چرا 13 آبان روز دانش آموز نامگذاری شد؟

این سه واقعه ی تاریخی به ترتیب تبعید امام خمینی(ره) به ترکیه در روز 13 آبان سال 1343 و  در 13 آبان 1357 قیام دانش آموزان متعهد بر ضد رژیم شاه و همچنین در روز 13 آبان 1358 تسخیر لانه جاسوسی آمریکا به دست دانشجویان به روز مبارزه با استکبار و روز دانش آموز به عنوان یک روز بیادماندنی در تاریخ معاصر ایران به ثبت رسید. هیچ کدام از این روزها را نمی توان از نظر اهمیت نسبت بـه دیگری اولویت داد، چرا کـه هر یک از این روزهای مهم تاریخی  تاثیر گذاری خاص خود را داشته و شرایط کشور به نحوی تغییر پیدا کرده است.

روز سیزده آبان در مبارزه با استکبار جهانی ریشه دارد، زیرا در راه رسیدن به اهداف والا و عظیم انقلاب اسلامی، چه در زمان طاغوت و چه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از هیچ کوششی فروگذار نکرده است.

دانش آموزان آگاه در مبارزه با استکبار، همواره نقشی فعّال و فراموش نشدنی را ایفا می کردند. این عزیزان دانش دوست بودند که با شعارهای کوبنده و مشت های گره کرده، پایه های حکومت مزدور پهلوی را سست کردند و لرزه بر اندام زمام داران کاخ های کفر انداختند.

این جوانان شجاع بودند که با قیام خویش، به مستضعفان آموختند که برای به دست آوردن حقوق از دست رفته خود، باید با ستم گران مبارزه کرد.

علت نامگذاری روز دانش‌آموز

13 آبان هر سال مصادف است با روز دانش‌آموز و علت نامگذاری آن این است که دانش‌آموزان تهرانی به نشانه اعتراض به حکومت پهلوی در روز13 آبان 1357 در محوطه دانشگاه تهران تجمع کرده بودند که توسط عمال رژیم پهلوی کشته شدند.

به همین دلیل دوشنبه ۱۶ بهمن ۱۳۵۷ جمعی از دانش آموزان مدارس پایتخت طی بیانیه‌ای اعلام کردند که ما دانش آموزان ایرانی روز شنبه سیزدهم آبان ۱۳۵۷ را به عنوان روز دانش آموز اعلام نموده و قصد داریم هر ساله با یاد شهیدان جنبش دانش آموزی در این روز بر وحدت و یکپارچگی خود بیفزاییم.

به همین منظور روز ۱۳ آبان برای گرامی داشت کشته شدگان در تقویم جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز دانش‌آموز نامگذاری شد.

وقایع 13 آبان سال 1357

در حالی که انقلاب اسلامی مردم ايران به رهبری امام خمينی به روزهای سرنوشت سازی نزديک می شد همه اقشار مردم، سعی در ايفای نقش تاريخی خود و عمل به تکليف الهی داشتند.

در اين ميان دانش آموزان در مبارزه با استکبار، همواره نقشی فعّال و فراموش ناشدنی داشتند. در صبح روز 13 آبان 1357، دانش‌آموزان مدارس را تعطيل کرده و به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صدای اعتراض خود را به گوش همگان برسانند. اين جوانان پر شور، داخل دانشگاه شدند و به همراه دانشجويان و گروه‌های ديگری از مردم در زمين چمن دانشگاه اجتماع کردند.

ساعت يازده صبح، مأموران دولت جعفر شریف‌امامی،‌ ابتدا چند گلوله گاز اشک‌آور در ميان جمعيت پرتاب کردند؛ ولی تظاهر کنندگان در حاليکه به سختی نفس می‌کشيدند، صدای خود را رساتر کرده و با فرياد الله‌اکبر، لرزه بر اندام مأموران مسلح شاه افکندند. در اين هنگام تيراندازی آغاز شد و جوانان و نوجوانان بی‌گناه، در خون خود غلتيدند. در اين روز، 56 تن شهيد و صدها نفر مجروح شدند.

حادثه 13 آبان 1357 بعد از حادثه 17 شهریور در همان سال، دومین کشتار و حادثه خونین در دولت شریف امامی بود،  در حالی که عمر سیاسی این دولت از 70 روز تجاوز نمیکرد. ابعاد حادثه دانشگاه به حدی بود که وقتی در برنامه اخبار شبانگاهی گزارش تیراندازی مستقیم سربازان به روی دانش آموزان در دانشگاه از شبکه سراسری تلویزیون پخش شد، وزیر علوم بلافاصله استعفا داد و فردای آن روز کابینه شریف امامی نیز سقوط کرد.

حضرت امام در پيامی به همين مناسبت فرمودند: عزيزان من صبور باشيد، که پيروزی نهايی نزديک است و خدا با صابران است، ايران امروز جايگاه آزادگان است، من از اين راه دور، چشم اميد به شما دوخته‌ام، صدای آزاديخواهی و استقلال طلبی شما را به گوش جهانيان می‌رسانم.

 

تبعید امام خمینی(ره) در 13 آبان سال 1343

پس از اعتراض شدید امام خمینی به سیاست های حکومت پهلوی و افشاگری در خصوص لایحه کاپیتولاسیون، در روز 13 آبان 43، امام خمینی توسط مأموران شاهنشاهی بازداشت و پس از انتقال به تهران، با یک فروند هواپیمای نظامی از فرودگاه مهر آباد به ترکیه تبعید شدند. اطلاعیه کوتاه ساواک: طبق اطلاع موثق و شواهد و دلائل کافی چون رویه آقای خمینی و تحریکات مشارالیه علیه منافع ملت و امنیت و استقلال و تمامیت ارضی کشور تشخیص داده شد، لذا در تاریخ 13 آبان 1343 از ایران تبعید گردید.

در پی تبعید امام خمینی و با وجود فضای خفقان، موجی از اعتراضها به صورت تظاهرات در بازار تهران، تعطیلی طولانی دروس حوزههای علمیه و ارسال طومارها و نامهها به سازمانهای بین المللی و مراجع تقلید آغاز شد. دوران تبعید امام به ترکیه، دوران بسیار سختی بود.

امام حتی از پوشیدن لباس روحانیت منع شده بودند. برای مخفی نگهداشتن محل اقامت امام  اول او را به آنکارا و بعد از چند روز وی را به شهر بورسا واقع در 46 کیلومتری غرب آنکارا انتقال دادند. در این مدت امکان هرگونه اقدام سیاسی از امام خمینی سلب شده و تحت مراقبت مستقیم مأمورین اعزامی ایران و نیروهای امنیتی ترکیه قرار گرفتند.

امام خمینی 11 ماه در ترکیه به سر بردند، پس از آن ساواک با هماهنگی دولت ترکیه ، امام را در 13 مهر 1344 به عراق تبعید کردند که 13 سال به طول انجامید.

در بحبوحه انقلاب اسلامی و در نتیجه افزایش اختناق رژیم بغداد، امام خمینی تصمیم به خروج از عراق و عزیمت به کویت گرفتند اما کویت تحت فشار شاه، از پذیرش امام و هیئت همراه امتناع کرد، در نتیجه امام خمینی در مهر 1357 راهی فرانسه شدند، طی 4 ماه اقامت در فرانسه، انقلاب اسلامی را تا مرحله پیروزی هدایت کردند. سپس در 12 بهمن 1357 به کشور بازگشتند.

امام خمینی(ره) در طی هجرت 14 ساله خود به روشنگری افکار عمومی ایران و جهان نسبت به ماهیت حکومت پهلوی پرداخته و زمینه انقلاب مردمی و سقوط رژیم شاه را فراهم ساختند.

 

تسخیر لانه جاسوسی در 13 آبان سال 1358

سفارت امریکا در تهران از زمستان 1357 تا پائیز 1358 به مرکز فرماندهی عملیات جاسوسی و خرابکاری علیه جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده بود، نظامی که عمر سیاسی آن به یک سال نمیرسید.

با این حال سفارت امریکا زمانی توسط دانشجویان تسخیر شد که امریکا، خواسته مشروع ملت ایران در استرداد شاه و اموال و دارایی های بلوکه شده ایران را نادیده گرفت و حتی امکاناتی وسیع در اختیار فراریان گذاشت تا تشکیلات خود را علیه انقلاب سازماندهی و فعال کنند.

در روز 13 آبان 1358 ساختمان سفارت امریکا در تهران به تصرف جمعی از دانشجویان معترض درآمد. در بررسیهایی که توسط آنان صورت گرفته بود، جای شک و شبهه ای نبود که مرکز هدایت و پشتیبانی بسیاری از توطئه ها که علیه نظام جمهوری اسلامی صورت می گیرد، سفارت ایالات متحده امریکاست.

به همین دلیل، دانشجویان این محل را، لانه جاسوسی امریکا نامگذاری کردند. از سوی دیگر خاطره کودتای 28 مرداد 1332 که منجر به تحکیم سلطه امریکا بر ایران به مدت 25 سال شد، در حافظه تاریخی مردم ایران هنوز، تازگی داشت.

از زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا زمان تسخیر سفارت امریکا در تهران دیپلمات های امریکایی مستقر در این سفارتخانه از هیچ تلاشی در جهت مقابله با نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران فروگذار نمیکردند.

تماس با سرکردگان گروه های ضد انقلاب، حمایت از شبکه های کودتا و براندازی در داخل کشور و تأمین مالی گروهک های تروریستی در غرب و جنوب ایران که به انفجار لوله های نفتی و ایجاد نا امنی و بی ثباتی در مناطق کردنشین مشغول بودند، از عملکردهای مأموران سیاسی فعال در ساختمان سفارت امریکا بود. این حقایق در اسناد لانه جاسوسی نیز آمده است. امام (ره) تصرف لانه جاسوسی توسط دانشجویان را انقلاب دوم لقب دادند و در سخنانی، از این اقدام حمایت کردند: شما میبینید که الان مرکز فساد امریکا را جوانها رفتهاند گرفتهاند و امریکائیها را هم که در آنجا بودند، گرفتند و آن لانه فساد را بدست آوردند و امریکا هیچ غلطی نمیتواند بکند و جوانها مطمئن باشند که امریکا هیچ غلطی نمیتواند بکند.

پیام روز سیزدهم آبان

یوم اللّه سیزده آبان، یادآور حماسه ها، ایثارها و فداکاری های دانش آموزان عزیزمان است.

این روز باشکوه بدین سبب روز دانش آموز نامیده شد، تا خاطره فرزندان دلیر انقلاب برای همیشه جاودان بماند و درسی فراموش ناشدنی برای تمام دانش آموزان در سراسر گیتی باشد که با ابرقدرت های چپاول گر به مبارزه بی امان بپردازند و عزّت را بر زندگی ذلت بار ترجیح دهند.

روز سیزدهم آبان به همه مستضعفان جهان آموخت که بر ضد مستکبران قیام کنند و حقوق از دست رفته خویش را از چنگال استکبار و استعمار بیرون کشند.

پیام روز سیزدهم آبان به مسلمانان این است که تنها در برابر پروردگار جهانیان و مکتب توحید به نماز بایستند و فقط در پیش گاه خدا به کرنش بنشینند و تا همیشه زمان در برابر ظلم و زورگویی ابرقدرت ها سرتسلیم فرود نیاورند.

---