چه چیزهایی باعث می شود که کودکان دروغ بگویند؟!

1- ترس: در سه تا پنج سالگی نگرانی های خیالی، نسبتاً شایع است و ترس از تاریکی، مرگ، حیوانات و ... برای کودکان در این دوره وجود دارد. او می خواهد خود را به جای دیگران بگذارد و مشکلات آن‌ها را مجسّم نماید؛ لذا ترس به او غلبه کرده، و از دروغ‌های خیالی استفاده می‌نماید.
برای رفع این مشکل، خود، انسان شجاعی باشید و مواردی مثل تاریکی و مرگ را امری هولناک تصور نکنید، کودک را از تاریکی، «لولو» «هاپو» و ... نترسانید، به علت ترسیدن، او را تمسخر نکرده، اجازه دهید درباره ترس خود حرف بزند و شما نیز مشغولیات او را زیاد کنید، تا کمتر به ترس‌های درونی خود فکر کند.

2- هراس از تنبیه: ترسیدن از تنبیه نیز از دلایل شایع دروغ‌گویی در سنین کودکی است. والدین در صورت خطای طفل، اگر قصد تنبیه دارند، باید مطمئن باشند تنبیه آن ها، مناسب با اشتباه کودک باشد و از سخت گیری در این باره جداً خودداری کنند.

3- دروغ گفتن والدین: دروغ گفتن والدین به فرزندشان و عمل نکردن به وعده‌هایشان، موجب بی اعتمادی کودک به آن ها شده، دروغ‌گویی را می آموزد و در زندگی به کار می برد. به عبارت دیگر، «کودکی که دروغ می گوید بیشتر از آن که خود را نزد دیگران بی‌اعتماد می کند، دیگران را نزد خود بی اعتبار می‌بیند».
بنابراین اگر به کودک قول می دهید، بر سر حرف خود بمانید و در کوچک ترین موارد، حتی به شوخی، از دروغ گفتن بپرهیزید، چون طفل، متوجه منافات داشتن سخن شما با حقیقت شده و به تقلید می پردازد. یکی از کسانی که حضرت رسول (صلی الله علیه واله وسلم) برای او دعا کرده، پدر و مادری است که به فرزند خود دروغ نمی گویند و در برابر او اعمال احمقانه انجام نمی دهد.
اگر منصف به این صفات باشید، می توانید از دروغ‌گویی کودکتان جلوگیری کنید.

4- وظایف سنگین: چنانچه والدین برای فرزند وظایف سنگین و فوق طاقت در نظر بگیرند. و او ناچار به دروغ متوسل شود- خصوصاً آن که بداند در صورت انجام ندادن وظیفه، سرزنش می شود- در این صورت احساس حقارت کرده و با دروغ‌گویی می کوشد خود را بزرگ نشان دهد.
در این گونه موارد، به جای تحقیر و سرزنش، تشویق و تحسین را سرلوحه اعمال خویش قرار دهید و از کودک، آنچه را که در توان دارد توقع داشته باشید.

5- جلب توجه بزرگسالان: اگر موضوعی توجه و فکر شما را به خود معطوف کرده باشد، در چنین حالتی، کودک دروغ می گوید تا توجه شما را به خود جلب کند، یا اگر احساس کند. کاری بر خلاف معیارهای شما انجام داده است و شما به او توجهی ندارید، اقدام به دروغ گفتن کرده، تا رضایت شما را جلب کند. در این مورد به وسیله توجه و محبت کردن، با دقّت به سخنانش گوش دادن و بازی کردن با او می توان از دروغ گفتنش جلوگیری کرد.

6- رسیدن به خواسته‌ها: گاه طفل برای رسیدن به خواسته‌هایش دروغ می گوید. برای جلوگیری از این عمل قناعت کردن را به او بیآموزید، در زمان و مکان مناسب گوشزد کنید که «دروغ‌گو دشمن خداست» و احادیث، روایات، داستان ها و اشعار مربوط به مزیّت راست‌گویی و مضرّات دروغ‌گویی را برای او بخوانید.

7- محرومیت: اگر فرزندتان کار بدی انجام داد و به دروغ آن را انکار کرد، برایش دو نوع محرومیت در نظر بگیرید: یکی برای رفتار زشت او، دیگری برای دروغ گویی‌اش؛ تا متوجه شود با دروغ گفتن جریمه اش دو برابر می شود به او بگویید: «خدا دیده چه کسی این کار را انجام داده هر کس بوده از خدا معذّرت خواهی کند و دیگر این عمل را تکرار نکند» با این بیان، کودک به خاطر می سپارد که هر عملی انجام دهد، خداوند ناظر او خواهد بود.
إن‌شاء‌الله با عملی ساختن شیوه های بیان شده، بتوان فرزندی صادق و راست‌گو تربیت کرد که سعادت دنیا و آخرت خود و خانواده اش را تضمین کند.

---

منبع : کتاب عطیه الهی / فاطمه سادات آقا میری