آب و هوای جهانی

گاهی باور این مطلب كه نظم و ترتیبی در آب و هوا وجود دارد، سخت است.

هنوز هم جهان دارای الگوی روشنی از جریان باد است كه دریانوردان قرن‌ها از آن آگاه بوده‌اند. این الگو به چرخش زمین، نحوه توزیع گرمای خورشید و تركیب این دو عامل بستگی دارد.

 از آنجایی‌که هوای گرم در استوا (جایی كه آفتاب شدیدتر است) بالا و در قطب پایین می‌رود، یك حركت ثابت هوای سطح زمین، از قطب‌ها به سمت استوا – از بالا به پایین – وجود دارد. این حركت توسط یك حركت برعكس در ارتفاعات جو تعدیل می‌شود. این حركت عمومی، سه منطقه را مشخص می‌كند كه هر یك الگوی باد خود را دارد: بادهای مداوم و خشك شمال شرقی و جنوب شرقی در نواحی استوایی، بادهای گرم و مرطوب غربی در عرض جغرافیایی میانی و بادهای سرد شرقی در مناطق قطبی.

بادهای پیچشی

بادها در مسیر مستقیم از قطب‌ها به سمت استوا نمی‌وزد بلکه تحت زوایایی در چرخشند. به همین علت بادهای دریایی در جهت شمال شرق به سمت استوا می‌وزد نه در جهت شمال.

مسیرهای عمودی

چرخش عمودی هوا در هر نیم‌کره به سه بخش تقسیم می‌شود. بیش‌تر به خاطر هوای گرم که از بالای استوا می‌وزد سرد شده و به سمت مناطق گرمسیر فروکش می‌کنند.

جو در حال چرخش

الگوی بادهای چرخشی جهان اغلب به وسیله تصاویری که از الگوی ابرها از فضا گرفته می‌شود به وضوح نشان داده می‌شود. فرو رفتگی مارپیچی باد غربی در منطقه جغرافیایی میانی اغلب بسیار مشهود است.

بیش‌تر اوقات نواری از ابر در بالای استوا، جایی كه هوای گرم در منطقه "تلاقی داخل استوایی" بالا می‌رود مشاهده می‌شود. منطقه تلاقی داخل استوایی، نقطه تلاقی بادهای مداومی است كه از شمال و جنوب می‌وزند.

بادها و امواج

در این آزمایش آب در نقش اتمسفر جهان، پودر در نقش باد، تنگ یخ به جای قطب و لبه گرم بشقاب استواست. حركت بشقاب، چرخش زمین را تقلید می‌كند. این یك آزمایش ساده نیست كه به راحتی كار كند. ممكن است لازم باشد این آزمایش را با شمع‌های بیش‌تر و یخهای بیش‌تر و یا مواد دیگری برای نشان دادن الگوی چرخش تكرار نمایید. دانشمند سوئدی carl- gustaf Rossby از این آزمایش برای نمایش جریان باد بین استوا و قطب‌ها و همچنین پدیداری یك سری لب‌های زبانه شكل متحرك در دو قطب و در طول جبهه قطبی استفاده نمود.

این لب‌ها كه امواج "Rossby" نامیده می‌شود، نقش مهم و عمده‌ای در تولید فشارهای جوی دارند.

بازگشت