تاثير نماز بر تلقين هاي سازنده رواني

(قسمت دوم)

در قسمت اول "تاثير نماز بر تلقين هاي سازنده رواني" به آنجا رسيديم که انسان در شرايط عادي، در چه حالاتي مي تواند بيشتر در معرض تلقينات رواني باشد و در چه شرايطي از درجه تلقين پذيري بالاتري برخوردار است.

با توجه نمودن به شرايط ويژه نمازگزار،مانند نظر تكرار نماز در زمان هاي خاص، شرايط ويژه جسماني مثل طهارت جسم، پاك بودن لباس، غصبي نبودن محل ، خواندن الفاظ و اذكار در هر كدام از بخش هاي نماز، انجام حركات خاص(مثل سجده)، قرارگرفتن هميشگي نمازگزار در مقابل قبله و در جريان ميدان هاي الكترومغناطيسي زمين و ... و از طرف ديگر شناخت هايي كه نمازگزار از خداوند و اصول مذهب و دستورات آن دارد، به خصوص آنچه كه نمازگزار در مورد نماز تجربه كرده است(مثلا حاجت هاي متعددي كه بر سر سجاده نماز از خداوند طلب كرده و نتيجه گرفته است) و عوامل متعدد ديگر، همگي سبب مي شوند كه فرد هنگام نماز در شرايط ويژه اي از تلقين پذيري قرار بگيرد و بر اثر آن به نماز خود توجه مي كند و آن چه را كه در حين نماز، در رابطه با آن به خود تلقين مي نمايد، برايش حاصل مي شود.

به عنوان مثال آمده كه هرگاه حكيم ابن سينا، در مسائل علمي خود با مشكلي مواجه مي شد، دو ركعت نماز مي خواند. توجيه معمولي و درست قضيه(صرف نظر از مسائل پزشكي) اين است كه ابن سينا براي حل مشكل فكري خود، از درگاه خدا استمداد مي نموده است.

اما توجيه علمي آن با توجه به ناقل هاي عصبي و مسائل مربوط به آن(كه تفكر را هم ناشي از برخي تغييرات در ناقل هاي عصبي مي داند) اين است كه ابن سينا، به خاطر آن كه اعتقاد داشته مشكل فكري اش با نماز حل مي شود(محتويات مطلوب حافظه) و اراده نموده تا مشكلش را به اين طريق حل كند(استفاده از قشر مغز و تلقين)، سرانجام موفق مي شده است كه ناقل هاي عصبي كه منجر به حل مشكل فكري او مي شوند يا همان استعدادهاي نهفته ذهني خويش را، در خود فعال نمايد و از آن در حل مشكل فكري اش بهره ببرد.

به همين ترتيب عارفي كه اراده مي كند در نمازش، عشق الهي را تقويت نمايد، ناقل هاي عصبي مربوط به عشق الهي را در نماز خود تقويت مي كند و افزايش مي دهد، يا دانش آموزي كه اراده مي كند، اعتماد به نفس خود را به وسيله نماز افزايش بدهد، به مرور اعتماد به نفس را به خود تلقين مي كند و ناقل هاي عصبي مربوط به آن را فعال مي سازد، يا كشاورزي كه در نماز خود، طلب روزي حلال از درگاه الهي مي كند، در واقع ناقل هاي عصبي حركت دهنده در جهت كسب روزي حلال را در خود تقويت مي نمايد؛ مثلا راه هايي براي برداشت محصول بهتر و بيشتر، كه تا آن روز به آن فكر نمي كرده يا متوجه آن نبوده است، به ذهنش مي رسند. 

اما لازم به توجه است كه مسائل پزشكي و روان شناسي، جداي از قضا و قدر الهي است كه مثلا كتاب "اغراض ما بعد الطبيعه" را براي حل مشكل فكري ابن سينا در مسير او قرار مي دهد، يا باران رحمت الهي را پس از مدت ها خشكسالي بر محصول آن كشاورز عامي فرو مي آورد.

بدين ترتيب واضح است كه هركس با توجه به تصويري كه در ذهن خود از خوشبختي ترسيم نموده است، مي تواند با امداد از توجهات و تلقينات سازنده اي كه در شرايط ويژه تلقين پذيري، در حين نماز انجام مي دهد، ناقل هاي عصبي دستگاه مغز و اعصاب خويش را به سمت مطلوب خويش هدايت كند و اراده و اختيار خود را در آن جهت تقويت نمايد و صد البته بالاترين و والاترين حد ممكن، جايي است كه انسان هدف خود را رسيدن به آخرين درجه كمال كه همانا قرب الهي در سايه تخلق به اخلاق الهي(كه همان راه معصومين (ع) است) است، قرار دهد و به وسيله نماز، اين امر را كه همراه با خوشبختي دنيا و آخرت است، پيوسته تقويت نمايد.

اما در مورد تلقينات و توجهات، اين نكته هم قابل ذكر است كه اين مقولات، نه فقط در مواقع نمازهاي يوميه، بلكه در تمامي لحظات زندگي يك فرد مي توانند با او همراه باشند، اما بي شك در موقع نماز شرايط ويژه اي پديد مي آيد كه موقعيت نمازگزار را ممتاز مي كند و سبب مي شود كه تلقين هاي توأم با نماز در ساير لحظات زندگي و ديگر جلوه هاي آن نيز منشاء اثر باشند.

از نقطه نظر پزشكي اين شرايط ويژه مي تواند متاثر از ساير ويژگي هاي نماز، مانند زمان نماز، مكان نمازگزار، طهارت، اذكار و الفاظ نماز، وضعيت جسمي و رواني نمازگزار و ... باشند.

*مطالب مرتبط:

تاثير نماز بر سلامت رواني كودكان

تاثير نماز بر ثبات شخصيت

تاثير نماز بر شخصيت منزوي(اسكيزوئيد)

تاثير نماز بر شخصيت ظنين(پارانوئيد)

تأثير نماز در پيشگيري از خودكشي

تاثير نماز بر وسواس فكري

تأثير نماز بر ايمني حواس