بود ، عزیز می شوم . یك زمانی همه اینها هست ولی عزیز نمی شویم ، و یك زمانی هم هیچكدام نیست ولی عزیز هستیم .

تلاش و کوشش همراه با توکل به خداوند

تمام تلاشهای ما 50 درصد است ، پنجاه درصد برای این است كه ما دقّت های لازم را برای زندگی و کارهایمان داشته باشیم .

اینطور نیست كه همه عزّتها برای ابزار ظاهری باشد كه اگر او همسرم بود ، اگر خانه ام این بود ، اگر شغل پدرم این بود ، اگر مدرسه ام این بود ، عزیز می شوم . یك زمانی همه اینها هست ولی عزیز نمی شویم ، و یك زمانی هم هیچكدام نیست ولی عزیز هستیم .

درس را خوب می خوانیم و حفظ می

كنیم ، تیزهوش ، بهترین استاد ، از كامپیوتر از اینترنت از دوستان از همه امكانات استفاده می كنیم ولی یك وقت می بینیم كه سر امتحان همه چیزها از یادمان می رود . مثل ما مثل كسانی است كه می روند تعلیم رانندگی . آنهایی كه تعلیم رانندگی می روند كنار راننده می نشینند ، گازو ترمز دارد . او گاز می دهد ولی ماشین نمی رود چون كه نفر كناری نگه داشته است و گاهی هم او گاز نداده ماشین تند می رود بعد می بیند كه نفر كناری گاز می دهد . یعنی اینكه خلاصه ماشین ما دو تا گاز دارد و دو تا هم ترمز دارد. یكسری اش دست ما می باشد و یكسری اش نیز دست دیگر می باشد.

انواع امدادها

الهام

گاهی امدادهای غیبی به انسان الهام می شود . یك چیزی به انسان الهام می شودکه هیچ پیش فرضی هم برای او نیست .

مثلاً به فرعون گفتند كه امسال یك زنی یك پسری به دنیا می آورد و پسرش كاخ تو را زیر و رو خواهد كرد ، واو هم گفت كه هر زنی كه پسر به دنیا آورد ، بچّه اش را بكشید . مادر موسی پسر به دنیا آورد و گیج شد كه حالا مأموران فرعون گزارش می دهند و پسر مرا می كشند . قرآن می گوید: « وَأَوْحَیْنَا إِلَى أُمِّ مُوسَى » یعنی به مادر موسی الهام كردیم : « أَنْ أَرْضِعِیهِ » شیرش را بده و در جعبه بگذار و

« فَإِذَا خِفْتِ عَلَیْهِ فَأَلْقِیهِ فِی الْیَمِّ وَلَا تَخَافِی وَلَا تَحْزَنِی » بیاندازش در دریا . و بعد هم می گوید: « إِنَّا رَادُّوهُ إِلَیْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنْ الْمُرْسَلِینَ »4 من این را برمی گردانم . اینكه آدم بچّه شیرخواره را در دریا بیاندازد ، با روانشناسی ، جامعه شناسی و نمی دانم با هیچ متری قابل اندازه گیری و قیاس نیست .

ایجاد رعب و وحشت در دل های دشمنان

گاهی امدادها با ایجاد رعب و ترس است . با ایجاد ترس در دل دشمن . گاهی وقتها با این كه فردی بالاترین درجه جنایت و سنگدلی را دارد ، امّا برای روبرو شدن با فردی یا نابودی جان فردی وحشت می كند . امام در زندان شاه بود ، امّا « المؤمن كالجبل » حدیث داریم كه مؤمن مثل كوه است . روی كوه كه می رویم با اینكه كوه در زیر پایمان است ولی باز هم از آن می ترسیم ، با اینكه تو سوار بر كوه هستی و كوه در زیر پای تو است اما باز هم می ترسی .

گاهی با حركت جمادات است

« تَرْمِیهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّیلٍ »5 لشگر فیل سوار می آیند كه كعبه را خراب كنند . یك لشگر پرنده می آیند كه چیزهایی را در نوكشان دارند كه از عدس بزرگتر و از نخود كوچكتر است كه روی سر آنها می ریزند و آنها پودر می شوند « فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَأْكُولٍ » 6 ؛ عصف یعنی كاه . مأكول یعنی خورده شده . كاه خورده شده می. پودر می شوند . گاهی خداوند با جماد امداد غیبی را می رساند .

مؤمن مثل كوه است . روی كوه كه می رویم با اینكه كوه در زیر پایمان است ولی باز هم از آن می ترسیم ، با اینكه تو سوار بر كوه هستی و كوه در زیر پای تو است اما باز هم می ترسی

نقش حیوانات در امدادهای الهی

گاهی هم با حیوانات كسی را كمك می كند .

حضرت آدم دو پسر داشت با نام های هابیل و قابیل ، یكی دیگری را كشت ، وقتی كشت گفت : حالا با این جنازه چه كنم ؟ یك خورده جنازه را روی كتفش برداشت و رفت . خسته شد و جنازه را روی زمین گذاشت و مانده بود كه با آن چه كند . یك كلاغ آمد روبرویش یك خورده خاك را كنار زد و یك چیزی را زیر خاك گذاشت و رویش خاك ریخت . كلاغ به او یاد داد كه تو هم جنازه را خاك كن . یعنی معلّم چند میلیارد بشر كه مُرده شان را خاك می کنند، یك كلاغ بوده است .

گاهی هم یك كودك واسطه ی امداد الهی است

مریم بدون شوهربچه ای را به دنیا آورد . بچّه اش را در بغل گرفت و مردم گفتند: تو كه ازدواج نكردی ، بچّه را از كجا آوردی ؟ « مَا كَانَ أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ ؛ پدرت كه مرد بدی نبود ، وَمَا كَانَتْ أُمُّكِ بَغِیًّا ؛ مادرت هم زن خوبی بود .»7. تو با چه كسی رابطه داشتی كه بچّه دار شدی ؟ مریم خیلی خودش را باخت و گفت: « یَا لَیْتَنِی مِتُّ قَبْلَ هَذَا ؛ كاش مرده بودم ، وَكُنتُ نَسْیًا مَنْسِیًّا ؛ كاش نامی از من در دهر نبود كه نسبت زنا به من می دهند» .8 بچه ی در گهواره ، عیسی در گهواره یكمرتبه به سخن آمد . گفت : « قَالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ ؛ من بنده خدا هستم ، آتَانِی الْكِتَابَ وَجَعَلَنِی نَبِیًّا ؛ من پیغمبر خواهم شد و صاحب كتاب خواهم شد و مادرم پاك است ».9 یعنی این نوزاد مادر را از تهمت نجات داد .

امدادهای الهی از طریق افراد ناشناس

گاهی امدادها با یك سری آدم های عادی و ناشناس انجام می شود. یك نفر آمد و به موسی گفت : موسی برو، من خبر دارم كه فرعون در كاخ یك تشكیلات نظامی تشكیل داده ؛ « إِنَّ الْمَلَأَ یَأْتَمِرُونَ بِكَ لِیَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّی لَكَ مِنْ النَّاصِحِینَ ؛ و جمعیت تصمیم گرفته اند كه تو را بگیرند و در دادگاه نظامی تو را بكشند » .10 یعنی گاهی وقتها یك انسانی ، می تواند انسان دیگری را نجات بدهد.

آرامش دل ، در اوج مصیبت و سختی

گاهی اوقات یك حادثه برای یک بچّه ای رخ می دهد ، مادر به در و دیوار بد می گوید . از طرفی مادری هست که چهار تا از جوانانش شهید شدند . گفت : به امام بگویید برای ما غصّه نخورد .

چطورمی شود آدم وقتی حلقه طلایش گم می شود ،اعصابش خورد می شود ولی فرد دیگری چهار تا جوان مثل گلش به جبهه می روند و شهید می شوند و اعصابش خورد نمی شود . برای این چه تحلیلی وجود دارد؟

جز امدادهای غیبی یعنی « انزل السّكینه » ، سکینه و آرامشی است که خدا می دهد چیز دیگری نخواهد بود .

تأثیر كلام

الآن ابرقدرت دنیا آمریكا است و چندین سال است كه ابرقدرت دنیا هر چه كه توانست جنایت كرد . به كشتی بزند به هواپیما بزند ، به هواپیمای مسافربری بزند ، بمباران كند . چندین سال آمریكا هر چه كه توانست جنایت كرد و الآن روزبه روز در دنیا ایران عزیزتر و آمریكا ذلیل تر می شود . ابرقدرت چند سال است كه در دنیا هركاری می كند ولی ما الآن در دنیا عزیز هستیم و دلهای دنیا با ما است .

« الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنفِقُونَ »11 ایمان به غیب داشته باشید . درستان را بخوانید امّا فكر نكنید كه اگر تیزهوش بودید ، حتماً موفّق هستید . بسیاری از آدم های تیزهوش را در دنیا داریم كه در زندگی خود بسیار گرفتار هستند . مثل ماشین ها كه بسیاری از ماشین های تندرو تصادف می كنند و بسیاری از ماشین های معمولی سالم به مقصد می رسند . درسمان را باید بخوانیم ولی باید بدانیم كه ما همه كاره نیستیم و جای دیگری هم یك سری خبرها هست . یك گاز و ترمز زیر پای ما هست ولی یك گاز و ترمز هم زیرپای معلمی است كه رانندگی یادمان می دهد . باید 50 درصد ایمان و تلاشمان برای دنیا باشد و 50 درصد هم ایمان به غیب داشته باشیم . در قرآن 115 كلمه دنیا آمده و 115 كلمه هم آخرت آمده است . هم « یؤمنون بالغیب » و هم تلاش جدّی ، « لیس للانسان الّا ما سعی » . از تلاش كم نكنیم و عالی ترین درجه تلاش را باید بكنیم اما باید بدانیم كه پشت تلاشهای ما یك اراده دیگری هم وجود دارد .

فرآوری : زهرا اجلال – گروه دین و اندیشه تبیان

پی نوشت ها :

1- بقره / 3

2- انعام / 59

3- مفردات / راغب / اصفهانی ماد هی مدّ

4- قصص/ 7

5- فیل/ 4

6- فیل / 5

7- مریم/ 28

8- مریم/ 23

9- مریم/ 30

10- قصص/ 20