چگونه اطلاعات به دست آوريم؟

يکي از مراحل پژوهش و تحقيق جمع آوري اطلاعات است در اين مرحله براي پاسخگويي به سوالات پژوهشي و يا اثبات درستي يا نادرستي فرضيه هايتان نياز به جمع آوري اطلاعات است. برخي از ابزارهاي مهم گردآوري اطلاعات مشاهده، مصاحبه، پرسش نامه و يا استفاده از اينترنت است. بيش از اين به روش جمع آوري اطلاعات از طريق مشاهده پرداختيم در اين مطلب به دو ابزار ديگر يعني مصاحبه و پرسش نامه مي پردازيم.

مصاحبه

مصاحبه يکي از روش هاي معتبر و بسيار با ارزش براي جمع آوري اطلاعات است. هر چند اين روش وقت گير و پر خرج تر از ديگر روش هاي جمع آوري اطلاعات مي باشد، ولي پژوهشگر مي تواند از اين طريق پاسخ هاي مناسب و دقيق به دست آورد. از مصاحبه بيش تر براي سنجش عقايد و افکار در زمينه هايي مانند علوم اجتماعي، مردم شناسي و روان شناسي استفاده مي شود. در واقع مصاحبه پس از مشاهده، مستقيم ترين وسيله براي بررسي به حساب مي آيد.

براي مصاحبه به چه نکته هايي بايد توجه کنيم؟

1- هدف از مصاحبه و سؤالات را بايد به دقت مورد بررسي قرار دهيم تا جهت و مسير مصاحبه به خوبي مشخص شود.

2- قبل از شروع مصاحبه بايد محيطي آرام و صميمي براي مصاحبه شونده فراهم کنيم.

3- در تمام مراحل مصاحبه بايد از بيان نظرات و تمايلات شخصي خودمان پرهيز کنيم.

4- هنگام مصاحبه بحث و مخالفت با نظرات مصاحبه شونده ممنوع است.

5- براي استفاده از ضبط صوت، حتماً از مصاحبه شونده اجازه بگيريم.

پرسش نامه

پرسش نامه، روشي است که اطلاعات مورد نياز را به سرعت و سهولت در اختيار شما قرار مي دهد. يادتان باشد از پرسش نامه وقتي استفاده کنيد که نمونه ي مورد پژوهش شما گسترده است و امکان بهره گيري از مشاهده يا مصاحبه وجود ندارد.

چگونه پرسش نامه تهيه کنيم؟

1- يک مقدمه ي کوتاه بنويسيد و هدف خود را از تهيه ي پرسش نامه براي پاسخ دهندگان مشخص کنيد.

2- خوب است پاسخ دهندگان را راهنمايي کنيد که چگونه به سؤالات شما پاسخ دهند.

3- سؤال ها را به صورتي تهيه و تنظيم کنيد که براي پاسخ دهندگان قابل فهم باشد.

4- از طرح سؤال هاي طولاني خودداري کنيد.

5- هنگام طراحي سؤالات، ويژگي هاي پاسخ دهندگان را در نظر بگيريد.

6- سؤالات را به گونه اي طراحي کنيد که براي پاسخ دهندگان ايجاد انگيزه کند.

7- تعداد سؤالات نبايد آن قدر زياد باشد که پاسخ دهندگان را خسته کند.