امام رضا عليه السلام فرمود: «انّ للجنّة ثمانيه ابواب و واحدٍ منْها لاهل قم، و هم شيعتُنا منْ بين ساير الْبلاد، خمر الله تعالي ولايتنا في طينتهم(5)؛ بهشت داراي هشت در است و يکي از آنها براي مردم قم است، و آنان در ميان مردم ساير شهرها بهترين شيعيان ما هستند خداوند ولايت ما را در طينت آنان قرار داد.»

امام کاظم عليه السلام فرمود: «قُمْ عُشّ آل محمّدٍ و ماْوي شيعتهمْ و لکن سيُهْلک جماعةٌ منْ شبابهمْ بمعْصيّة آبائهم و الاستخفافُ و السّخريّةُ بکبرائهم و مشايخهمْ و مع ذلک يدْفعُ الله عنْهُمُ شرّ الاعادي و کلّ سوء(6)؛ قم آشيانه آل محمد(صلي الله عليه و آله) و پناهگاه شيعيان آنهاست، ولي به زودي گروهي از جوانان به خاطر نافرماني پدرانشان و سبک شمردن و مسخره کردن بزرگان و کهنسالان نابود مي‏شوند، ولي با همه اين‏ها خداوند شرّ دشمنان و هرگونه بدي را از آنان دفع مي‏کند.»

روايت فوق در عين حالي که هشداري است براي آن دسته از جوان‎هايي که حرمت علما و بزرگان و پدران را نگه نمي‏دارند بشارتي است در اين زمينه که قم مرکز شيعيان و آشيانه آل محمد(صلي الله عليه و آله) مي‏شود و با برکت وجود حضرت معصومه(عليهاالسلام) بلا از آنها دفع مي‏گردد.

امام صادق عليه السلام فرمود: «در جبل مکاني است که به آن «بحر، دريا» گفته مي‏شود «و يسمّي بقم و هو معدن شيعتنا(7)؛ و آن قسمت، قم ناميده مي‏شود و آنجا مرکز شيعيان ماست.»

و در حديث ديگر فرمود: «اهل خراسان نشانه‏هاي ما هستند، و مردم قم ياران ما... .»(8)

2ـ نزول رحمت و برکت

حضرت علي عليه السلام فرمود: «صلواتُ الله علي اهل قم، و رحمة الله علي اهل قم، سقي الله بلادَهُمُ الْغيْثَ(9)؛ درود خدا بر مردم قم، رحمت و لطف خدا بر آنها باد، خداوند شهرهاي آنان را از باران سيراب نمايد.» و نکته بسيار جالبي در اين روايت آمده که نشان از استجابت دعاي امام صادق عليه‎السلام و ديگر امامان دارد. چرا که قم با اين که شهر کويري است ولي بارندگي خوب و مناسبي داشته و دارد.

و در حضور امام هفتم عليه السلام وقتي نام قم برده شد و از تمايل آنها به حضرت مهدي(عج) سخن به ميان آمد، حضرت فرمود: «رضي الله عنْهُم(10)؛ خداوند از آنان (اهل قم) خشنود گردد.»

 

3ـ مرکز علم و دانش

از زماني که حضرت معصومه عليهاالسلام در قم دفن شده است، اين شهر مرکز علم و دانش بوده و هست و در اين زمان به اوج خود رسيده است. و تاکنون صدها مرجع و عالم ديني و هزاران کتاب درباره اسلام و معارف اسلامي به جامعه بشري تحويل داده شده است و اين هم امري است که پيشاپيش توسط امامان معصوم اعلام گرديده است.

امام صادق عليه السلام فرمود: «کوفه به زودي از مؤمنان خالي مي‏شود، و علم از آن جمع مي‏شود، همانطوري که مار در لانه‏اش جمع مي‏شود، «ثمّ يظهرُ العلم ببلْدةٍ يُقالُ لها قُم و يصيرُ معدناً للعلم و الْفَضْل حتّي لا يبْقي في الارض مستضْعف في الدّين حتّي المخدّرات في الحجال، و ذلک عند قرب ظهور قائمنا(11)؛ سپس علم و دانش در شهري که به آن قم گفته مي‏شود، ظاهر مي‏گردد، و آنجا مرکز علم و فضيلت مي‏شود، تا جايي که هيچ کس حتي خانم‎هاي پشت پرده در دين (آگاه مي‏شوند) مستضعف باقي نمي‏مانند و اين نزديک ظهور قائم ما "مهدي(عج)" خواهد بود.

راستي چه روايت زيبايي و چه بشارت مسرّت آوري. اميدواريم که آن زمان همين دوران باشد.

و در جاي ديگر فرمود: «خدا به کوفه بر ساير شهرها احتجاج کرده و به مؤمنان آنجا در مقابل مردم ساير شهرها احتجاج مي‏کند، و به واسطه شهر قم به ساير شهرها (هم) احتجاج مي‏کند، خداوند قم و مردم آن را رها نکرده تا مستضعف (فکري و فرهنگي) نشوند، بلکه آنان را موفق و تأييد کرده است.»(12)

و در روايت ديگري ضمن دعا درباره اهل قم و بيان اوصاف آنان فرمود: «سلام الله علي اهل قم يسقي الله بلادهم الغيث و ينزّل الله عليهم البرکات، و يبدّل الله سيئاتهم حسناتٍ، هم اهل رکوعٍ و سُجُودٍ و قيامٍ و قعودٍ، هم الفقهاء العلماء، هم اهل الدراية و الرواية و حُسْنُ الْعبادةِ(13)؛ سلام بر مردم قم، خداوند شهرهاي آنان را با باران سيراب مي‏کند، و برکت‎ها را بر آنان نازل مي‏کند، و بدي‎هاي آنان را به خوبي تبديل مي‏کند، آنان اهل دانش و از علماء هستند، اهل درک حقايق و روايت و نيکو عبادت کردن هستند.»

4ـ مرکز ياران مهدي (عج)

به برکت وجود حرم کريمه اهل بيت نه تنها قم مرکز شيعيان، و شهر اجتهاد و علم فقاهت و مرجعيت و دانش گشته بلکه مرکز ياران حضرت مهدي نيز خواهد بود، چنان که اين را نيز امام صادق عليه السلام پيشگويي نموده است.

عفان بصري مي‏گويد: امام صادق عليه السلام به من فرمود: مي‏داني چرا قم (قم) ناميده شد؟ گفتم خدا و پيامبرش و شما آگاه‎تريد. حضرت فرمود: «انما سمّي قم لانّ اهلهُ يجْتمعونَ معَ قائم آل محمّد ـ صلوات الله عليه ـ و يقومون معهُ و يسْتقيمونَ عليْه و ينصُرونهُ(14)؛ به اين علّت قم ناميده شده چون اهل آن با قائم آل محمد (صلي الله عليه و آله) همراه مي‏شوند با او قيام مي‏کنند و او را ياري مي‏کنند و (بر اين ياري) استوار خواهند بود.»

يکي از اصحاب مي‏گويد: خدمت حضرت صادق عليه السلام نشسته بودم حضرت اين آيه را خواند «حتي اذا جاء و عدُاوليهما...(15)؛ يعني هنگامي که نخستين وعده فرا رسد مرداني پيکارجو را بر شما مي‏فرستيم (حتي براي بدست آوردن مجرمان) خانه‏ها را جستجو مي‏کنند و اين وعده‏اي است قطعي، پس ما گفتيم: فداي شما شويم، اينها چه کساني هستند؟ حضرت سه بار فرمود: «هم و الله اهْلُ قم ؛ به خدا قسم آنان اهل قم هستند.»

پي‎نوشت‎ها:

1- بحار الانوار، ج 60، ص 212، دار مکتب الاسلاميه، مستدرک الوسائل، ج 10، ص 204و بحار چاپ بيروت، مؤسسه الوفا، ج 57، ص 212، حديث 21.

2- بحار الانوار، ج 60، ص216، ج 48، ص 317، و چاپ بيروت، ج 57، ص 214، حديث 31.

3- شيخ عباس قمي، سفينة‏النبي،ج 2، ص 447.

4- مجالس المؤمنين، ج 1، ص 83، و بحارالانوار، بيروت، ج57، ص 215، روايت 32.

5- بحار الانوار، ج 60، ص 216، تاريخ قم، ص 100.

6- بحار الانوار، ج 60، ص 214،دارالکتب الاسلاميه تاريخ قم، ص 98، چاپ بيروت،ج 57، ص 214.

7- بحار الانوار، ج 60، ص 212، تاريخ قم، ص 98.

8- همان، ص 214، تاريخ قم، ص 98.

9- بحارالانوار، ج 60، ص 228، مجالس المؤمنين، ج 1، ص83.

10- بحار الانوار، ج 60، ص 213، و ج 57، چاپ بيروت.

11- همان، ص 213، تاريخ قم، ص 95.

12- همان، ص 217، و ج 57، چاپ بيروت، ص57.

13- همان، ص 216،چاپ بيروت؛ج 57، ص 216؛ تاريخ قم، ص100، اسراء، آيه 5.

14- همان، تاريخ قم، ص 100، و روضه کافي، ص 175، تفسير عياشي، ج 2، ص 281، تفسير برهان، ج 2، ص 416.

15- بحار الانوار، ج 48،ص 317، بيروت.

منبع:

پاسدار اسلام، آذر 1385، ش 300، حجة‏الاسلام سيد جواد حسيني .