کسي که بد نمي کند!

مسأله عصمت پيامبران الهي و مخصوصاً نبي مکرّم اسلام از مسائل اساسي و مهمي است که تقريباً همه متکلّمان شيعه بدان قائلند.يعني انبياي الهي از هر نوع گناه چه گناه صغيره باشد و چه گناه کبيره پاک هستند. آن ها همچنين از هر نوع گناه صغيره چه موجب تنفّر مردم باشد و چه نباشد از ابتداي خلقت خود بري هستند و عصمت دارند. به علاوه هيچ اشتباه و خطايي از ايشان در طول زندگي پربارشان سر نمي زند. بدين ترتيب عصمت انبياي الهي در دو محور:

1- عصمت از گناه و معصيّت

2- عصمت از اشتباه و سهو

تعريف مي شود. اين مسأله در دين مقدّس اسلام از اهميّت بسياري برخوردار است. اگرچه در برخي از جزئيّات آن ميان انديشمندان اختلاف نظر وجود دارد. ما در آينده به بعضي از اين اختلافات اشاره خواهيم کرد. امّا شايد جالب باشد که به تاريخچه اين بحث در ساير اديان نگاهي بيندازيم.

 تاريخچه بحث عصمت پيامبران الهي(1)

1- يهوديّت:

 در آيين يهود عصمت پيامبران‏عليهم السلام مطرح نبوده است. «عهد قديم‏» در كتاب مقدس، پر از سخنان ناروايى است كه به پيامبران الهى‏عليهم السلام نسبت داده‏اند. در اين آئين پيامبران مرتکب بسياري از بدي ها مي شوند. ساحت آن ها از دروغ و خيانت و غيره پاک نيست.

2- مسيحيت:

علماى مسيحي مسيح‏ (عليه السلام) را از هر گناه و خطايى پيراسته مى‏شمارند، ولى اين اعتقادشان بدان دليل است كه او را خدا و يا يكى از خدايان سه ‏گانه مى‏دانند. از نظر مسيحيان ساير پيامبران داراي عصمت به معنايي که در شيعه مطرح است، نمي باشند.

برخى تحليل گران شرق‏ شناس مانند دونالدسن مسيحى و يا گلدزيهر يهودى مى‏گويند: مساله عصمت ‏براى نخستين بار به وسيله متكلمان شيعه مطرح شده است؛ زيرا آنان براى برتر نشان دادن پيشوايان خود، مساله عصمت پيامبران را در اثبات عصمت امامان خود مطرح كرده‏اند تا از اين طريق بتوانند پيشوايان خود را معصوم معرفى كنند. (2)

در اين باره، بايد گفت: در قرآن، به حقيقت عصمت اشاره شده و اين صفت، در مورد:

 1-ملائكه الهى آمده است:  يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد خودتان و اهل تان را از آتشى كه هيزم آن مردم و سنگ هاست‏، حفظ كنيد. بر آن [آتش] فرشتگانى خشن [و] سختگير [گمارده شده] اند از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپيچى نمى‏كنند و آنچه را كه مأمورند انجام مى‏دهند.(3)

2- در مورد خود قرآن بيان شده است: لَا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِن بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِيلٌ مِّنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ؛ از پيش روى آن و از پشت ‏سرش باطل به سويش نمى‏آيد. وحى [نامه]اى است از حكيمى ستوده.(4)

                                                                                                                                              ادامه دارد....

پي نوشت ها

1- به نقل از مقاله «عصمت نبى مکرم اسلام» با تصرّف.

2- دونالدسن، عقيدة الشيعة، ص 328 / گلدزهير، العقيدة و الشريعة، ص 180.

3- تحريم/ 6 .

4- فصلت/ 42.

                                                                                                                                                     رادفر

                                                                                                                                    کارشناس فلسفه اسلامي