اولین کسی که اقتصاد اسلامی را نظامسازی کرد
شهید صدر برای نخستین بار در تاریخ اسلام و برای اولین بار در میان تمام فِرَق و مذاهب اسلامی توانسته است نظام اقتصادی اسلام را کشف کند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
تاریخ :
يکشنبه 1397/04/10
مشهور ترین اثر شهید صدر
یکی از مهمترین، مشهورترین و اثرگذارترین آثار شهید صدر که شهرت وی را جهانی ساخت و تمامی نگاهها را – لااقل از تمامی وطن توحیدی و از همه جهان اسلام – متوجه طلبۀ جوان و فقیری در حوزۀ علمیۀ نجف به نام سید محمد باقر صدر نمود، کتاب «اقتصادُنا» بود. اقتصادنا یعنی «اقتصاد ما» و منظور شهید صدر از این عنوان، اقتصاد اسلامی است.شهید صدر در این کتاب که چاپ اول آن در سال ۱۳۸۱ قمری به انجام رسید، موفق شد برای نخستین بار به معرفی مکتب، نظام و سیستم اقتصاد اسلامی بپردازد و اقتصاد اسلامی را به عنوان یک اقتصاد قوی، پاسخگو و کامل در مقابل مارکسیسم و کاپیتالیسم به جهانیان عرضه نماید.
در همان زمان بعضی از حاکمان مسلمان و حکومتهای کشورهای مسلماننشین که می خواستند از بند نظامهای اقتصادی شرقی و غربی رهایی یابند و اقتصاد اسلامی را به عنوان جایگزینی مناسب انتخاب نمایند، این کتاب را مبنای نظام اقتصادی کشور و حکومتشان قرار دادند. گرچه باید اعتراف نمود آنقدر که بعضی کشورهای سنّی مذهب از دیدگاه ها و راه حلهای اقتصادی آیت الله صدر بهره برده اند، متأسفانه شیعیان استفاده نکرده اند.
آیت الله شهید صدر، کتاب ارجمند «اقتصادنا» را به عنوان تجربهای منحصر به فرد و بینظیر در عرصه نظامسازی فقهی و اقتصاد اسلامی، در سن ۲۸ سالگی منتشر کرده است.
اقتصادنا، اقتصاد اسلامی را نظام سازی کرد
این کتاب صرفاً یک کتاب عمیق علمی نیست، بلکه کار بزرگی که شهید صدر در این کتاب کرده است، این است که برای نخستین بار در تاریخ اسلام و برای اولین بار در میان تمام فِرَق و مذاهب اسلامی توانسته است نظام اقتصادی اسلام را کشف کند. اما کار بزرگتری که ایشان با تألیف این کتاب انجام داده و در حال حاضر از اهمیت فوق العادهای برخوردار است، این است که ایشان برای نخستین بار در تاریخ اسلام، نه فقط نظامسازیِ اقتصادی، بلکه اساساً «نظامسازی» کرده است.از سال ۱۳۸۱ قمری که زمان انتشار این کتاب است تا کنون، حدود ۶۰ سال گذشته است که بخشی از این زمان مربوط به سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی است و به طور مثال در حوزه علمیه قم که محل تراکم جمعی از قویترین اندیشوران اسلامی در طول تاریخ است، که از قضا بخشی از آنها به طور جدّی دغدغه نظریهپردازی و تولید علم در عرصههای اجتماعی حیات انسان و نظامسازی و نظامپردازی را داشتهاند، هنوز کسی نتوانسته است روشی غیر از روش ایشان ابداع کند. کما اینکه هنوز کسی نتوانسته یک نظامسازی، در سطح کاری که ایشان انجام داده است را به انجام برساند.
در همین عرصه اقتصاد اسلامی نیز که چندین سال است در ایران پیرامون آن کتابهای دارای استانداردهای علمی! مینویسیم و مقالههای علمی و پژوهشی! منتشر میکنیم، هنوز اثری برتر از کتاب ایشان نوشته نشده است. لذا فعلاً این تجربه، یک تجربه منحصر به فرد است.
بانکداری بدون ربا، برگ زرینی دیگر در کارنامه علمی شهید صدر
یکی از اقدامات علمی و نظریهپردازانهای که علامه شهید صدر(ره) در ادامه تألیف کتاب اقتصادنا و در پی کوشش برای کشف مکتب اقتصادی اسلام و نظامسازی در عرصه اقتصاد اسلامی به انجام رساند، تلاش برای نظامسازی در زمینه بانکداری بود. این تلاش ارزشمند از سوی ایشان در چند مرحله پیگیری شد: نخست، بانک بدون ربا؛ ایشان در گام نخست و به درخواست یک مرکز مالی در کشور کویت (لجنة التحضیر لبیت التمویل الکویتی)، در قالب کتاب «البنک اللاربوی فی الإسلام»، به طراحی نظام بانکی و بانکداریِ بدون ربا پرداخت؛ که با الهامگیری از طرح پیشنهادی شهید صدر، تعداد زیادی بانک بدون ربا در کشورهای مسلماننشین و یا به وسیله مسلمانان، ولی در کشورهای غیر اسلامی تأسیس شد.درس خارج بانکداری اسلامی از کار های دیگر ایشان است؛ شهید صدر پس از تألیف کتاب «البنک اللاربوی فی الإسلام» (بانک بدون ربا در اسلام)، در ماه رمضان سال ۱۳۸۹ قمری به تدریس بحثهای فقهی مرتبط با بانک و بانکداری، از جمله مسائل مربوط به امور مالی، سپردهگذاری در بانکها، انواع بانکها و احکام تعامل با آنها، راهکارهای رفع معاملات ربوی، شخصیت حقیقی و حقوقی پرداخت.
منبع:
مصاحبه خبرگزاری مهر با حجت الاسلام ملک زاده؛ با عنوان "شهیدصدر نخستین نظام سازی اقتصادی در تاریخ اسلام را انجام داده است"
مطالب مرتبط مجموعه : اموال عمومی
آخرین مطالب سایت