چگونه از کودکانمان در دوران ویروس کرونا حمایت کنیم؟

روان‌پزشکان کودک و نوجوان می­‌گویند: «انجام اقدامات کوچک می‌­تواند به والدین کمک کند تا فرزندانی مقاوم پرورش دهند و اعتمادبه‌نفس را در آن‌ها تقویت کنند.»
در این مطلب، روشی به نام «اثر داربست» را معرفی می‌کنیم. در این روش والدین باید نقش خود را مانند داربست ساختمان در حال ساخت تصور كنند. این ساختمان در حال ساخت همان فرزندانشان هستند. داربست شکل یا سبک ساختمان را کنترل نمی­‌کند و با بالا آمدن و پیشرفت سازه، پشتیبانی از آن را آسان‌تر می­کند.
 

در این دوران، پرورش و تربیت فرزندان چگونه باید تغییر کند؟

شرایط کرونایی ما را ملزم می‌کند که تمرینات خاصی را انجام دهیم تا بتوانیم از زندگی لذت ببریم. انتظارات خود را واقع‌بینانه تعیین کنید. در دورانی که بسیاری از کودکان در حال آموزش ترکیبی و یا آموزش از راه دور هستند، والدین باید ارزیابی مجددی از انتظارات خود نسبت به رشد تحصیلی و علمی فرزندان خود داشته باشند. والدین باید با حفظ آرامش و خونسردی، با خود بگویند: این مهم نیست، بچه‌ها بعداً جبران می‌­کنند.»
 

والدین چگونه می­توانند به بهترین شکل از فرزندان حمایت کنند؟

مهم‌ترین کاری که والدین در حال حاضر می‌­توانند انجام دهند تنظیم یک برنامه روزانه است. مثلاً، هر چهارشنبه‌شب پیتزا می­خوریم. هر جمعه‌شب فیلم می­‌بینیم. همه ما روزانه در یک ساعت خاص بیدار می‌­شویم و همه ما بهداشت فردی را رعایت می‌کنیم. تنظیم و برقراری یک برنامه منظم روزانه، به‌خصوص در زمان بی‌­ثباتی و بلاتکلیفی دوران کرونا، اضطراب فرزندان را کاهش می‌­دهد.
قبل از همه­‌گیری کرونا، بیشترین و مهم‌ترین اختلالات فرزندان زیر 18 سال، اختلالات سلامت روان بود. مهم‌ترین اختلال سلامت روان، اختلالات اضطرابی است. کووید 19 یک منشأ استرس مزمن است. اگر زمانی برای تغییر سبک تربیتی والدین وجود داشته باشد، اکنون آن زمان است.
 

والدین برای پرورش فرزندانی مقاوم، چه‌کاری می‌­توانند انجام دهند؟

در مسیر تربیت و پرورش صحیح فرزندان، باید خوراک عاطفی گرم و ثابتی را در مسیر استقلال کودکان فراهم کنیم. همان‌طور که داربست از یک ساختمان پشتیبانی می‌کند، والدین هم برای حمایت از کودکان هستند اما با رشد کودک، داربست را پایین می‌­آوریم. تربیت و پرورش صحیح فرزندان، رها نکردن بچه­‌ها نیست. در تکنیک داربست از مقاومت و تاب‌­آوری عاطفی فرزندان خود اطمینان حاصل می­‌کنید. موفقیت مطمئناً همان چیزی است که ما برای بچه‌­هایمان می‌خواهیم، اما شکست یک گزینه است. در مسیر شکست، همه‌چیز اشتباه پیش خواهد رفت. اگر به بچه‌­های خود نشان داده باشیم که چگونه می‌­توانیم کارها را از نو بسازیم، پایه‌­ها را محکم کنیم، چگونه مجاز به اصلاح و انجام مجدد کارها هستیم، در درازمدت می‌­توانیم مسیر درست را به آن‌ها نشان دهیم و درنهایت فرزندانی مقاوم و با اعتمادبه‌نفس بالا خواهیم داشت.
 

کدام اشتباهات والدین سبب کاهش مقاومت و تاب‌­آوری فرزندان می­­شود؟

وقتی صحبت از کودکانمان می­‌شود، به‌طور ذاتی و غریزی می­‌خواهیم که مشکلاتشان را حل کنیم. وقتی چنین کاری را انجام می‌­دهیم، این پیام را به کودکان منتقل می­‌کنیم که آن‌ها بی‌لیاقت، نابلد یا بی‌عرضه هستند. بجای حل تمامی مشکلات فرزندان خود، باید کمی عقب بایستیم.
گاهی والدین ارزش بسیار بیشتری برای نتیجه و محصول کار قائل می­‌شوند تا برای فرآیند و مسیری که توسط فرزندانشان طی شده است؛ یعنی والدین به‌جای اینکه به تلاش فرزندان خود اهمیت دهند و به آن پاداش دهند، بر روی نمرات یا پیروزی در یک مسیر تمرکز کرده و برای آن امتیاز قائل می­‌شوند. در طی فرآیند یادگیری است که لذت مهارت‌آموزی سبب رشد فکری فرزندان می­‌شود و آن‌ها را قادر می­‌سازد چالش بعدی را بپذیرند. اگر تمام فکر و ذهن خود را درگیر نمره کنید، لذت خواندن کتاب را از دست خواهید داد. درواقع، والدین باید ریسک واگذاری برخی کارهای خلاقانه و ارزشمند به فرزندان خود را بپذیرند و اجازه انجام آن‌ها را به فرزندان بدهند.
 

والدین چگونه می­‌توانند شانس رفتار خوب در فرزندان را افزایش دهند؟

سعی کنید برای شخصیت فرزندان خود ارزش قائل شوید. شما می­‌خواهید رفتار خوب و مثبت فرزندان خود را تقویت کنید. راهش این است که به او بگویید از انجام کارهایی که باعث ایجاد احساس خوب شما شده است بسیار خوشحال هستید: «بسیار ممنونم که میز را چیدی.» من واقعاً تحت تأثیر تلاش سخت تو برای امتحان ریاضی قرارگرفته‌ام.
ما تمایل داریم رفتار منفی را کنترل کنیم. «تو داری با دهان باز غذا می‌خوری.» سلام نکردی. چنانچه رفتار خوب فرزندان موردتوجه واقع نشود و تقویت نگردد، می­‌تواند از بین برود. بچه­‌ها با دریافت بازخورد مثبت از رفتار درست خود و توجه والدین به این رفتار، معمولاً تشویق شده و بهتر عمل می­‌کنند. رفتار نادرست و بی‌اهمیت فرزندان خود را نادیده بگیرید. به ازای هر انتقاد سازنده باید سه نکته مثبت در مورد رفتار فرزندان خود به آن‌ها بگوئید. اگر همیشه پیگیر و دنبال رفتارهای بد فرزندان خود باشید، این موضوع می‌تواند رابطه شما را به هم بزند.
هرچقدر هم از رفتار بد فرزندان خود ناراحت باشید، فریاد زدن، داد زدن و گفتن کلمات زشت باعث بهبود رفتار فرزندان شما نمی­‌شود. بجای آن می­‌توانید پیاده‌روی کنید یا با دوست خود تماس بگیرید و خود را تخلیه کنید. از دست دادن کنترل رفتار فقط سبب ساختن یک الگوی بد برای کودک شده و اصلاً سبب بهبود رفتار کودک نمی­‌شود. تنها چیزی که کودکان احساس می‌­کنند، گرمای محبت است و نه درس‌های آموخته‌شده.
 

بسیاری از والدین نگران تأثیر همه‌گیری بیماری کرونا بر روی فرزندان خود هستند اما نگرانی واقعی چیست؟

با پایان یافتن کرونا، بسیاری از بچه‌­ها علائم اضطراب را خواهند داشت. کودکان در حال حاضر مدرسه نمی­‌روند و در معرض عوامل تحریک­‌کننده اضطراب قرار ندارند، این موضوع می‌­تواند بعد از پایان دوران کرونا باعث اضطراب اجتماعی یا اضطراب جدایی از والدین در فرزندان گردد. قرار گرفتن فرزندان در معرض اضطراب می‌­تواند سبب تقویت اراده و افزایش اعتمادبه‌نفس فرزندان شود. البته اگر مدام در معرض اضطراب قرار بگیریم، باید مهارت‌های کنار آمدن با آن را نیز یاد بگیریم.