حکم سودی که از بانکها گرفته می شود!

اشخاص رباخوار هم ضامن مالى هستند كه به ربا گرفته اند و هم زندگى و لقمه‏شان را حرام كرده‏اند و البته عبادتشان را باطل و حرص و طمع را نیز بر خود حاكم كرده‏اند.

ربا به معنى زیادى گرفتن در وام یا معامله است. پولى را شخصى وام مى‏دهد و بیشترش را مى‏گیرد، جنسى را مى‏دهد و از همان جنس، مقدار بیشترى دریافت مى‏كند.

در حدیثى مى‏خوانیم: «لو كان الرّبا حلالًا لترك النّاس التّجارات» (بحارالانوار ج 100، ص 119)  اگر ربا حلال باشد، مردم كسب و كار را رها مى‏كنند.

امام رضا علیه السلام فرمودند: اگر ربا شایع شود، راه وام و قرض الحسنه دادن بسته مى‏شود. (الحیاة، ج 4، ص 334)

گرفتن پول اضافه بدون انجام كار مفید یا مشاركت در تولید، نوعى ظلم و سبب پیدایش دشمنى و قساوت مى‏شود.

گاهى بدهى‏هاى تصاعدى ربا دهنده، او را ورشكسته و مجبور به قبول انواع ذلّت‏ها و اسارت‏ها مى‏كند.

ربا در همه ادیان حرام است در سوره‏ى نساء، آیه 161 مى‏خوانیم: «و اخذهم الرّبا و قد نهوا عنه» یهودیان با این‏كه از ربا نهى شده بودن، باز ربا مى‏گرفتند. تهدیدهایى كه در قرآن براى ربا گرفتن و پذیرش حاكمیت طاغوت آمده حتى براى قتل و ظلم و شرابخوارى و زنا نیامده است.

انفاق، دادن بلاعوض است و ربا، گرفتن بلاعوض.

انفاق، محبّت‏آور و ربا كینه‏آور است.

معمولًا از مردن انفاق كننده مردم عزادار مى‏شوند و از مرگ رباخوار مردم شادند.

در قرآن هیچ گناهى به غیر از ربا، اعلام جنگ با خدا شمرده‏ نشده است. (بقره، 279)

خداوند قول داده كه ربا را محو كند؛ ولى انفاق و صدقات را افزایش دهد: «یمحق اللّه الرّبا و یربى الصّدقات» (بقره، 276)  كلمه «محق» به معناى نقصان تدریجى است. «مُحاق» به ماه گفته مى‏شود كه در شب‏هاى آخر، آن چنان نورش كم مى‏شود كه دیده نمى‏شود. مراد از «یمحق اللّه الرّبا» آن است كه خداوند بركت و آثار خوبى كه باید مال داشته باشد، از رباخوار مى‏گیرد.

امام باقر علیه السلام فرمودند: خبیث‏ترین درآمدها، رباخوارى است. (كافى، ج 5، ص 147)

همچنین در روایت آمده است: رباخوار در قیامت همچون دیوانگان محشور مى‏شود. (تفسیر درالمنثور، ج 2، ص 102)

و نیز حضرت على علیه السلام فرمودند: رباخوار را باید توبه دهند، همچنان كه افراد را از شرك توبه مى‏دهند.

در نظام ربوى، سعادت و محبت و امنیت نیست، در عوض تكاثر و انتقام هست. اغنیا و اموالشان مورد نفرین و ناله‏ى فقرایند. كینه و توطئه سرقت هر لحظه رباخواران را تهدید مى‏كند.

اشخاص رباخوار هم ضامن مالى هستند كه به ربا گرفته اندو هم زندگى و لقمه‏شان را حرام كرده‏اند و البته عبادتشان را باطل و حرص و طمع را نیز بر خود حاكم كرده‏اند.

آنها در محاسبات خود تنها، به ذخیره‏ى دنیوى مى‏نگرند؛ اما اشخاص مۆمن و كسانى كه اهل نماز و زكاتند، توجه به‏ ذخیره‏ى اخروى دارند. «اقاموا الصّلاة و آتوا الزكاة لهم أجرهم عند ربّهم» (بقره، 277)

 كلمه‏ى «عند ربّهم» نشانه‏ى مقام و پاداش ماندگار است چون؛ خدا ثابت است، چیزهایى هم كه مربوط به خدا و رنگ الهى داشته باشند، ماندگار است.

خوشى‏ها و مقام‏هاى دنیوى گذراست و به قول قرآن: «فهل ترى لهم من باقیة» (حاقه، 8)

 آیا براى آنان بقایى مى‏بینى؟ این منازل و باغها رفتنى است، اما آنچه نزد خداست ماندنى است. «انّ المتّقین فى جنّات و نهر. فى مقعد صدق عند ملیك مقتدر» (قمر، 55 و 54) یكبار دیگر بین باغها و آبادانى هایى كه رها كردند و رفتند با این بوستان‏ها و چشمه سارانى كه نزد خداى قادر متعال پایدارند، مقایسه كنید.

مزد حلال در قبال كارى است كه انجام مى‏شود، رباخوار كه كارى انجام نمى‏دهد. بنابراین اگر رباخوار بخواهد توبه كند، باید اموال را به صاحبانش برگرداند؛ زیرا او مالك آن پول و درآمد نیست.

بعد از این توضیحات در مورد ربا این نوشتار را با طرح یک مسئله و یک پرسش و پاسخ پی می گیریم:

رساله آیة الله مکارم شیرازی(دام ظله):

مسأله 1767ـ هرگاه یكى از آن دو جنس، معیوب و دیگرى سالم، یا یكى مرغوب و دیگرى نامرغوب باشد، یا به خاطر جهات دیگر تفاوت قیمت داشته باشد، مثل این كه ده كیلو گندم مرغوب یا سالم را بدهد، و پانزده كیلو نامرغوب یا ناسالم را بگیرد آن هم ربا و حرام است; بنابراین، اگر طلاى ساخته را بدهد و بیشتر از آن طلاى نساخته بگیرد، یا مس ساخته را بدهد و بیشتر از آن مسهاى شكسته را بگیرد، یا برنج درجه یك بدهد و بیشتر از آن درجه دو و سه بگیرد همه ربا و حرام است و همچنین اگر اضافه اى از غیر جنس آن بگیرد مثل این كه ده كیلو گندم مرغوب را بدهد و ده كیلو گندم نامرغوب به اضافه ده تومان پول بگیرد آن هم ربا و حرام است، بلكه اگر چیزى زیادتر نگیرد ولى شرط كند خریدار كارى براى او انجام دهد آن نیز ربا و حرام است.

آیةالله خامنه ای(دام ظله):

جواب: رباى قرضى آن مقدار اضافه بر مبلغ قرض است که قرض گیرنده به خاطر قرضى که مى‏گیرد به قرض دهنده مى‏دهد و امّا سود حاصل از کارکرد پولى که به عنوان سپرده به بانک داده شده تا به وکالت از طرف صاحب آن در یکى از عقود صحیح شرعى بکار گرفته شود، ربا نیست و اشکال ندارد.

                                                                                                                                            فرآوری: آمنه اسفندیاری

منابع:

کتاب پرسش و پاسخهای قرآنی ج 2 ـ محسن قرائتی

پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای و آیة الله مکارم شیرازی(دام ظلهم)