امپراتوري اسرارآميز
امپراتوري اسرارآميز
وقتي نام هنر مجسمه‌سازي و تنديس به گوشمان مي‌رسد بي‌شك تصويري از پيكره‌هاي سنگي، چوبي و يا گلي در ذهنمان نقش مي‌بندد كه به اشكال مختلفي اعم از انسان، حيوان و... ساخته شده‌اند.
اين‌روز‌ها اما در يكي از شهر‌هاي اسكاتلند نمايشگاهي با عنوان باغ تنديس‌ها بازگشايي شده كه در آن يك زوج مجموعه‌دار آثار جالب توجهي از چند پيكره‌تراش مشهور در سطح جهان نظير آنيش‌كاپور، مارك‌كوين و آنتوني گورملي را به نمايش گذاشته‌اند. اما شايد نكته قابل توجه اين باشد كه نمي‌توان براي آثار ارائه شده در اين باغ سنخيت چنداني با واژه تنديس قائل شد. با اين اوصاف بد نيست ما هم سري به اين باغ بزنيم.
در انتهاي زمين‌چمني كه دورتادور آن‌را درختان احاطه كرده و چشم‌اندازي زيبا بر فراز تپه‌اي سرسبز را در مقابل ديدگان‌مان گسترده است، يك گل اركيده غول پيكر رنگي بسيار جيغ با شكوفه‌هايي به رنگ زرد و سفيد ايستاده است. اين گل كه بمب عشق نام دارد 12 متر ارتفاع داشته و از جنس يك فلز قيمتي است كه رنگ‌آميزي شده است. خالق اين اثر مارك كوين، تنديس‌ساز انگليسي است. وي در اين باره مي‌گويد اين يك گل تغيير شكل يافته است. وي معتقد است هر چند اين گل در حد غيرطبيعي و حتي هيولاوار بزرگ ساخته شده اما با اين حال به حد قابل توجهي جذاب و زيباست. به گفته وي اين گل عظيم‌الجثه نشان مي‌دهد كه اشتياق انسان امروز چگونه طبيعت را تحت‌تأثير خود قرار داده است.
مارك كوين كه متولد 1964 است شهرت خود را با پرتره نيم‌تنه‌اي كه از خون خود خلق كرده به دست آورده است. صاحب اين گل عظيم، نيكي ويلسون 42ساله است. او به همراه همسرش روبرت به‌تازگي سرزمين هنري ژوپيتر را در باغ خانه خود موسوم به بونينگتون هاوس واقع در نزديكي ادينبورگ اسكاتلند تاسيس كرده است. او مي‌گويد ما نمي‌خواستيم كه يك پارك تنديس معمولي راه‌اندازي كنيم. درست به همين دليل است كه وي براي باغ خود هرگز اقدام به خريد مجسمه‌هاي چوبي نكرده بلكه طي 3سال اخير آثاري را به بيش از 20 مجسمه‌ساز مشهور سفارش داده است كه هر يك به نوعي تحت‌تأثير مناظر طبيعي اطرافشان بوده‌اند.
ايده طراحي باغ تنديس به چند سال پيش باز مي‌گردد؛ به زماني كه نيكي ويلسون كه در كالج هنر لندن هنر مجسمه‌سازي خوانده است از باغ ايان هميلتون واقع در مناطق تپه‌اي جنوب پايتخت اسكاتلند ديدن كرد. براي نيكي ويلسون رويارويي با باغ هميلتون به منزله ورود به يك امپراتوري اسرار آميز بود. هميلتون صاحب باغ كه علاقه وي قبل از هر چيز به دوره كلاسيك معطوف شده بود يكي از نخستين كساني بود كه نيكي ويلسون از وي تقاضاي ساخت تنديس كرد. هميلتون كه به‌تازگي از دنيا رفته است مدت كوتاهي پيش از مرگش يك معبد مينياتوري آپولو (خداي يونان) از جنس سنگ آهك و يك مجسمه نيم تنه از ساپفو(شاعر يونان باستان) ساخته بود.
تنديس‌هاي زنده
سرگرمي پرهزينه نيكي‌ويلسون با يك اثر خاكي متعلق به كارلز جنك باغبان و تاريخ‌دان معماري آغاز مي‌شود. اين اثر كه ورودي خانه ويلسون را احاطه كرده است تپه‌هاي زنده نام دارد و از يك رديف تپه‌هاي پوشيده از چمن تشكيل شده كه بركه‌هاي بسياري دورتادور آن‌را محاصره كرده‌اند. مسير‌هاي مارپيچ ميان اين تپه‌ها به سمت نقطه‌اي پيش مي‌رود كه از آنجا مي‌توان تمام قسمت‌هاي اين پارك را تماشا كرد.
اندي گولدز وورتي هنرمند انگليسي متولد 1956 نيز در آثار خود به مناظر اطراف خويش پرداخته است. اثر او خانه سنگي بونينگتون نام دارد كه وي آن‌را در جنگل ساخته است. اين خانه عبارت است از يك كلبه كه از سنگ طبيعي ساخته و كف آن با صخره‌هاي طبيعي و تراش‌نخورده پوشانده شده و ذره‌اي خاك در آن ديده نمي‌شود. اين هنرمند مي‌گويد وقتي انسان وارد خانه‌اي مي‌شود كه قبل از هر چيز طبيعت در آن سكونت دارد واقعا شگفت زده مي‌شود. اين هنرمند بعد از ساخت اين كلبه سنگي سنگ‌هاي باقي مانده را به نوك شاخه‌هاي هرس شده درختان متصل كرده است. اين اثر وي كه بيشه سنگي نام دارد به نوعي نماد تنديس زنده‌اي است كه همواره در حال تغيير و تزايد است.
ماه باران
آنيش كاپور، تنديس‌ساز هندي، متولد 1954 يكي ديگر از هنر‌منداني است كه آثار خود را وقف مناظر طبيعت كرده است. نام اثر ارائه شده از اين هنرمند مكش نام دارد. وي در اين اثر يك حفره در زمين چمن ايجاد كرده و سپس يك قيف بزرگ چدني در آن فرو كرده است. به گفته كارشناسان ظاهرا اين هنرمند با ارائه اين اثر قصد داشته كه نگاهي به درون زمين بيندازد. براي آنكه بازديد‌كنندگان به درون اين به‌اصطلاح گرداب مكيده نشوند دورتادور اين قيف چدني توسط يك قفس فلزي احاطه شده است. آنتوني گورملي (مجسمه ساز انگليسي متولد 1950) كه چندي پيش گزارش نمايشگاه آثار گلي وي را در همين صفحه از نظر گذرانديم از ديگر هنرمندان شركت‌كننده در باغ تنديس است.
اثر ارائه شده از اين هنرمند آسمان نام دارد. اين اثر شامل بيش از 2000 ميله و گلوله فلزي است كه يك فيگور چمباتمه زده را شكل داده‌اند. وقتي اين فيگور را از فراز دامنه‌اي كه روي آن ايستاده نگاه مي‌كني به‌نظر مي‌رسد كه يك كارت ورودي آسمان با نشان ستاره است! در مراسم افتتاح سرزمين هنري ژوپيتر يك برنامه نورافشاني توسط كورنيلا پاكر ترتيب داده شده بود كه طي آن ذرات گردو خاك از آسمان بر سر بازديد‌كنندگان مي‌باريد. اين هنرمند براي اين كار يك تكه كوچك از سنگ‌هاي ماه را به شكل پودر درآورده و توسط يك موشك به هوا شليك كرده بود.
منبع : همشهري
تنظيم براي تبيان : مسعود عجمي