سپري در برابر آتش دوزخ

فرزند انسان نتيجه‏ي آمال و آرزوهاي او مي‏باشد زيرا که او ثمره‏ي حيات يک انسان محسوب مي‏شود که به عنوان جانشين بر روي زمين باقي مي‏ماند. شايسته است که اين نماينده‏ي واقعي انسان، به خصوصيات ويژه‏اي آراسته گردد و نمي‏توان به اين هدف رسيد مگر اينکه فرزند را به آداب نيکو تربيت نمود. رسول اکرم صلي‏الله عليه و اله وسلم فرمود: « فرزندان خود را گرامي بداريد و آنان را خوب تربيت کنيد تا آمرزيده شويد.»1براي رسيدن به اين هدف، خود والدين بايد اهل تحقيق و مطالعه باشند تا بر اساس تحقيق و بررسي‏هايي که به دست آورده‏اند، آنچه را که مي‏خواهند به فرزندشان بياموزند و درستي آن را باور داشته باشند. متاسفانه بسياري از اطلاعاتي که فرزندان داراي آن هستند، براساس القائات محيطي و تعصبات والدين به آنها رسيده است و بايد توجه داشت که اين اطلاعات ممکن است نادرست و همراه با خطا باشد. با مثالي مي‏توان اين موضوع را ثابت کرد. لحظه‏اي که يک کودک قدم بر عرصه‏ي گيتي مي‏گذارد، هيچ گونه ادراک و آگاهي نسبت به محيط پيرامون خود ندارد. کم‏کم که کودک رشد مي‏کند، بر ادراکات او نيز افزوده مي‏گردد و قدرت يادگيري او روز به روز بيشتر مي‏شود. کودک همه‏ي اين يادگيري‏ها را از محيطي که در آن زندگي مي‏کند به دست مي‏آورد. به عبارتي ديگر، محيط زندگي کودک، معلم و راهنماي ادراکات و يادگيري‏هاي او مي‏باشد. محيط، اولين معلم کودک است که تمام القائات فکري و فرهنگي و آموزشي خود را به کودک ارائه مي‏دهد زيرا که پس از سه چهار سال، وقتي با کودک سخن مي‏گوييم، ملاحظه مي‏کنيم که کودک درست به زباني سخن مي‏گويد که والدين، اطرافيان و به طور کلي محيط تربيتي او به او القاء کرده است.

 به طور کلي مي‏توان گفت که محيط پرورشي کودک، اطلاعات فرهنگي خود را بر ذهن و قلب کودکان به صورت اجباري القاء مي‏کند. چنين القائي نه تنها در مورد زبان بلکه در موارد ديگر مانند فرهنگ، اقتصاد و غيره و دين هم وجود دارد. القائات و يادگيري مذهبي از شايع‏ترين القائات محيط پرورشي کودک مي‏باشد. به لحاظ اينکه کودکي  که در يک خانواده‏ي مسلمان به دنيا آمده باشد، بر اثر تربيت والدين آن خانواده، مسلمان تربيت مي‏شود و کودکي که در يک خانواده‏ي مسيحي به دنيا آمده باشد، بر اثر تربيت آن خانواده، مسيحي خواهد گرديد و همين‏طور يهودي و... مي‏توان چنين نتيجه گرفت که پذيرش دين کودک از سوي والدين نمي‏تواند يک دين واقعي باشد زيرا والدين آن را بر اساس تعصبي که دارند به فرزندان خود القاء نموده‏اند. اين موضوع بسيار دقيق علمي را پيامبر اکرم صلي‏الله عليه واله وسلم چنين زيبا فرموده است: «هر کودکي با فطرت توحيد متولد مي‏شود اما اين والدين او هستند که کودک را يهودي يا مسيحي تربيت مي‏کنند.»  2

هر انساني که متولد مي‏شود با فطرت توحيد و گرايش به اسلام متولد مي‏شود و فطرت توحيد در نهاد او وجود دارد. اگر محيط تربيتي، مناسب باشد، کودک براساس فطرت پاک خود رشد خواهد نمود و هيچ‏گونه تعارضي در او مشاهده نخواهد شد. ولي اگر کودک در محيطي که گرايش توحيد و اسلام در آن محيط وجود ندارد، رشد کند، کم‏کم فطرت پاک او تاريک خواهد گرديد و القائات محيطي جايگزين آن خواهد شد. افرادي که بعدها در اثر مطالعات، گرايشات خود را به اسلام نشان مي‏دهند، در حقيقت فطرت پاک آنها دوباره بيدار مي‏شود و نور ايمان در قلبشان مي‏تابد و به سوي حقيقت رهنمون مي‏گردند.  بنابراين نقطه‏ي شروع تربيت فرزند بايد از تربيت خود والدين شروع شود زيرا اگر خود والدين به خوبي تربيت نشده باشند و اطلاعاتشان بر اساس القائات محيطي و والدين متعصّب بوده باشد، به يقين اطلاعاتي که مي‏خواهند در اختيار فرزند خود قرار دهند و به اين وسيله او را تربيت کنند نيز نادرست خواهد بود. به همين جهت خودسازي در اسلام از اهميت ويژه‏اي برخوردار است زيرا براي خود‏سازي لازم است که انسان اطلاعات را به صورت صحيح و از منابع معتبر و مطمئن دريافت کرده باشد.

بنابراين تربيت کودک، از خانواده که محيط اول زندگي او محسوب مي‏شود، آغاز مي‏گردد. به همين جهت مي‏توان دريافت که هسته‏ي اوليه‏ي تربيت، خانواده‏ است. بر همين اساس لازم است که اين خاستگاه تربيتي، از پايه‏اي محکم و استوار برخوردار باشد. به همين جهت اولين قدم براي ايجاد چنين پايگاهي، انتخاب همسر مناسب مي‏باشد تا کودکي که در اين مکان مي‏خواهد تربيت شود، مکاني مطمئن برايش باشد.3 شناخت و بررسي مراحل رشد ، والدين و مربيان را ياري مي‏دهد تا اولا کودک خود را به درستي بشناسند و در ثاني از مراحل تربيتي آنها به خوبي آگاهي داشته باشند.  خداوند متعال در قرآن کريم فرموده است: «يا ايها الذين آمنوا و انفسکم و اهليکم نارا» ترجمه: اي کساني که ايمان آورده‏ايد، خود و خانواده‏ي خود را از آتش نگهداريد. مولاي بزرگوار حضرت اميرالمومنين‏عليه‏السلام در تفسير آيه‏ي شريفه فرمود: «يعني، به خود و خانواده‏ي خود خوبي بياموزيد و آنان را تربيت کنيد.»  4

کودکي که در خانواده‏ي با ايمان و روشن ضمير تربيت شده باشد، داراي ارزش والايي است زيرا زندگي انسان بر پايه‏ي تربيت صحيح استوار است و اگر کودکي نيکو تربيت شود، بدون ترديد مي‏تواند فردي صالح و شايسته براي جامعه باشد. تربيت خوب فرزند، بدون ترديد داراي پاداش اخروي نيز براي والدين مي‏باشد زيرا اثر فرزند صالح پس از مرگ والدين، همواره به آنها مي‏رسد و خداوند متعال آنها را به خاطر تربيت فرزند صالح، مورد تکريم قرار مي‏دهد.

پي نوشتها

1- ميزان الحکمه 

2- الحديث

3-تربيت فرزند از ديدگاه اسلام

4-ميزان الحکمه 

5- ميزان الحکمه 

برگرفته از کتاب "فرزند صالح" نوشته پور ابراهيم

تنظيم: کهتري

مقالات مرتبط

اول خودت را عوض کن!

تازگي ها اومده توي خونمون

چشماتو از من بر ندار

به چه زبوني بگم دوست دارم

اکسير عشق

سال هاي طلايي کودکي