نظرات ميرشکاک، فيض، اسرافيلي، ساوجي، بيابانکي و... درباره شعر

وقتش رسيده حال و هوايم عوض شود

شعر امروز ايران از دوره‌هاي بسياري گذشته و حرف‌هاي بسياري را پشت سر داشته و دارد. «هفت شب هفتاد شاعر» شب شعري بود که به مناسبت هفته دفاع مقدس در حوزه هنري برگزار شد و گويي شعر حوزه را از خوابي چند ساله بيدار کرد. هفت شب که هر شب با نامي شاعرانه چون شب سپيد، شب غزل، شب ترانه و... نامگذاري شده بود. اين شب شعر مخالفان و موافقان بسياري داشت و از همين گام‌هاي ابتدايي منتقدان بسياري را با خود همراه کرد، البته اين را مي‌توان ناشي از قوت اين برنامه نيز دانست.به قول شاعر؛ وقتش رسيده حال و هواي شعر هم عوض شود.

همراه شديم با شاعران حاضر در «هفت شب هفتاد شاعر» تا نظرات خود را پيرامون اين برنامه بگويند...

يوسفعلي ميرشکاک که از شاعران پيشکسوت و شناخته شده‌اي است که مي‌توان وي را از تاثير گذاران عرصه شعر دانست. وي معتقد است «هفت شب هفتاد شاعر» شب شعر خوبي است به اين شرط که حوزه هنري دوباره به حال و هواي گذشته‌اش بازگردد و اين شب شعر را رها نکند تا همچون موارد پيشين بشوند برنامه‌هاي سالي يک‌بار و يا همان برنامه‌هاي يک‌بار مصرفي که خيلي زود اثرشان از بين مي‌رود.

اگر حوزه هنري شعر را همچون گذشته جدي بگيرد مي‌توانيم شاهد تسريع روند شعر دفاع مقدس باشيم.

از ميان شاعران پيشکسوت که به اين شب شعر آمدند امير علي مصدق رباعي سراي برجسته و پژوهشگر گلايه‌هايي دارد از اينکه دوست دارد وقتي مهمان شب‌رباعي مي‌شود رباعي سرايان برجسته را ببيند و رباعي بخواند و بشنود. مصدق معتقد است مسئولان اين شب شعر مي‌توانسته‌اند انتخاب‌هاي بهتر و حساب شده تري را براي دعوت از شاعران داشته باشند.

به عنوان کسي که هفت شب حضور داشته‌ام مي‌توانم بگويم هيچ کس را اندازه امير علي مصدق ناراحت نديدم... البته شاعران ديگري هم بودند که مي‌گفتند «هفت شب هفتاد شاعر» ابتدا در نظرشان تخصصي و متفاوت از ساير شب شعرها بوده و از اين‌رو با علاقه به سمت آن آمده بودند و ترجيح مي‌داده‌اند نام شب‌ها و قالب شعرهايي که خوانده مي‌شود با هم در ارتباط باشد و اين اتفاق نيفتاده.

اما حامد عسکري ترانه سراي جوان نظري متفاوت با اين دسته از شعرا دارد و مي‌گويد: ترجيح مي‌دهم در شب قصيده يک ترانه خوب بشنوم تا يک قصيده ضعيف. قبول دارم که اگر شعرخواني‌ها بر اساس نام شب‌ها پيش مي‌رفت برنامه جالب تري داشتيم اما دغدغه‌هاي ما در حال حاضر فراتر از اين حرف هاست و نياز داريم بپردازيم به اينکه جريان‌هاي شعري را با سرعت بيشتري حرکت دهيم.

ناصر فيض نيز که از شاعران حاضر در اين برنامه بود گفت: نمي‌توان گفت «هفت شب هفتاد شاعر» ايرادي نداشت بلکه به هر برنامه‌اي نقدهايي وارد است؛ ما در شرايطي که حوزه هنري پس از سال‌ها در حال تشکيل جلسات شعري است نبايد ايرادها را خيلي بزرگ کرده و شروع اين جلسه نشان داد اتفاقات بسيار خوبي در راه است و مي‌توان گفت به نوعي اين برنامه فراخواني بود که هفتاد شاعر خوب و جريان ساز در آن براي حضور در برنامه‌هاي شعر حوزه هنري اعلام آمادگي کردند و به‌طور حتم با تشکيل چنين حلقه‌هايي مي‌توان مباحث علمي را مطرح کرد و روند شعر کشور را به مسير درست هدايت کرد. به‌طور حتم مسئولان حوزه هنري براي ادامه اين برنامه، برنامه‌ريزي‌هايي خواهند داشت.

جواد زهتاب شاعر جوان را نيز مي‌توان پاي اصلي هر هفت شب اين شب شعر دانست. وي نيز با کليت برگزاري چنين شب شعرهايي موافق است اما مي‌گويد بايد از چنين برنامه‌هايي دوستانه انتقاد کرد تا در ادامه خود در مسير روشن تري باشند.

وي مي‌گويد: بسياري از شعرهايي که در اين جلسات خوانده شد تکراري بود و هر چند که قند مکرر بودند اما بايد شرايطي براي خلق آثار جديد ايجاد شود تا شاعران جوان و حتي پيشکسوت با نگاهي تازه به خلق اثر دست بزنند و حال و هواي شعر را عوض کنند.

سعيد بيابانکي معتقد است بايد ادامه پيدا کند. شاعران ساکن تهران فقط حضور داشتند و بچه‌هاي شهرستان‌ها هم به بازي گرفته شدند. ماهانه و هفتگي اجرا شود تا پويايي نخستين موثر باشند شعر انقلاب حيات خود را مديون حوزه هنري است.

حسين اسرافيلي نيز در اين ارتباط عقيده دارد: سال‌ها بود حوزه هنري راهي را براي ارتباط شعر با مردم نداشت چرا که حلقه شاعران حوزه هنري کمرنگ شده بود و همچون گذشته پيش نمي‌رفت؛ برگزاري چنين محافلي لازم است و بايد کم‌کم مسائل تخصصي و تحليل‌ها نيز به آنها افزوده شود.

عليرضا رجبعلي‌زاده کاشاني معتقد است تخصصي بودن به نظرم خيلي خوب بود و گمان مي‌کردم با ادامه‌اش نمايي کلي از هر قالبي و اوضاع آن قالب به ما مي‌دهد اما اين‌طور پيش نرفت؛ طرح بسيار خوبي بود که ابتداي خوبي هم داشت اما بعد دچار چالش شد عوامل را تا حدي مي‌دانم و مقصر مظفري نبوده اما بهتر است اين طرح را در آينده جدي بگيرند و انجام دهند چرا که ناخواسته شعر را وارد روندي علمي و تحليلي مي‌کند.

در پايان نيز گفت‌وگويي داشتيم با مهدي مظفري ساوجي مسئول برگزاري شب شعر «هفت شب هفتاد شاعر» وي گفت: نامگذاري شب‌ها نمادين بود و براي اينکه شب‌هاي شعرمان شکل شاعرانه به خود بگيرد و زيباتر به نظر برسد براساس قالب‌ها شب‌ها را نامگذاري کرديم.

وي ادامه داد:من هم دوست داشتم اينگونه که دوستان مي‌گويند برنامه را برگزار کنم اما خيلي دير اطلاع دادند به من؛ با سرعت طرح را دادم و پيشنهاد اسم را هم خودم دادم؛ دوست داشتم متناسب با نامگذاري‌ها پيش برود اما اين کار مستلزم پژوهش و ارزيابي دقيقي بود که فرصتي برايش نداشتم.

مظفري افزود: حوزه هنري به نسبت سال‌هاي گذشته در زمينه شعر کمرنگ عمل کرده و به دهه 60 که نگاه کنيم دوستان شاعر در سايه بزرگاني چون قيصر و اوستا و... مي آمدند جلسات شعر خواني و نقد برگزار مي‌کردند و همين موارد به پويايي شعر مي‌انجاميد اما رفته رفته شاعران ارتباط خود را با حوزه هنري کمرنگ کرده‌اند و بايد دوباره اين روابط را احيا کرد.

وي در پايان گفت: برنامه ما حرکت خوبي بود و شروع حرکت‌هاي بعد را به ما نويد مي‌دهد؛ با آقاي حمزه‌زاده نيز صحبت‌هايي داشته ايم و قرار است هر هفته پنج‌شنبه‌ها شب شعري را با حضور شاعران مطرح برگزار کنيم.