بارداری در سنین پایین بهتر است

در سال‌های اخیر با ورود زنان به دنیای كار و تحصیل از یك طرف و شرایط سخت ازدواج برای مردان از طرف دیگر، سن ازدواج افزایش یافته است. این مسأله همراه با عدم تمایل زن و شوهر به بچه‌دار شدن تا فراهم آمدن شرایط مناسب، باعث شده حاملگی در سنین بالا اتفاق عجیب و غریبی نباشد.

شاید شما هم تا به حال در این مورد فكر كرده باشید كه بهترین سن حاملگی، چه سنی است و از چه سنی به بعد، یك زن باید نگران بارداری و عوارض آن برای خود و فرزندش باشد.

امروزه حاملگی پس از سن 35 سالگی را به عنوان حاملگی پُرخطر در نظر می‌گیرند. سنی كه پس از آن، خطرات و عوارض بارداری، ناهنجاری‌ها و مرگ و میر مادر و جنین در آن افزایش پیدا می‌كند.

در حالی كه بسیاری از زنان برای ایجاد شرایط زندگی بهتر، قبل از تولد نخستین فرزند خود، بارداری را به تأخیر می‌اندازند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد به تعویق انداختن حاملگی تا سنین 30 سالگی، دوران بارداری را با دشواری‌ها و مخاطراتی همراه می‌كند.

خطراتی مثل افزایش ناباروری و در نتیجه تقاضای بیشتر برای لقاح آزمایشگاهی* (IVF) و افزایش غم‌انگیز مشكلات مربوط به جنین، سقط، حاملگی خارج رحمی، فشارخون،‌ دیابت حاملگی، اختلالات ژنتیكی، اسكیزوفرنی، حاملگی دوقلویی دو تخمكی، جداشدن زودرس جفت، جفت سرراهی و سزارین از جمله عوارضی هستند كه در صورت حاملگی در سنین بالا می‌توانند گریبان گیر مادر یا جنین شوند.

همچنین ثابت شده است كه با افزایش سن مادر بروز ناهنجاری‌های كروموزومی از نوع آناپلوئیدی(ناهنجاری مربوط به عدم تقسیم كروموزوم‌ها) به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می‌كند تا جایی كه شانس داشتن فرزند با ژن‌های معیوب (سندرم داون) در سنین بالای 45 سال یك مورد در 30 مورد تولد زنده است و این در حالی است كه در یك زن 20ساله این احتمال، یك در 2000 تولد زنده تخمین زده شده است.

نكته دیگر این است كه با افزایش سن مادر، بروز حاملگی دوقلویی دو تخمكی افزایش پیدا می‌كند؛ اگر چه در حال حاضر علت اصلی حاملگی چندقلویی در سنین بالای مادر، استفاده از روش‌های كمك باروری (لقاح آزمایشگاهی) عنوان شده است.

تحقیقات دیگر نشان داده‌اند برخی از بیماری‌های مادر از جمله فشار خون بالا، در نتیجه اختلال خون‌رسانی می‌توانند منجر به جداشدن زودرس جفت در سنین بالای بارداری شوند.

همچنین افزایش احتمال سقط در مادران سنین بالا نیز به بیماری‌های زمینه‌ای مادر نظیر دیابت یا ناهنجاری‌های ژنتیكی خود جنین نسبت داده می‌شود.

اما یك سؤال مهم این است كه آیا تمامی زنان بالای 35 سال در معرض خطرات ناشی از حاملگی در سن بالا قرار دارند؟

واقعیت این است كه بارداری در سنین بالا همیشه هم ترسناك، یا بهتر بگوییم، خطرناك نیست.

بسیاری از تحقیقات ثابت كرده‌اند در زنان دارای اندام فیزیكی مناسب و بدون مشكلات طبی، میزان عوارض بارداری و جنینی كمتر است.گفته می‌شود اگر چه مرگ‌ و میر مادران در سنین بالای 35 سال افزایش پیدا می‌كند، اما بهبود مراقبت‌های طبی و بهداشتی باعث كاهش این خطرات می‌شود.

به عبارت دیگر، كلید اصلی به حداقل رساندن خطرات ناشی از سن بالای حاملگی داشتن یك شیوه زندگی سالم است: رژیم غذایی مناسب، تمرینات ورزشی منظم، عدم استعمال دخانیات، استراحت مرتب و خواب شبانه ی منظم. در این راستا بر اهمیت ورزش به ویژه ورزش‌های كششی تأكید بسیار شده است، چرا كه تمرینات ورزشی كششی با بهبود خون‌رسانی در لگن از توقف خون جلوگیری می‌كنند.

مصرف روزانه ی مکمل اسید فولیک، پیش از بارداری و در ماه اول آن به مادران توصیه می‌شود تا از ایجاد ناهنجاری‌های عصبی جنین جلوگیری شود، خصوصاً زمانی که مادر برای مدتی از قرص های ضد بارداری استفاده کرد باشد.

در كنار تمام این توصیه‌ها، مادران با سن بالا می‌توانند در دوران بارداری از طریق معاینات مرتب توسط پزشک متخصص زنان و انجام آزمایش‌هایی نظیر آمنیوسنتز یا كوردوسنتز تكامل طبیعی جنین خود را كنترل كنند.

با پیشرفت‌های جدید به دست آمده در دنیای پزشكی، مناسب نبودن حاملگی در زنان بالای 50 سال در حال تبدیل شدن به افسانه است و پزشكان می‌گویند حتی زنان در این سنین هم می‌توانند برای بچه‌دار شدن آماده شوند. اگر چه خطرات غیرقابل اجتنابی برای مادر و بچه وجود دارد كه در مادران بالای 40 سال افزایش پیدا می‌كند.

افسانه بهرامی

IN VITRO FERTILIZATION*