صنایع دستی شهرهای مختلف ایران

یکی از نشانه های فرهنگ و هویت ملی مردم هر کشوری، صنایع دستی آن می باشند که ریشه در تمدن آن کشور دارد صنایع دستی مردم ایران هم ریشه در فرهنگ و تمدن مردم این کشور دارد که به دوران باستان بر می گردد.

به وسایلی که با دست انسان و یا ابزار ساده ساخته شده است، صنایع دستی می گویند که ویژگی ها و شرایط خاص و جنبه هنری دارند .صنایع دستی سهم قابل توجهی در صادرات کشور دارد.

 مردم شهر ها و روستاهای کشورمان، با هنر خود صنایع دستی بسیار زیبا و می سازند و در این صنعت اشتغال دارند ؛ به طوری که بخش قابل توجهی از بازارهای سنتی در شهرهای مختلف کشور را صنایع دستی زیبا تشکیل می‌دهند و می توان نتیجه گرفت که با سرمایه‌گذاری مناسب در صنایع دستی ایران، زیرساخت‌های اقتصادی جامعه محکم خواهند شد.

امروزه کشور ما را در جهان به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین مناطق صادر کننده آثار هنری و صنایع دستی می‌شناسند. صنایع دستی ایران از باارزش‌ترین آثار هنری کشور ما به شمار می‌روند و جلوه‌ای از فرهنگ اقوام ملی ایران هستند.

 در این مطلب می خواهیم شما را با برخی از صنایع دستی استانها آشنا کنیم:

صنایع دستی استان گلستان

استان گلستان یکی از قطب های قوی تولید کننده صنایع دستی مانند فرش ترکمنی، گلیم، قالیچه، پشتی، قارچین، نمد بافی، سوزن دوزی، ابریشم دوزی بر پارچه، گلدوزی، زیور آلات ترکمنی، ساخت آلات موسیقی، ریسندگی و بافندگی الیاف، سبد بافی، وسایل چوبی، پارچه بافی و .... است.

 مردم هنر دوست این استان پارچه های ابریشمی را با دستگاه بافت دستی،می بافند. این پارچه ها رنگ های متنوعی دارند و در طرح های حاشیه دار، ساده، چهار خونه و راه راه عمودی تولید می شوند.

یکی دیگر از صنایع دستی این استان که بسیار معروف هم است، قالی ترکمن است.قالی ترکمن دارای بافت خاص و متفاوت در صنعت قالی بافی می باشد. نقوش به کار رفته در قالی ترکمن ذهنی باف بوده و از ارزش هنری نسبتا بالایی برخوردار است. این نقوش ذهنی باف که نشانگر فرهنگ بومی منطقه می باشد، از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. این قالی های زیبا به دست زنان با سلیقه ی ترکمن بافته می شود. قالی های ترکمن به جهت رنگ نسبت به سایر قالی ها دارای تنوع کمتری هستند. این قالی ها بیشتر در دو نوع درشت باف پشمی یا ریز باف ابریشمی تولید می شوند، که مورد استقبال بیشتر گردشگران واقع شده است.
از دیگر صنایع دستی مردم ترکمن استان گلستان می توان به زیور آلات ترکمنی اشاره کرد.. این زیور آلات یکی از سوغات های محبوب گردشگران داخلی و خارجی به شمار می آیند، که معمولا از نقره و سنگ عقیق قرمز ساخته می شوند. انواع مختلف و اصلی زیور آلات ترکمنی شامل زیور های سر و پیشانی، زیور های لباس، زیور های کمر، زیور های گوش، زیور های گردن و سینه، زیور های انگشت، زیور مچ دست و .... می شود. در واقع این زیور آلات در پوشش زنان ترکمن ارزش بسیار زیادی دارد و فقط جنبه ی تزیینی ندارد، بلکه ریشه در فرهنگ، رسوم، آئین و آداب اقوام ترکمن دارد.

ابریشم بافی هم یکی دیگر از صنایع دستی مردم این استان می باشد که پیشینه ی آن به دوران صفویه باز می گردد. مردم این منطقه از زمانهای گذشته با تولید پیله های کرم ابریشم، نخ ابریشم تولید می کردند، و از آن در بافت انواع فرش، حوله، قالیچه و ..... استفاده می کردند.

صنایع دستی مردم سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان یکی از استانهای جنوب شرق کشور می باشد که سوغات و صنایع دستی زیبا و منحصر به فردی دارد.در زمینه صنایع دستی این استان می توان یه سوزن دوزی، سفالگری،سیاه دورزیف پریوار دوزی،خامه دوزی، سکه و آینه دوزی،حصیر دوزی، دودنی بافی،قالی، گلیم و چادر بافی،نمد مالی، پلاس بافی،خراطی، لنج سازی،سفره بافی و زیور آلات سنتی اشاره کرد.

سوزن دوزی در این استان در منطقه ی بلوچستان رایج است و با نام بلوچی‌دوزی هم شناخته می‌شود و جلوه‌ای دیدنی و خیره‌کننده دارد. این هنر میراث گرانبهای قوم بلوچ است که نسل به نسل از مادران به دختران انتقال داده شده است و هر مادر بلوچ آن را به دختر خود آموزش میدهد.

هنرمندان روی پارچه‌های ساده با نخ‌های رنگی و به کمک قلاب و سوزن طرح‌هایی می‌زنند. طرح ها در سوزن‌دوزی ذهنی هستند و از رویاها الهام می‌گیرند و به همین جهت سوزن‌دوزی را بازتاب دردها، آمال و آرزوهای زنان بلوچ می‌دانند. سوزن‌دوزی را بر روی لباس، سفره عقد، روتختی، کوسن، سجاده، رومیزی، پشتی و یا حتی لباس و ... انجام می‌دهند.

 پریوار دوزی و یا پلیوار دوزی، نام یکی دیگر از هنرهایی است که با دستان هنرمند مردم سیستان و بلوچستان بر روی پارچه شکل می گیرد. در اصل پریوار دوزی سوزن دوزی و یا همان نوعی گلدوزی روی پارچه است و مستقیما بر روی لباس و یا پارچه به وسیله ی ابزاری مثل نخ، پارچه و سوزن دوخته می شود. در این هنر، زمینه ی کار پارچه است که بخش هایی از آن با پریوار دوزی تزئین و زیبا می شود. در اصل این دوخت بیشتر در قسمت حاشیه ی روسری و اشارپ زنان بلوچی دیده می شود.

آینه دوزی و سکه دوزی، صنایع دستی هستند که در جهیزیه ی بیشتر دختران سیستان و بلوچستان دیده می شود. این هنر بعد از سوزن دوزی، به دلیل مصارف تزئینی که دارد، در بین مردم و همچنین مسافران این استان بسیار محبوب است. به دوختن آینه در سایزهای مختلف در کنار پولک در لباس های محلی، جلیقه، روتختی و … را آینه دوزی و یا سکه دوزی می گویند. گاهی ممکن است این هنر را در کنار ابریشم دوزی، قیطان دوزی و بخیه های تزئینی ببینید.

 دودنی بافی هم یکی دیگر از هنرهای مردم این استان می باشد که قدمت طولانی دارد. بیشتر مردم سیستان ازاین هنر  در تزئین خانه و گاهی هم به عنوان دفع چشم زخم از مال و جان استفاده می کردند. دودنی بافی در اصل تورهای تزئینی است که با گیاه علفی با برگ های ساده منقسم و گلهای زرد متمایل به سفید که در اکثر نقاط استان رویش دارد، درست می شود.

صنایع دستی استان کرمان

 یکی دیگر از استانها که صنایع دستی زیبایی دارد، استان کرمان می باشد که مسافران می توانند هر کدام از این صنایع دستی را به عنوان یادگاری از این استان و یا به عنوان سوغات برای دوستان خود ببرند.

 شاید نام قالی کرمان را زیاد شنیده باشید. فرش کرمان یکی از مرغوب‌ترین فرش‌های ایرانی است و این فرش ها کیفیت خود را مدیون پشم مرغوب و نخ پنبه هستند.در کنار فرش گلیم و جاجیم هم از صنایع دستی معروف این استان می باشد. بیشتر گلیم‌هایی که در کرمان به فروش می‌رسد در سیرجان و دارستان بافته می‌شود. جاجیم هم در حقیقت زیراندازی دو رویه و بدون پرز است که با نخ‌های رنگی از جنس پشم یا پنبه بافته می‌شود.

 یکی دیگر از هنرهای دستی این استان، گبر دوزی است. این هنر از زمان ساسانیان رواج داشته و اولین بار توسط زرتشتیان عرضه شد. در این هنر نقوشی مانند طاووس، درخت و… با نخ ابریشمی روی پارچه‌هایی که ریز بافت باشند، دوخته می‌شوند. تنوع رنگ در نخ‌های به کار رفته باعث شده آثار هنری بی نظیری به وجو بیاید. در قدیم از این هنر برای تزیین لباس عروس استفاده می‌شد. اما در حال حاضر کاربردهای بسیار بیشتری دارد و برای ساخت برخی از تزیینات منزل مانند رومیزی استفاده می‌شود.

 پته دوزی و عریض دوزی هم از دیگر صنایع دستی این استان می باشد. پس از فرش، پته دوزی را می‌توان معروف‌ترین صنایع دستی کرمان دانست. پته دوزی شامل دوختن نخ‌های کرکی الوان، پشمی یا الوان روی پارچه‌ای به نام عریض است. این هنر قدمت بسیاری دارد.

همانطور که گفتیم پته دوزی روی پارچه هایی به نام عریض انجام می شود. این پارچه‌ها ضخیم و عمدتا از جنس پشم هستند و اصلی‌ترین مورد استفاده آن‌ها برای هنر پته دوزی است.

 از دیگر هنرهای مردم این استان؛آجیده دوزی می باشد. به این هنر پنبه دوزی یا لایه دوزی هم می‌گویند. آجیده دوزی از زمان هخامنشیان تاکنون رواج دارد و در حجاری‌های به جامانده از دوران اشکانیان و ساسانیان نیز به چشم می‌خورد. با آجیده دوزی محصولاتی مانند کلاه، بقچه، سجاده، روانداز، روتختی، شنل و روکرسی تهیه می‌کنند. از پارچه‌های نخی، پنبه‌ای، مخمل، ابریشم، ساتن، تافته، کتان و اطلسی به عنوان پایه برای هنر آجیده دوزی استفاده می‌شود و اشکالی مانند گل، مرغ و طراحی‌های اسلیمی و هندسی روی آن می‌دوزند.

سیس بافی هم از دیگر صنایع دستی مردم این استان می باشد. گیس خرما به الیافی می‌گویند که در کنار درخت خرما می‌روید. از این الیاف در سیس بافی استفاده می‌شود و هنرمندان از به‌هم بافتن آن‌ها محصولاتی مانند پادری، سبد، زیرانداز و… تولید می‌کنند.
شال بافی، خورجین بافی، ترمه بافی ، حصیر بافی، مشبک کاری،خوس دوزی، قلم زنی،ظروف مسی،سازهای موسیقی از دیگر هنرهای دستی مردم این منطقه می باشد که هر کدام از آنها زیبایی خاص خود را دارد.

 صنایع دستی مردم استان یزد

 مردم اصیل یزد از زمانهای گذشته با هنر و هنرمندی خود ، توجه بسیاری از مردم جهان را به سمت خود جلب کرده اند. این منطقه هم مانند دیگر مناطق کشور از صنایع دستی بسیار زیبایی برخوردار است. قالی بافی،زیلو بافی، ترمه،چادر شب،زری بافی، شمد بافی، سفال و سرامیک،گیوه بافی،کاشی سازی،قلم زنی ،نمد مالی از صنایع دستی زیبا و دیدنی مردم یزد می باشد.

 اصلی ترین صنعت دستی مردم یزد، صنعت فرش‌های دست‌بافت می باشد. این فرش‌ها با نقشه‌های اصیل فرش یزد بافته می‌شوند. نقوش اصیل و معروف یزدی عبارتند از: گل و ماهی، هراتی، کرمانی و سردار جنگل. در قالی یزد که عموماً با دار عمودی و گره نامتقارن پارسی و دو پوده ساخت می‌گردد تار از پنبه و پود نیز از پنبه یا پشم است. قالی یزد عموماً از رنگ بندی تیره تری برخوردار است با اینحال طیف رنگ هاي تیره فام در اکثر موارد از هارمونی بسیار جذابی برخوردار شده اند. رنگ های زمینه در قالی یزد عبارتند از آبی و قرمز مایل به بنفش.همچنیناز سفید، آبی روشن و صورتی «رنگ هاي روشن فام» جهت ایجاد کنتراست استفاده شده است. آن دسته از قالیهای ساخت شده در یزد که متأثر از قالیهای کرمانی هستند عموماً از طریق چیرگی رنگ قرمز حاصل از قرمز دانه، رنگ آبی روشن یا تیره و همینطور رگه های آبی رنگ که در پشت قالی قابل رؤیت هستند قابل تشخیص اند.

 یکی دیگر از صنایع دستی یزد، زیلو بافی می باشد. زیلو کف‌پوشی از جنس پنبه است. برای مناطق کویری زیلو جزء کف‌پوش‌های بادوام و مناسب است. شهرستان میبد مرکز اصلی زیلوبافی در استان یزد است. در سالهای گذشته خانواده های زیادی به صنعت زیلوبافی مشغول بوده‌اند. قدیمی‌ترین زیلوی میبد دارای قدمتی بسیار طولانی است. این زیلو در مسجد جامع میبد می‌باشد. قدمت زیلوبافی در میبد را به دوران پیش از اسلام نسبت داده‌اند.

طرح‌هایی که در بافت زیلو استفاده می‌شوند بسیار زیبا و قابل توجه هستند. پرت‌توره، زلفک، رکنه دونی، بند رومی، کلید، هشت پر بزرگ و هشت پر کوچک از نقوش معروف زیلو در استان یزد می‌باشند. رنگ غالب در بافت زیلوها سفید، سبز، آبی، نارنجی و قرمز است.

 ترمه هم از دیگر صنایع دستی استان یزد به شمار می آید. ترمه پارچه زیبایی است که مصارف مختلفی در تولید دیگر صنایع دستی استان یزد دارد. تارهای این پارچه از ابریشم طبیعی می‌باشد و پودش ترکیبی از نخ، ابریشم، پشم و کرک الوان است. ترمه در گذشته با انگشتان دست بافته می‌شده وبه همین خاطر به آن انگشت باف هم معروف بوده است.این پارچه ی زیبا انواع گوناگونی دارد که عبارتند از: شال یزدی، شال امیری، شال رضایی، شال چارقدی، شال محرمات، شال بندی، شال اتابکی، شال راه راه و شال کشمیری. نقوش استفاده شده در این پارچه بته جقه، گل شاه عباسی و شاخ گوزنی است.
زری بافی هم از دیگر صنایع دستی مردم این استان می باشد که قدمت آن به دوران هخامنشی می رسد. ، به بافت پارچه‌هایی گفته می‌شود که بسیار ظریف و گران‌بها هستند. تار این پارچه از جنس ابریشم خالص است و پودهایش ابریشم رنگی و نخ گلابتون می‌باشد. در گذشته از این پارچه‌ها برای تزئین کاخ پادشاهان استفاده می‌شده و جزء نفیس‌ترین منسوجات ایرانی بوده است. حدود ۲۰۰۰ سال پیش تولیدات ابریشمی ایران در بین مردم آسیا و اروپا شهرت چشمگیری داشته و بهترین پارچه‌های زری در دنیا، به دست هنرمندان ایرانی بافته می‌شده است.

 از دیگر صنایع دستی استان یزد، سفال و سرامیک،کاشی سازی می باشد. در واقع سفال، اولین صنعت ساخت دست بشر از خاک بوده است.این هنر قدمت بسیار طولانی دارد و مورد توجه مردم همه شهرها به ویژه یزد قرار گرفته است. مهم‌ترین مرکز سفال و سرامیک استان یزد، شهرستان میبد است. مردم یزد به تولیدات سفالی «کواره» می‌گویند. با توجه به این که منابع گل رس در این استان به فراوانی یافت می‌شود، تولید ظروف سرامیکی و سفالی در تمامی دوره‌ها از رونق خاصی برخوردار بوده است . نقش مرغ و ماهی و خورشید خانم از نقوش اصلی این هنر کهن می‌باشند.

در هنر کاشی سازی هم ، یزدی‌ها از طرح‌های سنتی و اصیل ایرانی استفاده می‌کنند و کاشی‌هایی زیبا تولید می‌کنند که در معماری بناها جلوه‌ای ویژه دارد. کاشی سازی هم از هنرهای قدیمی مردم ایران می باشد.هنرمندان صنعت کاشی سازی شکل‌های مورد نظر را آماده می‌کنند و سپس طرح را روی کاشی نقاشی و لعاب و پخت انجام می‌دهند. انواع کاشی‌های یزدی عبارتند از: کاشی کمک، کاشی یزدی، کاشی شش گوش، کاشی شبکه، کاشی حاشیه، کاشی هفت رنگ، کاشی جوک و کاشی کمند.

صنایع دستی مردم استان زنجان

استان زنجان هم یکی از استانهای فعال در زمینه ساخت صنایع دستی می باشد. انواع صنایع دستى از قبیل چاقوسازی، گلیم بافى، جاجیم بافی، چارق دوزی، سفال گری، ملیله کارى، فرش بافى، فلزکارى، مسگرى و نقره سازى از جمله صنایع دستی مردم این استان می باشد.

یکی از صنایع دستی مردم زنجان چاقوسازی است که با مهارت و ظرافت خاصی این کار صورت می گیرد. از آن جایی که شهر زنجان به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد خود یک شهر استراتژیک در زمان جنگ قبل و بعد از اسلام شناخته می‌شد، چاقوسازی در آن رواج بسیاری داشت و مردمان آن در این کار به مهارت خاصی رسیده بودند؛ به طوری که قدیمی ترین چاقو به دست آمده در این شهر به 18 قرن پیش بر می‌گردد. کارگاه‌های چاقوسازی زنجان به بخش‌های مختلفی تقسیم بندی می‌شوند و هر بخش وظیفه دارد تا به نوع خاصی از چاقو با کاربرد مخصوص بپردازد. ساخت هر چاقو با توجه به نوع کاربرد آن متفاوت خواهد بود. بعضی از چاقوها مخصوص آشپزی می باشد، بعضی چاقوها همه کاره هستند،بعضی مخصوص قصابی و بعضی دیگر برای برش نان، قند شکن، سلاخی، میوه خوری و ... ساخته می شوند.

یکی دیگر از صنایع دستی مردم استان زنجام چاروق دوزی می باشد. چاروق عبارت از پاپوش و پای افزار است که از زمانهای قدیم مورد استفاده قرا می گرفته و به اشکال مختلف و تهیه و ساخته می شده است. چارق در گذشته نوعی کفش و پاپاوش بوده که از چرم ساخته می شده و در روستاها بیشتر چوپانان از آن استفاده می کرده اند و بیشتر بدون پاشنه بود. چاروق ظریف فرم وشکل خاصی دارد و با مواد اولیه ویژه‌ای برای راه رفتن روی قالی و اطاقهای مفروش ساخته می‌شود.

برای ساخت چاروق از چرم استفاده می شود . چرم چاروق توسط دباغی های خود زنجان تهیه می شود و صرفاً از پوست گاو و اغلب برنگ قرمز آماده و عرضه میشود. از انواع چاروقهای تولید شده استان در طی دوره های مختلف تاریخی می توان به انواع کنفی ،تمام پوست، کشاورزی ،تمام چرم، توری،پرده بند و…، اشاره کرد، که هر کدام با روشی خاص و با استفاده ازچرم، پوست فرآوری شده و مواد مختلفی چون پنبه، کنف، ابریشم و…،تهیه می شده است.چاروقهای توری و پرده بند منحصرا در شهر زنجان تولید می شود و چاروقهای چرمی بنا به تقاضای مشتری قابلیت تبدیل به انواع روفرشی با تزیینات فوق العاده ظریف را نیز داراست.

زنجان به عنوان خاستگاه اولیه هنر ملیله کاری شناخته شده است.این هنر قدمت تاریخی چند هزار ساله دارد. رونق این هنر دستی از دوره سلجوقی آغاز و در دوره صفویه به اوج خود رسید و شهرهای زنجان و اصفهان بیشترین هنرمند را در این حرفه تربیت و به عرصه ی هنرهای دستی تحویل دادند. در صنعت ملیله کاری، استاد کار پس از ذوب شمش، آن را از قالب مخصوص عبور می دهد و مفتول هایی به قطر یک سانتی متر تهیه می کند که این مفتول ها هم با ادامه عملیات دستی، به سیم های نقره ای با قطر یک میلیمتر تبدیل و آماده ملیله سازی می شود. با نشاندن این سیم ها در قالب هایی که معمولا از تخته و موم ساخته می شود و دادن طرح ها و اشکال متنوع به آن، تارهای نقره ای در اثر حرارت و براده مس به هم متصل می شود و سپس بصورت انواع ظروف در می آید. چکش کاری، حرارت دهی، نورد کشی، مفتول کشی، حدیده کاری و قالب بندی، از جمله کارهایی است که توسط استادکار در صنعت ملیله سازی انجام می شود.

مليله کاري تا قبل از دوره پهلوی، به عنوان هنر دستی بومی زنجان فقط در اين شهر معمول بوده، در زمان حکومت رضاخان با مهاجرت تعدادی از هنرمندان اين شهر به تهران و اصفهان در ساير نقاط کشور نيز هنری مشابه مليله کاری زنجان در این مناطق ، رواج يافت.

تذهیب، تراش سنگ‌های قیمتی، رنگرزی، منبت کاری، نگارگری، مصنوعات چرمی، معرق چوب و قلم زنی از دیگر صنایع دستی در استان زنجان می باشد.

صنایع دستی مردم استان خراسان رضوی

مردم استان خراسان رضوی هم مانند دیگر مردم کشورمان صنایع دستی بسیار زیبایی دارند. صنایع دستی‌ استان خراسان رضوی تحت تأثیر عناصر مذهبی است و دلیل آن هم وجود حرم امام رضا (ع) ‌در شهر مشهد است.

یکی از صنایع دستی مشهور خراسان رضوی فیروزه تراشی می باشد. این صنایع دستی به‌خاطر وجود معادن سنگ فیروزه در نیشابور، به‌وجود آمده‌اند. ضمن این‌که بهترین سنگ فیروزه‌ی جهان به نیشابور متعلق است. سنگ فیروزه قدیمی ترین سنگ شناخته شده در جهان می باشد. فیروزه به شکل پیکانی و مسطح تراش می خورد که طرفداران زیادی دارد.فیروزه کوبی هم هنری است که بر روی سنگ فیروزه برای ساخت زیور آلات انجام می شود و  دستبند، گردنبند، گوشواره های فیروزه ای زیبایی با آن می سازند.

آینه کاری هم یکی از هنرهای دیگری است که چشم هر زائری را در حرم امام رضا به سوی خود خیره کرده است.این هنری، منعکس کننده‌ی نور و روشنی و شکوه ایرانی و اسلامی می باشد.  

هنر آیینه‌ کاری، رشته‌ای است که به  توجه، دقت و ظرافت بسیار بالا نیاز دارد وحاصل آن جهان پر از نور و روشنی و برخورد پرتوهای نور در دل آیینه‌های کوچک و زیبا می باشد که به شکل‌های منظم و ظریف در کنار یکدیگر چیده شده اند،و اشکال هندسی منظمی را پدید آورده اند ،که حتی یک اتاق کوچک را تبدیل به یک مکان پر از نور و روشنی و زیبایی می‌کند.

 هنرمندان اشکال منظم آینه را در طرح های متنوع با اندازه های کوچک و بزرگ به منظور آراستن سطحی ایجاد می کنند. رایج ترین طرح ها در این هنر شمسه، گره، ترنج، نیم گره، اسلیمی، قطارسازی و تمونی است.

هنر آیینه‌کاری در زمان شاه طهماسب اول به شکلی جدی آغاز به کار کرد و در زمان صفویان، به شهر مشهد، و به حرم امام رضا علیه‌ السلام راه پیدا کرد. امروزه بیشترین میزان استفاده از هنر آیینه کاری را در حرم مطهر امام رضا می‌توان دید. به همین علت، این هنر جنبه‌ای اسلامی و مذهبی دارد و تماشای آن تداعی کننده‌ی مقبره‌ها و آرامگاه‌های بزرگان دینی است.

یکی دیگر از صنایع دستی مردم استان خراسان رضوی ، پوستین دوزی می باشد. پوستین دوزی یکی از هنرهایی است که قدمت آن به زمانی برمی گردد که انسان برای گرم کردن خود به اولین چیزی که فکر کرد همین پوست بود. پوستین، دست سازهایی است از جنس پوست گوسفند، که استاد کاران ماهری را در شهرهای ییلاقی شاندیز و قوچان به خلق این هنر واداشته است.

 این هنر به این صورت است که پوستین دوزها پوست تازه گوسفند را پس از دباغی کردن و رنگ آمیزی به شکل چرمی زرد رنگ و نرم آماده می کنند. سپس الگوها را مانند خیاط ها برش می دهند و با سوزن می دوزند. برای تزئین آن از هنر رنگ آمیزی و سوزن دوزی استفاده می کنند.پوستین دوزی را می توان در اشکال مختلفی مثل پالتو، جلیقه، کلاه، شال گردن، پاپوش، دستکش، انواع سجاده، پادری دید.
ارغوان‌بافی یکی دیگر از صنایع دستی معروف استان خراسان رضوی است؛ این صنعت به‌خاطر وجود درخت‌های ارغوان در اطراف طرقبه و شاندیز رایج شده است. ارغوان درختچه ای خودرو است که در دره های مایان طرقبه رشد می کند. برداشت ترکه های آن از اواسط بهار تا اواخر پاییز ادامه دارد. هنرمندان بافنده این ترکه ها را بصورت تار و پود در هم می بافند و هنری به نام ارغوان بافی را به وجود می آورند. از چوب این درختان، آبکش‌های چوبی‌، تزیینات، صندلی و ... تولید می‌شود. رنگ این چوب روشن است و جنس آن بسیار محکم است.
ارغوان بافی به این گونه است که ابتدا ترکه ها جمع آوری می کنند و در محیطی خیس و مرطوب می گذارند و سپس به شکل سبد و کالاهای تزئینی آن را می بافند.
از دیگر صنایع دستی مردم خراسان رضوی می توان به سنگ تراشی و هرکاره تراشی، قالی بافی،گلیم بافی،نمد بافی ، سماور سازی،انگشتر سازی اشاره کرد.

---