بي‌خوابي در شب‌هاي پيري
بي‌خوابي در شب‌هاي پيري
خواب يكي از مهم ترين نيازهاي جسمي و رواني انسان است كه آرامش عجيبي به همراه دارد، طوري كه هر فرد، يك سوم از عمر خود را در خواب سپري مي‌كند.
اگر چند شب بي‌خوابي يا كم‌خوابي را تجربه كرده باشيد، حتما به اين حرف اعتقاد خواهيد داشت كه هيچ چيز نمي‌تواند جاي يك خواب راحت را بگيرد، ولي متاسفانه با افزايش سن، خواب آدمي دچار يك سري اختلالات مي‌شود كه حتما بايد راه علاجي براي آن پيدا كرد.
بي‌خوابي يكي از شايع‌ترين مشكلات سالمندان است که تقريبا بيش از 25 درصد از افراد بالاي 65 سال با اين مشكل روبه‌رو هستند. در واقع بي‌خوابي، علامت و نشانه اي است كه عدم درمان آن ممكن است مشكلاتي براي سلامت فرد به وجود آورد يا به افسردگي منتهي شود.
افراد سالمند در صورت مشاهده موارد زير بايد به پزشك مراجعه نمايند، چون نشان مي دهد به بي‌خوابي مبتلا شده‌اند:
- شب‌ها دير به خواب مي روند.
- از خواب خود رضايت ندارند.
- در خواب احساس بي‌قراري مي‌كنند.
- صبح‌هاي زود از خواب بيدار مي‌شوند و نمي‌توانند دوباره به خواب بروند.
انواع بي خوابي بر اساس مدت زمان آن
مدت زمان بي‌خوابي بيمار، نقش به سزايي در تشخيص مشکل دارد:
1- بي‌خوابي گذرا تنها به مدت چند روز تا يك ماه طول مي‌كشد و اغلب در اثر استرس شديد، يك بيماري حاد يا خود درماني ايجاد مي‌شود.
بي‌خوابي بيشتر در سالمندان رواج دارد، ولي اين بدان معنا نيست كه تنها سالمندان به اين عارضه مبتلا مي‌شوند، بلكه ممكن است در هر سني به
سراغ افراد بيايد.
2- بي‌خوابي‌هاي كوتاه‌مدت از يك تا 6 ماه طول مي‌كشد.
3- اگر بي‌خوابي بيشتر از 6 ماه به طول انجامد، مزمن تلقي شده و معمولا دلايل مختلفي هم دارد. استمرار علائم در تشخيص آن بسيار مهم است. از عوامل اين نوع بي‌خوابي مي‌توان به مصرف بيش از حد الكل و داروها و نگراني وسواسي درباره ي بي‌خوابي اشاره كرد.
عوامل بروز بي‌خوابي
بي‌خوابي بيشتر در سالمندان رواج دارد، ولي اين بدان معنا نيست كه تنها سالمندان به اين عارضه مبتلا مي‌شوند، بلكه ممكن است در هر سني به سراغ افراد بيايد.
بي‌خوابي دلايل زيادي دارد كه دانستن آنها به فرد كمك مي كند تا با اين مشكل راحت‌تر كنار بيايد و حتي جلوي بروز آن را بگيرد.
بي‌خوابي در افراد سالمند ممكن است به دلايل اوليه اي مانند وقفه‌هاي تنفسي خواب، حركات تناوبي عضو خواب‌رفته يا سندرم پاي بي‌قرار، و به دلايل ثانويه‌اي چون وضعيت رواني فرد، استفاده از چندين دارو به طور همزمان، عوامل رواني-اجتماعي و مشكلات پزشكي باشد كه از اين مشكلات پزشكي مي‌توان به آرتروز، پاركينسون، آلزايمر، سرطان و... اشاره كرد.
همچنين عواملي چون درد، استرس حاد و مزمن، برخي داروها، مصرف كافئين، نيكوتين و الكل پيش از خواب، گرفتگي‌هاي عضلاني در طول شب (كه مي‌توانند بر اثر سندرم پاي بي‌قرار باشد)، حملات اضطرابي يا ديدن كابوس‌هاي شبانه، رفتارهايي چون ترس از بي‌خوابي و عادات نادرستي مانند خوردن غذا در رختخواب مي‌توانند، موجب بروز بي‌خوابي شوند.
علاوه بر اين ها، يائسگي در زنان مسن، نقش بسيار مهمي در مشكلات خواب دارد و اغلب اظهار مي‌كنند كه گر گرفتگي‌ها و تعريق زياد شبانه مانع از داشتن خوابي راحت در آنها مي‌شود، طوري كه حدود نيمي از زنان يائسه از اين مشكل شكايت دارند.
فرآيند بي‌خوابي و عوارض ناشي از آن
اگر در اطراف خود فرد سالمندي داشته باشيد، خواهيد ديد كه با كوچك‌ترين صدايي از خواب بيدار مي‌شود و خواب بسيار سبكي دارد. همين مساله، يعني بيدار شدن‌هاي متعدد در طي شب باعث بي‌خوابي و مشكلات بسياري براي سالمندان مي‌شود.
فرآيند طبيعي خواب اصولا به اين ترتيب است كه: فرد به تدريج به خواب مي‌رود و اين مرحله خواب سبك است و كم‌كم به سمت خواب عميق پيش مي‌رود كه معمولا به راحتي و با هر صدايي از خواب بيدار نمي‌شود.
در جوانان و افراد عادي اين فرآيند معمولا صورت مي‌گيرد و افراد وارد خواب عميق مي‌شوند، ولي كودكان و سالمندان وارد خواب عميق نمي‌شوند و قسمت اعظم مشكل سالمندان از همين جا ناشي مي‌شود.
با افزايش سن، نياز به خواب كاهش مي‌يابد و همين كم‌خوابي‌ها و بي‌خوابي‌ها مي‌تواند مشكلات و عوارضي براي افراد سالمند ايجاد كند. در صورتي كه اين بي‌خوابي مزمن شود، ممكن است باعث تشديد بيماري‌هاي جسمي و رواني فرد شود.
بي‌خوابي همچنين مي‌تواند منجر به خواب‌آلودگي در طول روز شود كه همين مساله باعث بروز اختلال‌حواس مي‌شود.
به علاوه گيجي، كندي رواني حركتي، كاهش شناخت فرد از محيط خود، افزايش خطر آسيب، بروز افسردگي، خستگي، تحريك‌پذيري، كاهش حافظه و تمركز، و كسالت در طي روز هم ممكن است به دنبال بي‌خوابي‌هاي مكرر پديد آيد.
* مطالب مرتبط:
کم خوابي شديد منجر به افزايش وزن مي شود
عوامل ابتلا به بي خوابي کدامند؟
براي رفع کم خوابي چه بايد خورد؟
تاثير ساعات مختلف خواب شب در سلامتي بدن