پسران شتابزده
پسران شتابزده
بررسي نقش بلوغ زودرس در پسران
دوران نوجواني هم از نظر نوجوانان و هم از نظر والدين، از قديم دوراني دشوارتر از از سالهاي کودکي قلمداد شده است. شروع اين دوره با بلوغ است و با عهده دار شدن مسئوليتهاي بزرگسالي پايان مي يابد. فيلسوفي مي گويد نوجواني با زيست شناسي آغاز مي شود و با فرهنگ خاتمه مي يابد. ازاين رو، دوران نوجواني ممکن است در بعضي جوامع ابتدايي کوتاه تر باشد و در بعضي جوامع پيشرفته طولاني تر. شروع آن با تغييرات سريع در انتظارات و توقعات جامعه از نوجوانان يا انتقال تدريجي از نقشهاي قبلي به نقشهاي تازه همراه است. علي رغم چنين تنوعاتي، يکي از جنبه هاي نوجواني همگاني است و آن را از ساير مراحل گذشته رشد جدا مي کند و آن تغييرات بلوغ است که شروع آن را مشخص مي کند.
واژه بلوغ به اولين مرحله نوجواني اطلاق مي شود، يعني آن زمان که بلوغ جنسي بارز مي شود. بلوغ با ازدياد هورمونها و تظاهرات آن آغاز مي شود. بلوغ جنسي غالبا با "رشد سريع" قد و وزن همراه است که معمولا چهار سال ادامه دارد.
رشد ناگهاني نوجوان که معمولا شباهتي به رشد تدريجي و منظم کودکان ندارد گاهي باعث مي شود نوجوان با خود غريبه شود.
رشد ناگهاني نوجوان که معمولا شباهتي به رشد تدريجي و منظم کودکان ندارد گاهي باعث مي شود نوجوان با خود غريبه شود. براي اينکه نوجوان بتواند با موفقيت اين تغييرات بسيار زياد را يکپارچه کند و آن را به صورت احساس هويت شخصي ثابتي درآورد و اعتماد به نفس پيدا کند زمان لازم است.
البته گاه مشاهده مي شود که اين تغيير و تحولات بلوغ در زمان خود اتفاق نيفتاده و نوجوان ما با بلوغ زودرس يا ديررس مواجه مي گردد. هر چند که هر يک از اين نوع بلوغها تاثيرات خاصي را بر روي دختران و پسران نوجوان خواهد گذاشت اما در اين يادداشت سعي شده است که به تاثيرات بلوغ زودرس در پسران پرداخته شود:
بلوغ زودرس در پسران
همانطور که مي دانيد نوجوانان در سنين مختلفي بالغ مي شوند. پسري در 15 سالگي ممکن است جثه کوچکي داشته باشد و علايم جسماني بلوغ در او رشد کامل نکرده باشد و پسر ديگري در همان سن مثل مردان بزرگسال شانه هاي پهن، عضلات قوي،صداي مردانه و... را داشته باشد.
هر چند که چنين گوناگوني هايي کاملا بهنجار است و هيچ تاثير مثبت و منفي در رشد فيزيکي و يا جنسي نمي گذارد ولي ممکن است در ديدي که نوجوان نسبت به خود پيدا مي کند و نگاهي که ديگران نسبت به او دارند تاثير بگذارد.
به طور کلي مشاهده شده که تاثيرات رواني بلوغ زودرس در پسران بيشتر از دختران است والبته درک آن هم ساده تر است. بزرگسالان و ساير نوجوانان وقتي با نوجوان 14 يا 15 ساله اي مواجه مي شوند که به نظر 17 يا 18 ساله مي رسد، در ذهن خود نيز او را 17 يا 18 ساله فرض مي کنند و از چنين پسري بيش ازهم سن او که جثه کوچکتري دارد انتظار دارند.
برخي از تحقيقات حاکي از آن است که بلوغ جنسي زودرس اساسا امري ارثي است و معمولا در اعضاي ديگر خانواده فرد نيز چنين حالاتي مشاهده مي شود. آنچه از نظر روانشناسي و تعليم و تربيت، اهميت بيشتري دارد اين است که رشد پيش از موقع، آثار اجتماعي- عاطفي قابل ملاحظه اي را برنوجوانان مي گذارد. دليل اصلي اين مساله آن است که نوجوانان به تغييري که در بدنشان رخ مي دهد توجه زيادي نشان مي دهند و هميشه خود را بيش از اندازه مهم مي شمارند.
از آنجا که پسران زودرس و دختران هم سن او از لحاظ ظاهر تفاوت چنداني با هم ندارند لذا تمايل زيادي دارند که با دختران هم سن يا هم دوره خود ارتباط داشته باشد، بي آنکه بر خلاف همسالان پسر خود احساس کمبود اعتماد به نفس کند.
از آنجا که پسران زودرس و دختران هم سن او از لحاظ ظاهر تفاوت چنداني با هم ندارند(چون جهش نموي دختران زودتر است) اين پسران تمايل زيادي دارند که با دختران هم سن يا هم دوره خود ارتباط داشته باشد، بي آنکه بر خلاف همسالان پسر خود احساس کمبود اعتماد به نفس کند. هر چند که به نظر مي رسد پسران زودرس نسبت به پسراني که ديرتر بالغ مي شوند اعتماد به نفس بيشتري دارند و از لحاظ رفتارهاي اجتماعي پيشرفته تر هستند اما به نظر مي رسد که اين دسته از پسران عجله بيشتري دارند تا وارد دنياي بزرگسالان شوند و خيلي بيشترو زودتر از پسران با بلوغ به موقع يا ديررس اقدام به برقراري رابطه با جنس مخالف کرده و زودتر از همسالان خود براي ازدواج کردن اقدام مي کنند.
در گذشته که ساختار زندگي انسانها ساده تر بود، ازدواج زودهنگام افراد آسيبي به زندگي آنها نمي زد چرا که اکثر پسران، شغل آينده شان از پيش مشخص بود و بنابراين افراد راحت تر و سريع تر براي تشکيل زندگي زناشويي اقدام مي کردند اما با گذشت زمان و پيچيده تر شدنشرايط زندگي، جوانان به سرعت قبل نمي توانند براي تشکيل زندگي مشترک اقدام کنند. در گذشته نوجوانان زودرس که سريعتر از همسالان خود نياز به ازدواج پيدا مي کردند، راحت تر مي توانستند براي ازدواج اقدام کنند اما در حال حاضر مسايل اقتصادي و فرهنگي دو عامل مهم در تشکيل زندگي مشترک است.
با امکانان مناسبي که پيشرفت فرهنگي جامعه پيش روي جوانان قرار داده نبايد از اين مساله غافل ماند که ناگزير ادامه تحصيل نوجوانان و جوانان طولاني تر مي شود و در نتيجه ورود افراد به چرخه درآمد زايي دير تر صورت مي گيرد که نتيجه آن اين است که نوجوانان و جوانان چاره اي جز به تاخير انداختن ازدواج خود ندارند. اين درحالي است که در وضعيت کنوني جامعه ما که داشتن شغل مناسب از شرايط اوليه ازدواج است، فرصتهاي شغلي کمي حتي براي افراد تحصيل کرده وجود دارد. تمام اين مسايل در تضاد با شرايط فيزيولوژيکي،شناختي ، جنسي و... است که نوجوان زودرس با آن مواجه است و در صورتي که آموزشهاي درست و منطقي به اين دسته از نوجوانان داده نشود، در صورت عدم وجود شرايط ازدواج، مي تواند تاثيرات منفي را در جنبه هاي مختلف زندگي آنها از جمله مشکلات اخلاقي،رفتاري و حتي رواني بگذارد.
شايد در گذشته نه چندان دور عنوان مي گرديد که پسران زودرس بيشتر احساس مسئوليت مي کنند، همکاري بيشتري دارند، اجتماعي ترند و بيشتر به خود متکي هستند اما با توجه به مشکلات عنوان شده به نظر مي رسد که در حال حاضربلوغ زودرس در پسران پر دردسر شده است.
لذا آموزش پسران زودرس بايد مورد توجه بيشتري قرار بگيرد و والدين و مربيان اين دسته از افراد مي توانند به آنها يادآوري کنند که صرفا به خاطر ظاهر جسماني خود انتظاراتي بيش از سن خود نداشته باشند و جلوتر و سريعتر از شرايط سني خود حرکت نکنند. در ضمن بايد پسران زودرس را تشويق کرد که عجله اي براي وارد شدن به دنياي بزرگسالان نداشته باشند و اجازه دهند براي ورود به دنياي بزرگسالان آمادگي اجتماعي، اقتصادي،رواني ، جسمي و.. را توامان به دست آورند.
منابع تکميلي:
افروز، غلامعلي. فرهنگ ازدواج در بستر ارزشهاي اسلامي. مجله تربيت. 1378.
اکبري، ابوالقاسم. مشکلات نوجواني و جواني. انتشارات نشر و توسعه. 1387.
لطف آبادي، حسين. روانشناسي رشد(2). انتشارات سمت. 1381.
ماسن، پاول هنري و همکاران.ياسايي، مهشيد(مترجم). رشد و شخصيت کودک. انتشارات ماد.1380.
مريم عطاريان- بخش خانواده و زندگي
مقالات مرتبط: