اقتصاد مقاومتی؛ طرحی هوشمندانه

طی روزهای اخیر صحنه اقتصاد کشور شاهد تجربه گفتمانی جدید تحت عنوان اقتصاد مقاومتی است. مبحثی که چندی پیش از سوی رهبر معظم انقلاب مطرح شد. در شرایط امروز کشور که هجمه دشمنان اقتصادی است طرح اقتصاد مقاومتی توجهی هوشمندانه بود که با اجرای آن می‌توان کشور را از این گردنه سخت به سلامت عبور داد. دشمنان این مرز و بوم بیش از هر زمان دیگری عزم خود را جزم کرده‌اند تا اراده و خواستشان را به ما تحمیل و وادارمان کنند که از بسیاری حقوق مسلم و بدیهی خود در گذریم. بنابراین مقاومت در برابر این زورگویی و تهاجم آشکار،  نیازمند دو اصل  انگیزه و اندوخته است.

با توجه به شرایطی که سالهاست دشمنان کشور بر این ایران اسلامی تحمیل کرده‌اند و این روزها نیز پررنگ‌تر شده است ضرورت توجه بیش از پیش به خوداتکایی و رسیدن به خودکفایی در تمام زمینه‌های اقتصادی از راه تحقق اقتصاد مقاومتی عبور می‌کند.

در این میان اعتقادها بر این است که با در نظر گرفتن تحریم‌ها، بهترین فرصت برای نقش‌آفرینی فعالان بخش خصوصی فراهم شده است و باید از این فرصت کلیدی برای نیل به اهداف اقتصادی استفاده کرد. 

*الزامات اقتصاد مقاومتی

اکنون اقتصاد کشور با توجه به تحریم هایی که غرب علیه ایران وضع کرده در شرایطی قرار گرفته است که نیازمند توجه بیشتر به خود است. در فضای بین‌الملل هم یکی از پارامترهای تعیین کننده در نحوه نگرش به اقتصاد و اخذ سیاست‌های اقتصادی نحوه تعامل با دنیاست. وقتی که در این بین مشکلی پیش می‌آید، اقتصاد بیشتر به سمت مصرف کالاهای داخلی و توجه به سمت منابع و توانمندی‌های داخلی سوق پیدا می‌کند.  اما زمانی که گشایش وسیع‌تری در فضای بین المللی وجود دارد، اقتصادها بیشتر به سمتی می روند که در حلقه تولید جهانی جایگاهی برای خود کسب و از این فرصت استفاده کنند تا بازار بزرگتری را هدف قرار داده و بر اساس این بازار بزرگ برنامه ریزی می کنند.

اقتصاد مقاومتی در مرحله اول نیازمند سیاست‌گذاری‌های دقیق است. مرحله بعد این است که در چنین اقتصادی توجه به تولید داخلی و اتکا به توانمندی‌های داخلی باید یکی از شاخصه‌های اصلی آن قرار بگیرد.

کارشناسان بعد از طرح بحث اقتصاد مقاومتی عنوان کردند که نمی‌توان گفت آثار تحریم‌ها صفر بوده اما نمی‌توان هم گفت مشکلاتی که اکنون در اقتصاد کشور وجود دارد نتیجه تحریم‌ها است.   مشکلاتی که اکنون در اقتصاد ظاهر شده نتیجه مجموعه سیاست‌هایی است که دولت از سال‌های گذشته در حوزه اقتصاد پیش گرفته است.

*تعریف اقتصاد مقاومتی

یک تعریف از اقتصاد مقاومتی عبارت از اقتصادی است که در پی «مقاوم‌سازی»، «آسیب‌زدایی»، «خلل‌گیری» و «ترمیم» ساختارها و نهادهای فرسوده و ناکارآمد موجود اقتصادی است. یعنی اگر در رویکرد گذشته می‌گفتیم که فلان نهاد نمی‌تواند انتظارات ما را برآورده کند، در رویکرد جدید به دنبال آن هستیم که با بازتعریف سیاست‌های نهادهای موجود، کاری کنیم که انتظارات ما را برآورند.

اقتصاد مقاومتی چشم‌اندازی کلان به اقتصاد جمهوری اسلامی ایران دارد و یک اقدام بلندمدت را شامل می‌شود. این تعریف هم که به نظر می‌رسد دور از دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب نیست، رویکردی ایجابی و دوراندیشانه دارد. در این رویکرد، باید در پی اقتصاد ایده‌آلی باشیم که هم اسلامی باشد و هم ما را به جایگاه اقتصاد اول منطقه برساند؛ اقتصادی که برای جهان اسلام الهام‌بخش و کارآمد بوده و زمینه‌ساز تشکیل تمدن بزرگ اسلامی باشد.

*ضرورت ترسیم نقشه راه

بر این اساس باید به تهدیدها به دید فرصت نگریست و با توجه به الزامات اقتصاد مقاومتی، کشور را در راستای تحقق اهداف بلندمدت و منطبق بر چشم‌اندازها پیش ببریم. قطعا در این راه علاوه بر استفاده از نظرات کارشناسان امر، باید از اختلاف‌نظرها چشم‌پوشی و برای رسیدن به قله پیشرفت و تعالی ایران اسلامی همگام و با یک هدف اقدام کرد.

در سالی که از سوی عالی ترین مسوول نظام سال حمایت از کار و سرمایه‌ ایرانی نامگذاری شده است ضرورت توجه بیش از پیش به خوداتکایی اقتصادی و پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی انکارناپذیر می‌شود لذا مسوولان امر باید با ترسیم نقشه راه برای تحقق این مهم برنامه‌ریزی کرده و گامهای شتابان‌تری را بر دارند.

اهمیت تولید ملی به ویژه در شرایط تحریم بسیار مهم است. البته تجربیات و بلوغ سیاسی ایرانیان البته به وضوح نشان می‌دهد که ایستادگی و مقاومت در مقابل هجوم دشمنان  جزو خصوصیات غیرقابل انفکاک ایرانیان مسلمان بوده و همچنان نیز هست.

مسئله‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد جبهه‌ای است که دشمن برای نفوذ به اراده ملت ایران انتخاب کرده است؛ به نظر می‌رسد دشمنان با زیرکی و کیاست به سراغ اقتصاد رفته‌اند تا با ایجاد مشکلات و چالشهایی در این حوزه، بتوانند در خاکریز مقاومت ایرانیان، خللی ایجاد کنند. از این رو رهبر انقلاب نیز با طرح مسئله اقتصاد مقاومتی، توجه و نگاه جامعه و مسئولان را به این خاکریز جلب کرده‌اند. طبیعی است تداوم مقاومت در جبهه اقتصاد نیز نیازمند اندوخته‌های اقتصادی لازم در این حوزه است.

مطابق فرمایشات رهبری، مردمی کردن اقتصاد، توجه به مدیریت مصرف، کاهش وابستگی به نفت و اجتناب از اتخاذ تصمیمات خلق الساعه از مصادیق مهم اقتصاد مقاومتی است. توجه به این راهکارها به ترسیم نقشه راه کمک اساسی خواهد کرد. تجربه دهه های گذشته نشان داده است که هر زمان در اجرای توصیه های ایشان کوتاهی شده زمینه حسرت آینده مسئولین و کارشناسان را فراهم آورده است. این غفلت به ویژه اکنون که اقتصاد کشور شرایط خاصی را دنبال می کند، می تواند مشتمل بر ضررهای غیرقابل جبران باشد.