چگونه از به وجود آمدن استرس جلوگیری كنیم؟

استرس در محیط كار ( قسمت هشتم )

یافتن دلایل موجود

هرگاه علایم استرس را در یك همكار مشاهده كردید، باید درباره علل آن فكر كنید ، تمام احتمالات را در نظر بگیرید؛ از مشكلات خانه گرفته تا مشكل روابط موجود در محیط كار. به خاطر داشته باشید ، عواملی كه شما را تحت استرس قرار می دهد می تواند برای دیگران به همان نسبت استرس زا نباشد. پس به محضی كه علل احتمالی استرس را یافتید ، ببینید چگونه می توانید به همكار خود كمك كنید. اغلب خود فرد است كه می تواند به خود كمك كند و تنها كاری كه شما می توانید انجام دهید این است كه استرس او را زیاد نكنید.

بررسی استرس در گروه

كاركنانی كه در یك گروه كار می كنند و برای انجام یك كار خاص دور هم جمع شده اند، دچار فشارهای خاصی می شوند كه مربوط به كار گروهی است. برای مثال : اگر سلسله مراتب غیر رسمی در یك گروه بیشتر شود ، بعضی افراد انتخاب یكی از اعضاء را به عنوان رئیس نمی پسندند، یا اعضای تیم ممكن است كاركردن با افرادی را كه الگوهای كاری متفاوتی دارند ، استرس زا بدانند . برای ملاقات گروه های كاری و افراد وقت بگذارید ، به طوری كه از فعالیت های گروهی آنان آگاه شده و بتوانید مشكلات را پیش بینی كنید. سپس در صورتی كه استرس همچنان وجود داشت، باید شیوه های كاری و برنامه تقسیم كارها را تغییر دهید .

سؤالاتی كه باید از خود بپرسید :

- آیا صحبت با اعضای تیم باعث تشدید

علایم استرس می شود ؟

- آیا باید حجم كاری كاركنان به طور مرتب ارزیابی شود؟

- آیا می توان با فراهم كردن زمینه های خاص تخصصی ، همكارانی كه دچار استرس هستند را به شركت در كار گروهی تشویق كرد؟

- دلیل اصلی وجود استرس در یك گروه كاری چیست؟

برداشتن فشارها

شما سعی كنید ، با استفاده از تمرینات راحت و قابل انعطاف در ضمن كار ، از استرس ها و فشارهای خود و همكارانتان بكاهید. هر قدر ارتباط بین افراد بهتر باشد ، امكان تشخیص استرس و رفع آن بیشتر است . شیوه های كار با دیگران و كاهش سطح نگرانی آنها را بدین ترتیب امتحان كنید:

· كاركنان و همكاران را از تمام تصمیماتی كه ممكن است روی آنها تأثیر بگذارد ، مطلع كنید .

· آنها را به شركت در طرح ها تشویق كنید.

· هر هفته زمانی را برای بررسی نظرها و پیشنهادها تعیین كنید و نظر خود را درباره مسائل طرح شده بیان كنید.

بررسی شخصیت

چگونگی و میزان تأثیرات استرس ، رابطه نزدیكی با شخصیت افراد دارد. میزان یكسان استرس ، هر فرد را به طریقی تحت تأثیر قرار می دهد و هر كس به شیوه ای بر این استرس غلبه می كند. تشخیص انواع شخصیت ها به ما كمك می كند كه بیشتر روی حمایت از دیگران تمركز كنیم.

شناخت انواع شخصیت

تحقیقاتی كه در سال 1960روی تأثیرات استرس بر قلب انجام شد ، نشان داد ، عده ای از بیمارانی كه دارای شخصیت یكسانی بودند بیشتر در معرض بیماری قلبی قرار داشتند ؛ این افراد را تیپA می نامند و آن گروه از افرادی كه كمتر مستعد این بیماری هستند را تیپB می نامند. افراد تیپA اهل مقایسه و پركار هستند . بنابراین همیشه به دنبال اكتساب جایگاه شغلی دیگران هستند . به لحاظ این خصوصیات شخصیتی خاص آنان، این سؤال پیش می آید كه آیا سلامتی آنها به خاطر مشاغل پر استرس در خطر است؟ این كه یا مشاغل پر استرس ، موجب رفتار تیپA می شوند؟ هنوز مشخص نیست ، اما این افراد به حمایت اجتماعی بیشتری نیاز دارند.

شناسایی شخصیت تیپA و B

فهرست زیر بعضی از صفات طبقه بندی شده و الگوهای رفتاری مربوط به انواع شخصیت هایA وB را نشان می دهد. پیدا شدن فردی كه به طور كامل تیپA یاB باشد، بسیار نادر است. بدین معنا كه بعضی از افراد ، خصوصیت های هر دو نوع تیپA وB را نشان می دهند ، اما افرادی كه بیشتر اوقات خصوصیات تیپA را دارند، اغلب تحت فشار ، عكس العمل بدی نشان می دهند. اگر شما گرایش به تیپA را در همكاران خود مشاهده كردید، آنها در خطر ابتلا به استرس هستند و باید شیوه ای برای غلبه بر آن پیدا كنند.

شخصیت های تیپA خصوصیات زیر را نشان می دهند : حس رقابت ، شتابزدگی در كارها ، حس تهاجم ، جدیت ، كمال گرایی ، بی صبری ، وقت شناسی ، جلب توجه . شخصیت های تیپB خصوصیات زیر را نشان می دهند: عدم رقابت ، متانت ، صبر ، آرامش ، لذت بردن از كارها ، تأخیر ورود ، رضایت از كار بدون توجه به دیگران .

شناخت شیوه های كنترل استرس

رفتارهای اطرافیان و همكاران كسی كه دچار استرس است به دو گونه می باشد، سازگار و ناسازگار . اگر رفتار اطرافیان به گونه ای باشد كه شخص احساس كند آنها مشكل او را درك می كنند و آماده همكاری با او در جهت كنترل استرس هستند، فرد به طور قطعی بسیار راحت با مشكل خود كنار می آید. درباره آن صحبت می كند و به طور آشكار از آنان درخواست كمك خواهد كرد. اما چنانچه رفتار اطرافیان به گونه ای باشد كه فرد هیچ گونه علامت همكاری از جانب آنها جهت كنترل استرس خود پیدا نكند ، راه نادرستی را در پیش می گیرد. برای مثال : با نادیده گرفتن مشكل خود و سعی در ادامه تظاهر به یك رفتار عادی ، باعث بزرگتر شدن مشكل می شود . این نوع رفتار را كه یك نوع انكار می نامند ، معمولاً در افراد گروه تیپA دیده می شود .

كمك به دیگران

هرگاه دریافتید شخصی تحت استرس است و دلیل آن را شناختید ، مشكل ترین بخش كار شروع می شود . باید آن شخص را از مشاهده خود ( كه همان رفتارهای فرد و علت رفتارها است ) باخبر كرده ، او را تشویق به كنترل رفتارهای نامطلوب كنید.

ارزیابی روابط

در اكثر مواقع روابط شخصی كه بین همكاران وجود دارد به اندازه روابط حرفه ای آنها حائز اهمیت است . پس شما به عنوان یك مدیر ، سعی كنید از روابط افراد مطلع شوید. هر گاه روابط شخصی اطراف خود را شناختید، می توانید شروع به ساختن گروهی كنید كه با یكدیگر خوب كار می كنند.

كمك به دیگران برای

تشخیص استرسگاهی اوقات یك شیوه ثابت و غیر مستقیم برای كمك به دیگران لازم است ، تا استرس را تشخیص دهند. روابط اجتماعی می تواند با وظایف و سلسله مراتب شغلی هماهنگ نباشد. یعنی در بعضی موارد به كارگیری گروه سومی بسیار مناسب است. بنابراین دانستن این مطلب كه چه كسی ، با چه كسی بهتر كار می كند ، برای شما خیلی مفید است . صحبت عاقلانه با یك شخص می تواند مزایای بسیاری به همراه داشته باشد و حداقل به عنوان اولین تلاش ، راه مناسب و معقولی برای آگاه كردن دیگران از میزان استرس خودشان است. این صحبت باعث می شود استرس فرد مورد نظر ، دیگر مهم جلوه نكند و بتواند آن را اصلاح كند. پس در صورتی كه این عمل مفید واقع نشود، باید روش مستقیم تری را به كار بگیریم.

موانع شناخت استرس

· مدیران اعتقاد دارند كه صلاحیتشان تا حدی به میزان اشتباه نكردنشان بستگی دارد.

· مدیران نمی خواهند قبول كنند كه تحت استرس هستند، زیرا فكر می كنند ، باعث تضعیف رهبری و مدیریتشان می شود.

· همكاران نمی خواهند ضعف خود را به یكدیگر نشان دهند ، چون ممكن است در آینده از آن سوء استفاده شود.

· دوستی در بین همكارانی كه به خاطر ترفیع با یكدیگر رقابت می كنند، پایدار نمی ماند.

· زیر دستان احساس می كنند كه اگر علایم استرس خود را به كاركنانی كه تا اندازه ای بالا دست هستند نشان دهند ، لطمه می بینند.

· زیر دستان نمی خواهند علایم ضعف خود را به كارمند ارشد نشان دهند.

اجرای عمل

هرگاه استرس ، مشخص و شناخته شده باشد ، شیوه ای بیابید تا به افراد مبتلا به استرس كمك كنید. از زیردستان و همكاران خود بپرسید كه آیا پیشنهادی راجع به كم كردن حجم كاری خود دارند ؛ برای مثال با واگذاری بعضی از بخش های مسئولیت خود به دیگران . درباره تمام كارهای احتمالی كه باید انجام شود صحبت كنید . همواره از شیوه های مختلف كنترل استرس حمایت كنید ، به طوری كه فرد تحت استرس ، احساس نكند دیگران نسبت به مشكل او بی توجه هستند.

در میان گذاشتن دانسته ها و تجربیات

گاهی اوقات می توان مقداری از كارهایی را كه باید برای كاهش میزان استرس انجام دهیم مشخص كرد، (بدون در نظر گرفتن مشكلاتی كه هر یك از كارمندان دارند). درباره به روز كردن اطلاعات و دانسته های كاركنان ، از خود آنها نظرخواهی كنید. برای معرفی شیوه های صرفه جویی در وقت صریح باشید و دیگران را به یادگرفتن الگوهای كنترل استرس تشویق كنید، جملات كلیشه ای مانند جملات زیر بگویید:

"من نمی توانم بدون جدول زمان بندی زنده بمانم" و یا "همیشه قبل از حضور در جلسه به مدت 15 دقیقه برای آماده كردن خود زمان نیاز دارم". همكاران را از این مطلب كه مسئولان ارشد به كمك آنها نیاز دارند، مطلع كنید . زمینه هایی را كه تنش زا هستند مشخص كنید و راه حل هایی را كه در مورد كنترل استرس خودتان موفقیت آمیز بوده ، با دیگران در میان بگذارید.

حمایت از دیگران

گاهی اوقات شما باید از افرادی كه تحت شرایط پر استرس قرار دارند ، حمایت كنید. پس شیوه ملایم و منطقی را در پیش گرفته و مراحل زیر را دنبال كنید.

درباره مشكلاتی كه افراد تجربه كرده اند ، صحبت كنید و علل استرس آنان را مشخص كنید ؛ دریابید كه چه كمكی برای آنها مفیدتر است ، البته این كار ممكن است به صورت های مختلفی مانند شكل كمك كاری ( مانند آموزش ) یا كمك عاطفی ( مثل مشاوره ) یا كمك پزشكی ( همچون بهبود شرایط به وجود آمده یا تشدید شده به واسطه استرس ) در آید. به دیگران كمك كنید تا به شما كمك كنند. وقتی آنها از پیشنهاد ها و توصیه های ابتدایی شما استقبال نمی كنند ، خودتان را آماده كنید كه راه حل های مختلفی پیشنهاد بدهید.