کم‌خونی فقر آهن چگونه درمان می‌شود؟

در قسمت اول این مطلب به علائم و عوارض کم‌خونی فقر آهن اشاره کردیم، در قسمت دوم به علل ایجاد این کم‌خونی پرداختیم و در قسمت سوم آن راه‌های تشخیص کم‌خونی را معرفی کردیم. در قسمت آخر این مطلب درمان کم‌خونی را برایتان آورده‌ایم.
درمان فقر آهن شامل مصرف مکمل‌های آهن برای افزایش سطح آهن در بدن می‌شود. این شیوه معمولاً مؤثر است و عارضه‌ی فقر آهن به ندرت منجر به مشکلات بلندمدت می‌شود.
شما باید هر دو سه ماه یک بار چکاپ شوید تا معلوم شود درمان مؤثر بوده یا نه و سطح آهن‌تان به حد نرمال برگشته است یا هنوز پایین‌تر از حد نرمال است.
علت اصلی فقر آهن باید درمان شود تا دوباره دچار آنمی نشوید. افزایش مقدار آهن در رژیم غذایی نیز ممکن است توصیه شود.

مکمل‌های آهن

پزشک شما برایتان مکمل آهن تجویز می‌کند تا کمبود آهن بدنتان جبران شود. متداول‌ترین نوع مکمل آهنی که تجویز می‌شود فروس سولفات است که به صورت قرص و معمولاً روزی دو یا سه بار مصرف می‌شود. برخی از افراد ممکن است با مصرف مکمل آهن دچار عوارض جانبی شوند مانند:
. شکم درد
. یبوست یا اسهال
. سوزش معده
. احساس ناخوشی
. تیره شدن مدفوع
این عوارض جانبی باید به مرور زمان برطرف شوند اما اگر دچار عوارض جانبی شدید پزشکتان ممکن است توصیه کند قرص آهن را همراه غذا یا فوراً بعد از غذا مصرف کنید.
همچنین اگر عوارض جانبی دارو اذیت‌تان کند ممکن است پزشک به شما توصیه کند به جای سه عدد قرص آهن در روز، یک یا دو عدد از آن مصرف کنید.
اگر به دلیل شدید بودن عوارض جانبی نتوانید فروس سولفات مصرف کنید، ممکن است نوع دیگری از مکمل آهن به نام فروس گلوکونات برایتان تجویز شود. این مکمل دارای عوارض جانبی کمتری است؛ زیرا حاوی دوز کمتری از آهن است؛ اما ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد تا سطح آهن ذخیره‌ی بدنتان بیشتر شود.
در چند مورد، مثلاً اگر دچار بیماری مزمن کلیوی باشید، ممکن است مکمل آهن به صورت تزریقی برایتان تجویز شود. درست مانند داروهای دیگر، مکمل آهن را باید دور از دسترس کودکان نگه دارید. اوردوز کردن میزان آهن در کودکان می‌تواند کُشنده باشد.

توصیه‌های غذایی

اگر کمبود آهن در تغذیه شما منجر به فقر آهن‌تان شده باشد، پزشک توصیه می‌کند مواد غذایی زیر را بیشتر مصرف کنید:
. سبزیجات برگ تیره مانند شاهی و اسفناج
. غلات و نان غنی‌شده با آهن
. برنج قهوه‌ای
. بنشن و حبوبات
. مغزها و دانه‌ها
. گوشت قرمز، ماهی و توفو
. تخم‌مرغ
. میوه‌های خشک شده مثلاً برگه هلو، زردآلو و آلو
رژیم غذایی شما باید شامل مواد غذایی از تمام گروه‌های غذایی اصلی باشد تا تغذیه‌ای متعادل و سالم داشته باشید.

مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های حاوی ویتامین C بسیار مهم است زیرا به جذب آهن در بدن کمک می‌کند. اما مصرف مقدار زیادی از یک سری از مواد غذایی خاص، و برخی از داروها ممکن است جذب آن در بدن را سخت کند:
. چای و قهوه
. کلسیم موجود در محصولات لبنی مانند شیر
. آنتی‌اسیدها و مهارکننده‌های پمپ پروتون و داروهایی که برای تسکین بدهضمی به کار می‌روند
. غلات کامل. هرچند غلات کامل منابع خوبی از آهن هستند اما دارای فیتیک اسید نیز هستند که می‌تواند جلوی جذب آهن دیگر مواد غذایی یا قرص آهن توسط بدن را بگیرد.

درمان علت اصلی فقر آهن

پزشک شما باید علت اصلی فقر آهن‌تان را درمان کند تا دوباره تکرار نشود. مثلاً اگر مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، دلیل خونریزی معده‌تان است، پزشک داروی متفاوتی برایتان تجویز می‌کند تا احتمال خونریزی معده را به حداقل برساند.
پریودهای سنگین نیز با دارو یا در مواردی خاص با عمل جراحی قابل درمان هستند.

کنترل

پزشک از شما می‌خواهد دو تا چهار هفته بعد از شروع مصرف مکمل آهن دوباره مراجعه کنید تا بررسی کند تا چه اندازه به درمان جواب داده‌اید. برای بررسی سطح هموگلوبین خونتان به آزمایش خون نیاز است.
اگر نتیجه‌ی آزمایش خون شما نشان از بهبودی داشته باشد، از شما خواسته می‌شود مصرف مکمل آهن را ادامه دهید و مجدداً دو تا چهار ماه بعد برای آزمایش خونی دیگر مراجعه نمایید.
وقتی سطح هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خونتان به حد نرمال رسید، پزشک معمولاً توصیه می‌کند مصرف مکمل آهن را تا سه ماه دیگر نیز ادامه دهید تا به ذخایر آهن بدنتان کمک کنید.
بعد از این مدت، می‌توانید مصرف مکمل آهن را متوقف کنید که البته بستگی به علت فقر آهن‌تان دارد. این عارضه هر سه ماه یک بار باید مورد بررسی قرار بگیرد.

تداوم درمان

گاهی بعد از اینکه سطح آهن خون به حد نرمال رسید، مجدداً افت می‌کند. دلیل این اتفاق می‌تواند عدم دریافت آهن کافی در رژیم غذایی، باردار بودن و یا پریودهای سنگین باشد. در چنین مواردی ممکن است توصیه شود به طور پیوسته مکمل آهن مصرف کنید تا فقر آهن‌تان برنگردد. در این حالت احتمالاً توصیه می‌شود روزی یک بار قرص آهن مصرف کنید.

اگر درمان بی‌اثر باشد

اگر سطح آهن خونتان نرمال نشود، پزشک از شما می‌پرسد مکمل آهن را چگونه مصرف کنید. برخی از افراد به دلیل عوارض جانبی، قرص آهن را به طور منظم مصرف نمی‌کنند. اگر مکمل آهن را طبق تجویز پزشک مصرف کردید و سطح آهن خونتان بهبود نیافت، پزشک شما را برای بررسی‌های بیشتر به یک متخصص ارجاع خواهد داد.

---