به نام پدر

حضور هيجاني پدر در خانه

آيا پدر فقط نقش مکمل مادر را در تربيت بچه‏ها دارد؛ يعني چيزي در حد دستيار و کمک کار؟ روان‏شناسان عقيده ديگري دارند: پدر بايد نقش خاص خودش را در خانواده ايفا کند، نقشي مستقل و مهم: «پدر بودن»

معمولاً هر گاه حرفي از تربيت فرزند به ميان مي‏آيد، مخاطب پيشنهادها و هشدارها، «مادران» فرض مي‏شوند اما به اهميت پدر و تاثير رفتار و عملکرد او روي فرزندان، نه فقط به عنوان مکمل نقش مادر بلکه در قالب نقشي مستقل کمتر توجه مي‏شود. پدران مي‏توانند در سطوح مختلف ارتباط فعال با فرزندانشان  با يکديگر تفاوت داشته باشند.

پدران به شيوه‏هايي بر فرزندانشان تأثير مي‏گذارند که مادران توانايي آن را ندارند؛ مخصوصاً در حيطه‏هايي چون روابط کودک با همسالان و موفقيت در مدرسه، کودکان با پدراني بهتر مي‏شود که حضور هيجاني داشته باشند، پذيرنده باشند و بتوانند به هنگام آشفتگي فرزند خود را آرام کنند. به همين دليل پدران عيب‏جو، تحقير کننده يا سرد و بي‏عاطفه، آسيب شديدي به فرزندان مي‏رسانند.

تغييري که پدر به وجود مي‏آورد

اما ممکن است اين سوال پيش بيايد که وقتي پدر سرد و غايب بوده يا ذهنش درگير باشد، کودک چه چيزي را از دست مي‏دهد؟ پژوهش درباره رشد کودک مي‏گويد که کودکان در اين مرحله چيزي فراتر از «دستيار مادر»  را از دست مي‏دهند. رابطه پدران با فرزندان با رابطه مادر و فرزند متفاوت است، يعني ارتباط پدر موجب رشد مهارت‏هاي متفاوت، به‏ويژه در زمينه روابط اجتماعي است و اين تأثيرات از سن بسيار کم آغاز مي‏شود بسياري از پژوهشگران بر اين باورند که در آغاز پدران با بازي کردن بر فرزندان خود تأثير مي‏گذارند. پدران معمولا نه تنها بخش زيادي از وقت خود را صرف بازي و شوخي با فرزندانشان مي‏کنند بلکه در مقايسه با شيوه تعاملي مادران، در بازي‏هاي آنها فعاليت‏هاي جسمي و هيجاني بيشتري وجود دارد. برعکس، بازي مادران به شيوه‏اي است که هيجان‏هاي کودک در طول بازي يکنواخت باقي مي‏ماند پدران با فرزندان خود بازي‏هاي پر سر و صدا و پر جنب‏وجوش مي‏کنند؛ مثل بالا بردن کودک يا قلقلک دادن او معمولا پدران با بچه‏ها

 بازي‏هاي غير معمول هيجاني و پرتحرک مي‏کنند، در حالي که مادران بيشتر وقت بازي‏هايي چون دالي موشه، شعرخواندن، کتاب‏خواندن، بازي با اسباب‏بازي يا پازل انجام مي‏دهند بسياري از روان‏شناسان باور دارند شيوه‏بازي پر سر و صدا و پرجست وخيز پدران وسيله مهمي براي کمک به کودک جهت آموختن هيجان‏هاست. وقتي پدر اين حالت‏هاي هيجاني را شروع مي‏کند و خاتمه مي‏دهد، کودک مي‏آموزد چگونه با هيجان برخورد کند و سپس آرامش خود را از حالت هيجان‏زدگي باز يايد وقتي کودک وارد دنياي ناآرام و خشن‏همبازي‏ها مي‏شود، چنين مهارت‏هايي براي او بسيار کارآمد است با داشتن چنين بازي‏هاي خشني با پدر، کودک مي‏تواند به نشانه‏هاي اوج گرفتن احساسات در ديگران پي‏ ببرد و بداند که چگونه براي خودش بازي‏هاي پرهيجان به وجود آورد و به شيوه‏هايي که نه بسيار آرام و نه پرشتاب و خارج از کنترل باشند به ديگران واکنش نشان دهد. در واقع او ياد مي‏گيرد چگونه هيجان‏هايش را در سطحي مطلوب براي بازي سرگرم کننده حفظ کند پژوهش ها نشان داده کودکاني که پدران آنها سطوح بالايي از بازي‏هاي جسماني را داشتند بيشترين محبوبيت را در بين همسالانشان دارند؛ البته به شرطي که اين شيوه بازي آمرانه و زورگويانه نباشد.

وقتي پدران تعامل با فرزندانشان را در حالتي مثبت حفظ کنند و به کودکان اجازه دهند در مديريت و جهت‏دهي بازي سهيم  باشند بهترين مهارت‏هاي اجتماعي در کودکان شکل مي‏گيرد. کودکاني بيشترين موفقيت را در رابطه با همسالان و پيشرفت تحصيلي داشتند که پدرانشان احساسات آنها را مي‏پذيرفتند و انجام کار را در آنان تحسين مي‏کردند چنين پدراني آموزشگر هيجان بودند و هيجان‏هاي منفي فرزندانشان را انکار نمي‏کردند بلکه آنها را مي‏پذيرفتند، با فرزندان خود همدلي مي‏کردند و آنان را براي رويارويي با احساسات منفي راهنمايي مي‏کردند. جالب اينجاست که در مقايسه با پاسخ‏هاي پدر به کودک، نوع ارتباط کودک با مادر به اندازه پدر پيش‏بيني کننده موفقيت‏هاي بعدي با شکست در مدرسه در رابطه با دوستان نيست.

تقويت پيوند‏هاي عاطفي بين پدر و کودک

توصيه ما به پدرها اين است از همان دوره حاملگي همسرتان در مراقبت از کودک حضور فعال داشته باشيد و تا دوره‏هاي

 بعدي به اين کار ادامه دهيد پژوهش‏ها نشان مي‏دهند حضور فعال پدر در دوران حاملگي همسرش زمينه را براي زنجيره کلي تعاملات مثبت خانوادگي که به نفع زندگي زناشويي، به نفع کودک و تقويت کننده پيوند پدر- کودک است آماده مي‏سازد.

تعادل بين زندگي شغلي  و خانوادگي

بيشتر وقت‏ها مردان براي برقراري تعادل بهتر بين زندگي شغلي و خانوادگي ناگزير به از خود گذشتگي براي تامين مالي خانواده و پيشرفت شغلي هستند. در خيلي از موارد پدران نيازمند کاهش فشار شغلي هستند. سپري کردن روزهاي ناخوشايند در محل کار يکي پس از ديگري مي‏تواند براي رابطه‏ پدر با فرزندانش آسيب‏زا باشد.

رضايت شغلي مي‏تواند مهارت‏هاي والديني را بهبود بخشد؛ گر چه پيامد اين رضايت براي پدران سپري کردن وقت کمتري با فرزندانشان هم هست. احساس استقلال شغلي براي پدر موجب تفاوت‏هاي بسياري مي‏شود. پژوهش‏ها نشان داده است که وقتي پدران استقلال بيشتري در کار داشته باشند، به فرزندان خود هم استقلال بيشتري مي‏دهند. اما اگر در کارشان تحت نظارت زيادي باشند، از فرزندان خود انتظار دنباله روي و فرمان برداري بيشتري دارند و بيشتر شيوه تنبيه بدني را به کار مي‏گيرند.

از نه گفتن نترسيد!

انتقاد از راه بازي

دوستت دارم ، بي چون و چرا

پاداش بوسيدن فرزند  

کاربران محترم مي توانند سوالات خود در اين زمينه را از بخش مشاوره روان شناسي تبيان بپرسند.